Rak piersi w ciąży – objawy i leczenie

Nowotwór piersi może zaatakować także w ciąży. Choć diagnostyka w tym okresie jest utrudniona, a leczenie obarczone myślą o zagrożeniu dziecka, w żadnym wypadku nie jest to wyrok. Co jeszcze powinnaś wiedzieć o raku piersi w ciąży?

Rak piersi w liczbach

Rak piersi związany z ciążą to nowotwór, który został rozpoznany w czasie ciąży lub rok po jej ukończeniu. Ten rodzaj nowotworu występuje stosunkowo rzadko, stanowi około 3 % wszystkich nowotworów sutka. Średnia wieku pacjentek, u których go wykryto, wynosi 33 lata.

Nowotwór złośliwy piersi to drugi, po raku szyjki macicy, nowotwór rozpoznawany u ciężarnych. Częstość jego występowania wynosi 1 na 1000 ciąż. Szacuje się, że co roku na świecie na raka piersi choruje około 10 000 ciężarnych.

Objawy raka piersi podczas ciąży

Rak piersi w początkowym stadium nie daje szczególnych objawów, bo nie boli. Najczęściej obserwowany jest guzek lub zmiany w wyglądzie piersi: powiększenie jej bądź zmniejszenie, zmiana koloru, zaczerwienienie i ból brodawek, wyciek krwistej wydzieliny, wciągnięcie brodawki sutkowej, pomarszczenie skóry w okolicy zmiany, rozszerzone żyły, owrzodzenia, a także wyczucie guzka w dole pachowym (może to być powiększony węzeł chłonny).

Objawem, który może wskazywać na rozwój niepokojącej zmiany może być tzw. milk rejection syndrom, czyli niechęć dziecka do ssania chorej piersi.
Na szczęście w większości przypadków zmiany w piersiach mają charakter łagodny. Nie każda jest niepokojąca.

Najczęściej na raka piersi chorują:

• kobiety wcześnie miesiączkujące,
• starsze pierworódki,
• kobiety długo przyjmujące tabletki antykoncepcyjne,
• kobiety genetycznie obciążone.

Rozpoznawanie i diagnostyka raka piersi w ciąży

Samo rozpoznanie nowotworu piersi w czasie ciąży bądź laktacji dostarcza zarówno kobietom, które się badają samodzielnie, jak i lekarzom, wielu trudności. Dzieje się tak dlatego, że piersi w czasie ciąży i laktacji zmieniają się, a i uwaga wszystkich skierowana jest najczęściej i najbardziej na rozwijającym się płodzie.

O każdej zaobserwowanej zmianie trzeba informować lekarza, by ten, mając wątpliwości, pogłębił diagnostykę o badanie USG piersi, a jeśli te wskazywałyby na złośliwy charakter zmian - także biopsję.

O ile jeśli chodzi o badanie USG, to w zakresie jego bezpieczeństwa w kontekście ciąży nikt nie ma wątpliwości. Co do badania mammograficznego w czasie ciąży – jego stosowanie budzi wątpliwości ze względu na narażenie płodu na promieniowanie rentgenowskie. Nie mniejsze dotyczą rezonansu magnetycznego (brak danych potwierdzających bezpieczeństwo). Kluczową sprawą dla skutecznego leczenia raka piersi w ciąży jest jego jak najwcześniejsze wykrycie.

Ponieważ zmiany fizjologiczne, jakie zachodzą w organizmie przyszłej mamy często maskują guzki w piersi, te wykrywane są większe. Częściej też dochodzi do przerzutów, głównie w układzie chłonnym.

Leczenie raka piersi w ciąży

Nowotwór złośliwy w ciąży to sytuacja bardzo trudna – z jednej strony wymaga radykalnych działań (które są obarczone niepożądanymi skutkami), a z drugiej narzuca myślenie o nienarodzonym dziecku - leczenie nie może narażać jego zdrowia i życia.

O sposobie leczenia decyduje onkolog. Zależy to między innymi od trymestru ciąży. Z leczeniem operacyjnym (rekomenduje się radykalną mastektomię), czyli podstawowym sposobem leczenia większości nowotworów złośliwych, czeka się do II., niekiedy do III. trymestru lub planowego terminu porodu.

Leczenie raka piersi w czasie ciąży prowadzi się według zasad obowiązujących przy leczeniu pozostałych pacjentek, uwzględniając bezpieczeństwo dziecka.

W czasie ciąży stosuje się większość chemioterapeutyków (z wyjątkiem I trymestru, kiedy ryzyko pojawienia się wad wrodzonych w wyniku chemioterapii jest większe niż przeciętnie i wynosi 10-20%, zaś w II. I III. trymestrze zmniejsza się do około 1,3%.), nie stosuje się zaś leczenia hormonalnego – przez cały okres ciąży. Podobnie z radioterapią – można ją włączyć po porodzie. Chemioterapia nie jest obojętna dla noworodka. Jej odwracalne następstwa to niedokrwistość, neutropenia i łysienie.

Co istotne rak piersi nie prowadzi do utraty ciąży, a przerwanie ciąży nie poprawia rokowań.
To, że u kobiety w ciąży zdiagnozowano nowotwór złośliwy piersi nie jest w żadnym razie przesłanką do tego, by przerwać ciążę, choć zdarza się, że rozwiązanie się przyspiesza. Idea jest taka, by ciąża trwała wystarczająco długo - by dziecko odpowiednio się rozwinęło, ale jednocześnie na tyle krótko, by można było u kobiety zastosować wszystkie możliwe i wskazane metody leczenia nowotworu.

Po leczeniu nie ma przeciwwskazań do karmienia dziecka zdrową piersią, a kolejne ciąże nie wydają się zmieniać wskaźników przeżywalności.