Krew w stolcu podczas ciąży

Kiedy jesteś w ciąży, w twoim organizmie zachodzi wiele zmian zarówno anatomicznych, jak i fizjologicznych. Dotyczą one także przewodu pokarmowego. Niektóre z nich mogą zaskakiwać, a inne niepokoić. Bywa, że lęk z nimi związany rozrasta się do niewyobrażalnych rozmiarów. To naturalne, że możesz panikować. Niepokoi cię przecież nie tylko stan twojego zdrowia, ale i dobrostan maluszka. Na szczęście zwykle okazuje się, że nie taki diabeł straszny. Tak ma się na przykład sprawa z krwią, jaką obserwujesz podczas wypróżniania się.

Krew, którą dostrzeżesz podczas wypróżniania się, czy to na papierze toaletowym, czy w kale, najczęściej nie jest objawem niepokojącym, choć nie należy go lekceważyć (dlatego powiedz o tym podczas najbliższej wizyty lekarskiej).

Krwawienie z odbytu oznacza zarówno obecność świeżej krwi lub skrzepów krwi w stolcu. Bardzo ważne jest także, by odróżnić obecność świeżej krwi:

• na papierze toaletowym,
• na masie kałowej (oblepiające pasemka),
• w wodzie obok stolca w muszli klozetowej

od skrzepów krwi czy krwi przemieszanej z masami kałowymi.

To pozwala określić, czy źródłem krwawienia jest sam odbyt czy też do krwawienia doszło w świetle jelita. Taka krew ma już zmieniony wygląd (np. w postaci skrzepów czy pasemek przemieszanych z masami kałowymi).

Najczęściej oznacza krwawienie z dolnego docinka przewodu pokarmowego lub z okolic odbytu. Za taki stan rzeczy odpowiadają zazwyczaj:

• zaparcia,
• hemoroidy,
• wrzodziejące zapalenie jelita grubego
• schorzenia odbytu, takie jak: pęknięcia analne, szczelina odbytu, polipy, ale i rak jelita grubego, zmiany zapalne, krwawienie z uchyłków,
• infekcje bakteryjne.

Większość ciężarnych cierpi na zaparcia. To nie tylko konsekwencja diety, ale i skutek uboczny działania hormonów ciążowych. Te rozszerzają jelita, rozleniwiają je, w efekcie spowalniając pracę.

- Zaparcie to dominująca dolegliwość ze strony przewodu pokarmowego, którą zgłaszają ciężarne. Szacuje się, że problem dotyczy nawet 38% kobiet ciężarnych.

Relaksacyjne działaniem progesteronu, hormonu podtrzymującego ciążę, na mięśnie gładkie cewy pokarmowej wydłuża czas pasażu jelitowego. Dodatkowo progesteron hamuje wydzielanie motyliny, hormonu wytwarzanego w jelicie cienkim. Motylina odpowiada za stymulację skurczu błony mięśniowej jelit, regulując ich motorykę.

Nie bez znaczenia jest również macica, która uciska jelita. Trzeba pamiętać, że narząd z wyjściowej masy około 70 g osiąga masę do 1100 g przy objętości 5 litrów. Nic dziwnego, że powoduje znaczące zmiany relacji anatomicznych narządów jamy brzusznej i miednicy.

Dolegliwości związane z zaparciami w ciąży mogą mieć charakter łagodny i sporadyczny, ale i potrafią dostarczyć wielu bolesnych przeżyć. Wówczas przemieszczanie się mas kałowych wywołuje dyskomfort i ból, a wypróżnianiu towarzyszy obecność krwi w kale.

Co robić, by uniknąć zaparć?

By uniknąć zaparć pij dużo wody (8 do 10 szklanek dziennie) i zadbaj o błonnik w diecie. Jedz dużo świeżych (suszonych również) owoców i warzyw, ciemne pieczywo, produkty bogate w błonnik.

Spożywaj często małe posiłki. Unikaj tłustych potraw i białego pieczywa.

Zadbaj o porcję ruchu. Dobrym pomysłem są codzienne spacery, pływanie czy prenatalna joga bądź pilates.

Pamiętaj, by bez konsultacji z lekarzem nie stosować środków przeczyszczających czy rozluźniających. Ma to związek z tym, że środki przeczyszczające działające drażniąco na receptory przewodu pokarmowego mogą prowokować aktywność skurczową macicy.

Do najczęstszych przyczyn krwawienia należą żylaki odbytu, czyli hemoroidy lub jeszcze inaczej objete stanem zapalnym guzki krwawnicze. Wówczas nie tylko podczas wypróżniania, choć wtedy najczęściej, pojawia się żywoczerwona krew, widoczna albo na stolcu albo jedynie na papierze toaletowym.

Objawy hemoroidów to krwawienie z odbytu i krew w stolcu, ale i pieczenie oraz ból w czasie wypróżniania.

