Badania przed ciążą - pakiet dla przyszłej mamy

Dlaczego badania przed ciążą są ważne?

Badania przed ciążą są kluczowe dla zdrowia przyszłej mamy i dziecka. Pozwalają na wczesne wykrycie potencjalnych problemów zdrowotnych i zaplanowanie działań profilaktycznych oraz terapeutycznych. Przede wszystkim pozwalają rozpoznać, ale i wyleczyć bądź kontrolować różne nieprawidłowości i schorzenia, które mogą wpłynąć na przebieg ciąży lub zdrowie dziecka. To:

• choroby przewlekłe

1. cukrzyca – może prowadzić do wad rozwojowych płodu, jeśli nie jest kontrolowana,
2. nadciśnienie tętnicze – może powodować komplikacje, takie jak stan przedrzucawkowy,
3. choroby tarczycy – zaburzenia hormonalne mogą wpływać na rozwój układu nerwowego dziecka.

• choroby zakaźne

1. toksoplazmoza – może prowadzić do wad rozwojowych lub poronień,
2. różyczka – jeśli kobieta zarazi się podczas ciąży, może powodować poważne wady wrodzone,
3. HIV, kiła, czy wirusowe zapalenie wątroby typu B i C, które mogą być przekazane dziecku w trakcie porodu.

Badania przed ciąża pomagają także ocenić poziomu witamin i minerałów, które są ważne w ciąży. To na przykład:

• kwas foliowy – jego niedobór zwiększa ryzyko wad cewy nerwowej u dziecka,
• żelazo – niedobór może prowadzić do anemii, co wpływa na zdrowie mamy i dziecka,
• witamina D i wapń – ważne dla prawidłowego rozwoju kości płodu.

Testy laboratoryjne umożliwiają również na ustalenie zgodności grupy krwi i czynnika Rh. Sprawdzenie grupy krwi i czynnika Rh u przyszłej mamy i ojca dziecka jest istotne, aby uniknąć konfliktu serologicznego. Może to prowadzić do problemów z krwinkami czerwonymi u płodu, jeśli matka ma czynnik Rh-, a ojciec Rh+.

Badania przed ciążą pozwalają na wykrycie różnych nieprawidłowości i predyspozycji genetycznych. To istotne zwłaszcza w przypadku występowania chorób genetycznych w rodzinie. Wówczas lekarz może zlecić dodatkowe badania, takie jak:

• badania kariotypu – ocena chromosomów u rodziców,
• testy genetyczne, aby sprawdzić, czy rodzice są nosicielami wad dziedzicznych, takich jak mukowiscydoza czy anemia sierpowata.

Przed ciążą zlecane są również badania hormonalne, które mogą pomóc w ocenie, czy organizm przyszłej mamy jest gotowy do zajścia w ciążę. 

Badania przed ciążą - pakiet podstawowy

Badania przed ciążą są dobrą praktyką. Zapewniają spokój, pozwalają na zaplanowanie ciąży w sposób bardziej świadomy i bezpieczny, minimalizując ryzyko komplikacji.Na jaki pakiet się zdecydować?

Badania laboratoryjne z krwi

Morfologia krwi. To proste i tanie badanie, pozwalające ocenić pracę praktycznie całego organizmu: działanie układu odpornościowego (białe krwinki), szpiku kostnego (czerwone krwinki), krzepliwość (płytki krwi), poziom hemoglobiny (anemia). Ciąża często jest przyczyną niedokrwistości, a robiąc to badanie łatwo stwierdzić czy to ryzyko istnieje i odpowiednio wcześnie zmodyfikować dietę (lub sięgnąć po preparaty z żelazem).

Poziom cukru we krwi. Badanie najlepiej zrobić razem z morfologią. Pozwala ono wykryć cukrzycę jeszcze zanim da ona inne objawy. Chorobę trzeba opanować przed zajściem w ciążę, bo wahania poziomu glukozy we krwi mogą być niebezpieczne dla dziecka.

Grupa krwi i czynniki Rh. Jeżeli okaże się, że kobieta ma czynnik Rh-, to przebadać się musi również przyszły tata. Aby uniknąć konfliktu serologicznego w kolejnej ciąży, po porodzie mama musi otrzymać odpowiednie preparaty.

