Ciąża po 40. roku życia. Plusy i minusy. Szanse na dziecko

Ciąża po 40. roku życia jest szczególna - i to nie tylko z medycznego punktu widzenia. Późną ciążę przechodzi się, a i przeżywa inaczej. Jakie są plusy ciąży po czterdziestce, a jakie się z nią wiążą niedogodności i zagrożenia? Co warto wiedzieć o ciąży po 40. roku życia?

W jakim wieku zajść w ciążę? Czy 40. to dobry czas?

Wiele kobiet zastanawia się, w jakim wieku najlepiej zajść w ciążę, a także czy późna ciąża, po 40., to dobry pomysł. Z biologicznego punktu widzenia optymalny czas dla kobiety na rodzenie dzieci przypada pomiędzy 18. a 20. rokiem życia, zaś szczyt kobiecej płodności to okres pomiędzy 20. a 25. rokiem życia. Jednak biologia to jedno, a psychika to drugie. Nie bez znaczenia są także takie kwestie jak stabilizacja i sytuacja życiowa.

Dwudziestoparoletnie dziewczyny najczęściej nie myślą o tym, by mieć dzieci. W tym okresie priorytetem są studia, praca, samodzielność, no i korzystanie z uroków i przywilejów młodości. To dlatego statystyczna Polka rodzi swoje pierwsze dziecko w 27. roku życia, choć pierwsze dziecko urodzone po 30. to właściwie norma. Rośnie też liczba kobiet, które myślą o macierzyństwie dopiero po 40. – chodzi zarówno o kobiety, które rodzą swoje pierwsze dziecko, jak i o mamy, które już odchowały swoje młodsze dzieci.

Z medycznego punktu widzenia pierwsza ciąża po 35. roku życia to ciąża późna. O prawdziwie późnym macierzyństwie mówi się, gdy kobieta zdecyduje się na pierwsze dziecko po 40. roku życia.

Ciąża po 40. Trudności z zajściem w ciążę

Ciąża po 40. jest możliwa, jednak z każdym kolejnym rokiem szanse na poczęcie dziecka maleją. To naturalne, że z wiekiem spada płodność kobiety, a im jest starsza, tym trudniej jej zajść w ciążę. Zaledwie 10 % kobiet po 40. roku życia ma szansę na zapłodnienie w sposób naturalny. W 44. roku życia - 1,6%.

Związane jest to z tym, że komórki jajowe powstają w okresie życia wewnątrzmacicznego, a ich ilość nie dość, że jest ograniczona, to i z każdym rokiem jest mniejsza (co roku tracimy około 13 000 jajeczek). Nie bez znaczenia jest także fakt, że z wiekiem komórki jajowe się starzeją, są również bardziej narażone na mutacje. Z czasem wymagają też znacznie większej stymulacji hormonalnej, aby móc się rozwinąć.

Aby określić szanse na naturalne zapłodnienie, należy wykonać badania, które pozwalają określić tzw. rezerwę jajnikową, czyli ilość komórek jajowych. Jakie badania wykonać? Najlepiej:

• hormon AMH, hormonu anty-Müllerowskiego, który znajduje się w kobiecych jajnikach (w pęcherzykach pierwotnych),
• oznaczenie stężenia hormonu FSH, który pobudza dojrzewanie pęcherzyków jajnikowych
• HCG,
• AFC, czyli ocenę liczby pęcherzyków antralnych na podstawie USG.

Dobrą wiadomością jest fakt, że kobiety po 40. mogą zwiększyć swoje szanse na zajście w ciążę dzięki wsparciu hormonalnemu oraz metodzie in vitro.

Ciąża po 40. – późne ojcostwo

Komórki jajowe, które dojrzewają i owulują u kobiety po 40. częściej niż u młodych kobiet mają nieprawidłowości genetyczne. A co z późnym ojcostwem? Okazuje się, że w organizmie zdrowego mężczyzny stale powstają nowe i – co ważne - pełnowartościowe plemniki, które są zdolne do zapłodnienia jajeczka. Te, w odróżnieniu do jajeczek kobiet, powstają przez całe życie dorosłego mężczyzny.

O ile komórki jajowe są tak naprawdę starsze niż kobieta (ich wiek liczy się od chwili narodzin, a komórki powstają w okresie życia wewnątrzmacicznego), o tyle plemnik dojrzewa około 100 dni.

Ciąża po 40. roku życia – powikłania

Kobieta po czterdziestce, choć wciąż jest młoda, nie jest już tak wydolna jak dwudziesto- czy trzydziestolatka. Trudniej w tym wieku znosić trudy ciąży, obciążenia i dolegliwości. Pojawiają się też częściej choroby przewlekłe, takie jak nadciśnienie tętnicze, cukrzyca typu 2 czy niedoczynność tarczycy, które wpływają na przebieg ciąży. Zwiększa się ryzyko jej powikłań.

Co ważnie  nie tylko ta pierwsza, ale również kolejna ciąża po czterdziestce oznacza dużo większe ryzyko powikłań niż ciąże wcześniejsze.