Hemoroidy to przerost splotów żylnych w okolicy odbytu i dolnej części odbytnicy. Ich przyczyną są między innymi zmiany hormonalne i rosnąca macica, która uciska żyły w jamie brzusznej i utrudnia odpływ krwi. Hemoroidom sprzyjają częste zaparcia i siedzący tryb życia.

Patomechanizm aktywnej choroby hemoroidalnej to efekt zaistnienia kilku czynników, takich jak:

• zaleganie krwi żylnej spowodowane uciskiem wskutek zmiany stosunków anatomicznych,

• przewlekłe stany zapalne kanału odbytu i dystalnego odcinka odbytnicy spowodowane zaleganiem stolca w odbytnicy,

• wypadanie powiększonych już przed ciążą hemoroidów.

Hemoroidy, czyli obrzęknięte naczynia krwionośne to częsta dolegliwość występująca wśród ciężarnych. Zwłaszcza w ostatnich miesiącach ciąży zmiany te nie tylko swędzą, bolą przy wypróżnianiu, ale mogą prowadzić do bólu i dyskomfortu podczas codziennego funkcjonowania.

Hemoroidy mogą krwawić podczas wypróżniania (stolec wygląda jak nakropiony świeżą, żywoczerwoną krwią), ale i podcierania się.

Jak sobie pomóc przy hemoroidach?

Profilaktyka jest podobna do działań przeciw zaparciom. Dodatkowo unikaj długotrwałej pozycji siedzącej lub stojącej, śpij na boku, a i nie napinaj się mocno w czasie wypróżniania.

Ulgę przy hemoroidach mogą przynieść ciepłe nasiadówki z rumianku, kasztanowca lub kory dębu. Jeśli hemoroidy dokuczają: swędzą czy bolą, po konsultacji z lekarzem sięgnij po leki przeciw hemoroidom (najczęściej czopki i maści).

- Podstawowe zalecenia mają na celu złagodzenie objawów. To: zmiana przyzwyczajeń higieniczno-dietetycznych, kontrola masy ciała, wysiłek fizyczny, właściwe nawodnienie. Należy podkreślić bardzo dużą rolę odpowiedniej ilości błonnika w diecie.

Nieswoiste choroby zapalne jelit (NChZJ), wśród nich wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG) i choroba Leśniowskiego-Crohna (ChLC) są przewlekłymi chorobami zapalnymi o nieustalonej etiologii, przebiegającymi z okresami zaostrzeń i remisji. Dotyczą najczęściej osób młodych, a więc i wielu kobiet w ciąży.

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego cechuje się zmianami wrzodowymi w błonie śluzowej jelita grubego. Objawy są podobne jak przy chorobie Leśniowskiego-Crohna. To:

• bardzo nieprzyjemny zapach stolca,
• obecność w stolcu krwi wydostającej się z wrzodów, jak też śluzu czy ropy.

W przypadku zajęcia samej odbytnicy może się pojawić tylko krwista biegunka, z towarzyszącym niekiedy silnym parciem, bólem czy nietrzymaniem stolca.

W większości przypadków choroba ma przebieg przewlekły. WZJG o ciężkim przebiegu może prowadzić do wystąpienia zagrażających życiu powikłań.

Przyczyną krwawienia z odbytu mogą być jego schorzenia, takie jak: pęknięcia analne, szczelina odbytu, polipy, zmiany zapalne, krwawienie z uchyłków, ale i rak jelita grubego.

Często w ciąży dochodzi do zaostrzenia różnych dolegliwości. Obserwuje się je zwłaszcza u pacjentek z zespołem przewlekłej szczeliny odbytu (szczelina odbytu to ranka w kanale odbytu, która pojawia się kiedy pęknie wewnętrzna warstwa odbytu). To dlatego o swoich obserwacjach i niepokojach trzeba powiedzieć lekarzowi.

Krwawienia z odbytu należą do objawów alarmujących, które wymagają poszukiwania przyczyny i wykluczenia bądź potwierdzenia poważniejszych chorób.

Jeśli masz biegunkę, a w wodnistych stolcach pojawia się świeża krew, najprawdopodobniej odpowiedzialna jest za to infekcja bakteryjna (najczęściej gronkowce, pałeczki okrężnicy (E. coli), dur brzusznego czy salmonella). Konieczna jest wizyta u lekarza.

Pierwszą rzeczą, którą należy zrobić, gdy zaobserwujesz krew w stolcu, jest poinformowanie o tym fakcie lekarza. Sama zaś możesz zrobić kilka rzeczy, które w zaistniałej sytuacji pomogą ci poczuć się komfortowo. Jak zapobiegać takim epizodom?

Gdy zauważysz krew w kale, po wypróżnieniu oczyść okolice odbytu i podmyj się, używając delikatnych środków do higieny. Ciało osusz delikatnie ręcznikiem. Aby uniknąć pieczenia, bólu czy uszkodzeń skóry, nie trzyj skóryj.