Test na obecność przeciwciał. Sprawdź, czy nie zagraża Ci: cytomegalia, różyczka i toksoplazmoza. Zachorowanie przez kobietę w czasie ciąży może być niebezpieczne dla rozwoju dziecka. Stwierdzenie braku przeciwciał umożliwia zaszczepienie się (przeciwko różyczce) lub zachowanie szczególnej ostrożności w kontaktach ze zwierzętami, które mogą być nosicielami toksoplazmozy.

TSH. Jeśli w Twojej rodzinie kobiety chorują na tarczycę, to ty także musisz ją kontrolować. Tarczyca ma duży wpływ na płodność i przebieg ciąży. Objawy chorej tarczycy można przegapić, gdyż początkowe dolegliwości łatwo zrzucić na karb stresu (spadek wagi, kłopoty ze snem, kołatanie serca – nadczynność tarczycy). Z kolei uczucie zmęczenia, częste zapominanie i przybranie na wadze (niedoczynność) to objawy ciąży, łatwo je więc źle odczytać. Dlatego skontroluj stan swojej tarczycy jeszcze zanim zaczniesz starać się o dziecko. 

Badania hormonalne, które pozwalają ustalić poziom takich hormonów jak jak progesteron, estrogeny, hormon luteinizujący (LH) oraz hormon folikulotropowy (FSH). Nieprawidłowości w mogą utrudniać zajście w ciążę lub powodować jej powikłania.

Badania poziomu przeciwciał, co pozwala ocenić, czy przyszła mama jest odporna na niektóre choroby zakaźne (czy kobieta była już wcześniej narażona na określoną infekcję), które mogą mieć negatywny wpływ na rozwój płodu. Dzięki nim przed zajściem w ciążę można zaplanować odpowiednie kroki profilaktyczne oraz monitorować stan zdrowia kobiety w jej trakcie. Trzeba pamiętać, że niektóre choroby mogą być bardzo groźne dla rozwijającego się dziecka, szczególnie jeśli kobieta zachoruje na nie po raz pierwszy w trakcie ciąży. 

Jakie przeciwciała są najczęściej badane przed ciążą? To najczęściej:

• różyczka (przeciwciała IgG i IgM), zakażenie którą - zwłaszcza w pierwszym trymestrze - może prowadzić do poważnych wad wrodzonych, takich jak uszkodzenie wzroku, słuchu, serca czy układu nerwowego,
  toksoplazmoza (przeciwciała IgG i IgM). Infekcja toksoplazmozą w ciąży, szczególnie na początku, może prowadzić do uszkodzeń mózgu, oczu oraz innych narządów dziecka,
• cytomegalia (CMV, przeciwciała IgG i IgM). Cytomegalia to jedna z najczęstszych infekcji wirusowych w ciąży, która może prowadzić do opóźnienia rozwoju dziecka, problemów neurologicznych i wad słuchu,
• wirusowe zapalenie wątroby typu B (HBsAg, przeciwciała anty-HBs). Zakażenie wirusem HBV może prowadzić do zakażenia dziecka podczas porodu. Ważne jest, aby kobieta była zaszczepiona lub przebadana przed ciążą,
• HIV (przeciwciała anty-HIV). Wczesne wykrycie zakażenia HIV pozwala na podjęcie działań, które zminimalizują ryzyko przeniesienia wirusa na dziecko w trakcie ciąży i porodu.
• kiła (VDRL, RPR, przeciwciała przeciw Treponema pallidum), ponieważ nieleczona choroba w ciąży może prowadzić do wad rozwojowych dziecka lub poronienia.

Jeżeli badania przeciwciał przed ciążą wykażą brak odporności na daną infekcję, lekarz może zaproponować szczepienia (np. przeciwko różyczce, odrze, śwince czy wirusowemu zapaleniu wątroby typu B. Ale uwaga! Z zajściem w ciążę kilka miesięcy po szczepieniu) bądź leczenie (np. w przypadku aktywnego zakażenia, np. toksoplazmozy lub cytomegalii).