U kobiet w późnej ciąży wzrasta ryzyko zatrucia ciążowego i wystąpienia cukrzycy ciężarnych. Często pojawiają się zaburzenia: wchłaniania czy tolerancji pokarmów, a także choroby: nerek, choroby układu krążenia. Znacznie zwiększa się także ryzyko poronienia. Po 40 roku życia przedwcześnie kończy się nawet ok. 40 % ciąż, ściślej mówiąc odsetek poronień wśród kobiet, którym udaje się zajść w ciążę wynosi:

• 24% u 40-latek,
• 38% u 43-latek,
• 54% u 44-latek.

Z wiekiem rośnie prawdopodobieństwo ciąży mnogiej, co oznacza nie tylko podwójne szczęście i macierzyństwo, ale i większe ryzyko powikłań – i to zarówno dla matki, jak i dzieci.

Ciąża po czterdziestce a zdrowie dziecka

Nie jest tajemnicą, że u kobiet po 40. wzrasta ryzyko problemów chromosomalnych, które zwiększają prawdopodobieństwo poronienia oraz wad wrodzonych u płodu.  Szacuje się, u kobiety po 40. roku życia nawet 80% oocytów może mieć uszkodzone DNA. To zwiększa ryzyko aneuploidii, czyli nieprawidłowej liczby chromosomów u płodu.

Specjaliści twierdzą, że prawdopodobieństwo urodzenia dziecka z zespołem Downa jest zależne od wieku rodziców, a szczególnie wieku matki. To dlatego każda ciąża po 40. jest obarczona znacznie większym ryzykiem powikłań dotyczących dziecka. Pojawia się większe ryzyko wystąpienia wad chromosomalnych, np. zespołu Downa, Edwardsa czy Pataua. Z tego powodu w przypadku ciąży po 35. roku życia należy przeprowadzić badania prenatalne.

Można powiedzieć, że im starsza matka, tym większe ryzyko, dlatego po 35. roku życia trzeba poddać się przesiewowym badaniom prenatalnym, które oceniają ryzyko wystąpienia zaburzeń. Ryzyko dla matek 20-letnich wynosi 1 na 2000, 35-letnich - 1 na 800, a potem gwałtownie wzrasta, osiągając liczbę 1 na 45 i więcej w wieku 45 lat.

Z wiekiem rośnie również ryzyko urodzenia wcześniaka czy dziecka o niskiej wadze urodzeniowej. Dzieci urodzone przez dojrzałe kobiety są bardziej narażone na cukrzycę typu 1 oraz wysokie ciśnienie krwi.

Ciąża po 40. roku życia - poród

Sam poród u kobiety po 40. trwa dłużej i jest trudniejszy, bardziej obciążający. Powodem może być nie tylko gorsza wydolność czy sprawność fizyczna (jakby to nie brzmiało), ale i obniżona elastyczność tkanek, co przekłada się na trudności z rozwarciem szyjki macicy. Nieprzygotowana do porodu szyjka macicy, a także jej ograniczone możliwości do rozwierania się to najczęstsze powody cesarskich cięć. Statystyki mówią, że u większości mam po 40. ciąż w rozwiązuje się właśnie w ten sposób, ze wskazań medycznych.

Krótko mówiąc późna ciąża, zwłaszcza po 40. roku życia, jest ciążą wysokiego ryzyka i wymaga specjalnego traktowania zarówno przez personel medyczny, jak i same przyszłe mamy. Kobiety, które decydując się na późne macierzyństwo muszą bardzo dbać o swoje zdrowie.

Dobra wiadomość jest taka, że pomimo wysokiego ryzyka wystąpienia wyżej wymienionych powikłań, odsetek przypadków jest naprawdę niski.

Ciąża po 40. roku życia - zalety i plusy

Pamiętajmy jednak, że późne macierzyństwo i ciąża po czterdziestce to także zalety i radości – w końcu na świecie pojawi się dziecko, najczęściej wyczekane.

Bez wątpienia, niezależnie od tego, czy ciąża była planowana czy też nie, mamy w średnim wieku są bardziej zdyscyplinowane niż ich młodsze koleżanki. Ponieważ są bardziej świadome siebie, ale i zagrożeń, przestrzegają diety, terminów badań i wizyt lekarskich, słuchają zaleceń, pamiętają o zdrowym i higienicznym trybie życia.

Ponieważ ich sytuacja życiowa jest na ogół bardziej ustabilizowana, a związki, które tworzą – szczęśliwe i mniej burzliwe, ciąża przebiega spokojniej, w bardziej komfortowych okolicznościach. Prawdopodobnie mama po 40. roku życia jest w stanie zapewnić dziecku lepsze warunki życia i rozwoju, jest bardziej skupiona na dziecku, może poświęcić się wychowaniu dziecka, nie martwiąc się o swoją pozycję w pracy. To dlatego maluchy „starszych” mam są staranniej pielęgnowane. Sama radość!