Zapytaj lekarza o kremy, środki kojące ból lub maści, które pomogą wyleczyć skórę wokół obszaru odbytu.

Noś ubrania, które są luźne i bieliznę, która nie obciska.

Krwawienie z odbytu, będące konsekwencją zaparć bądź hemoroidów, najczęściej ustępuje samoistnie, zwłaszcza jeśli zadbasz o zmianę w diecie i trybie życia. Dlatego zwiększ ilość wody, którą pijesz przez cały dzień. Możesz również sięgać po inne płyny, takie jak świeże soki czy zupy. Pamiętaj, że kiedy jesteś w ciąży, Twoje ciało traci dużo wody, dlatego ważne jest, byś ją uzupełniała.

Zwiększ ilość błonnika w codziennych posiłkach, ponieważ ma on dobroczynny wpływ zarówno na funkcjonowanie jelit, jak i na konsystencję stolca.

Zadbaj o aktywność fizyczną. Unikaj forsownych ćwiczeń, ale codziennie się ruszaj – spaceruj, pływaj, uprawiaj fitness prenatalny.

Sięgaj po jogurty i probiotyki, które zmieniają florę obecną w okrężnicy i regulują pracę jelit.

Krew pojawiająca się w stolcu w ciąży jest częstym problemem, co nie oznacza jednak, że fakt ten można bagatelizować. Ważna jest obserwacja, czy pojawia się:

• świeża krew (żywoczerwona) czy ciemna,
• znajduje się wyłącznie na powierzchni stolca/na papierze toaletowym, czy też stolec zawiera krew w swej masie.

Obecność świeżej krwi w stolcu może sugerować hemoroidy, zaparcia, pęknięcia, zaś ciemnej – krwawienia z górnego odcinka układu pokarmowego. Jeśli stolec jest smolisty (czarny), może to oznaczać, że doszło do krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego (przełyku, żołądka i początkowej części dwunastnicy). Kał jest zabarwiony krwią, która uległa „ścięciu” w żołądku.

- Krwawienie z odbytu nie powinno być ignorowane. Choć najczęstszą jego przyczyną są hemoroidy, może się zdarzyć, że to objaw niebezpiecznej choroby, jaką jest rak jelita grubego. To choroba uleczalna, jednak pod warunkiem wykrycia jej na wczesnym etapie. Zbagatelizowanie krwawienia z odbytu może więc odroczyć rozpoznanie i zaprzepaścić szansę na wyleczenie.

Do lekarza musisz zgłosić się, jeśli:

• w stolcu pojawia się krew permanentnie lub w dużych ilościach,
• nie jesteś pewna, skąd pochodziła krew w stolcu i obawiasz się, że może to być krew z pochwy,
• jeśli nie masz zaparć ani hemoroidów, nie doświadczasz dyskomfortu ani bólu podczas przemieszczania stolców, a mimo to krew na stolcu się pojawia,
• jeśli oprócz krwi, którą dostrzegasz w stolcu, pojawia się ból w okolicy brzucha lub pleców, czujesz się mdłości lub wymiotujesz.

Do lekarza zgłoś się natychmiast, jeśli pojawieniu się krwi w kale towarzyszy: gorączka, ból i ucisk w żołądku lub gdy obserwujesz utratę wagi bez wyraźnego powodu.

W przypadku pojawienia się krwawienia z odbytu konieczne jest zgłoszenie się do lekarza. Specjalista zwykle zbiera wywiad, a także przeprowadza badanie jelita grubego.

Najprostsze i wartościowe badanie to bezpośrednia ocena placem przez odbyt (tzw. badanie per rectum), uzupełniona wziernikowaniem krótkim aparatem: anoskopem lub nieco dłuższym rektoskopem.

Jeśli lekarz w sposób pewny rozpozna chorobę hemoroidalną, nie ma bezwzględnej konieczności kontynuowania diagnostyki. Jeżeli zaś:

• nie zaobserwuje zmian w odbycie,
• pojawia się niepewność co do powiązania krwawienia z odbytu z hemoroidami,
• pacjentka ma ponad 40 lat,
• w wywiadzie odnotowano obciążenie rodzinne rakiem jelita grubego,
• obserwuje się inne objawy, takie jak niedokrwistość czy chudnięcie

wskazaniem jest endoskopowa ocena całego jelita grubego, czyli kolonoskopii. Ponieważ nie wykonuje się jej u pacjentek w ciąży (2. i 3. trymestr), decyzję o odstąpieniu od badania lub jego wykonaniu w późniejszym terminie podejmuje lekarz.

Leczenie krwawień odbytu w ciąży oraz nieprawidłowości w obrębie przewodu pokarmowego, objawem których jest krew w stolcu, zależy od przyczyny.