Ekrany są wszechobecne, a dzieci otaczają komputery, tablety, smartfony, konsole do gier, platformy streamingowe, aplikacje. Technologia cyfrowa towarzyszy im nie tylko w domach, ale i w szkołach - i to już od pierwszych lat edukacji. Ma to swoje konsekwencje.
Najnowsze badania prześledziły wpływ technologii cyfrowej na małe dzieci, szczególnie te w wieku od czterech do sześciu lat. Analiza wykazała, że dłuższe korzystanie z ekranów wiąże się częściej z trudnościami społecznymi, emocjonalnymi i behawioralnymi.
Przeprowadzono przegląd literatury naukowej od 2011 roku (tj. od momentu wprowadzenia iPada na rynek). Uwzględniono wszystkie recenzowane badania dotyczące wpływu urządzeń cyfrowych na samopoczucie dzieci w wieku 4–6 lat (tj. w okresie szybkiego rozwoju i rozpoczęcia edukacji szkolnej.
W odróżnieniu od wcześniejszych analiz skupiających się na jednym typie urządzenia, przegląd objął wszystkie: od telewizorów, przez tablety i smartfony, po konsole do gier. Dane pochodziły z 20 krajów, między innymi z USA, Chin, Niemiec, Australii, Turcji i Kanady i opierały się głównie na relacjach ponad 83 000 rodziców.
Badano, jak czas spędzany przed ekranem wpływa na cztery kluczowe aspekty dobrostanu:
dobrostan psychospołeczny – ogólne poczucie szczęścia oraz umiejętność radzenia sobie w relacjach społecznych i emocjonalnych.
- funkcjonowanie społeczne – zdolność do nawiązywania i utrzymywania kontaktów z rówieśnikami,
- relacje rodzic-dziecko – stopień bliskości lub konfliktu w tych relacjach,
- funkcjonowanie behawioralne – występowanie trudnych zachowań, takich jak napady złości, nadpobudliwość, lęk czy objawy depresji.
Wykorzystując metodę metaanalizy stwierdzono, że większe korzystanie z technologii wiąże się z gorszymi wynikami we wszystkich tych obszarach. Choć nie można mówić tu o jednoznacznej przyczynowości, zależność jest wyraźna: im więcej czasu dzieci spędzają przed ekranem, tym większe ryzyko problemów emocjonalnych, społecznych i behawioralnych.
Badania pokazały również, że sam czas spędzany przed ekranem to tylko jeden z elementów układanki. Równie ważne są:
- rodzaj treści – czy są edukacyjne, czy rozrywkowe?
- kontekst użycia – czy dziecko korzysta z technologii samotnie, czy z innymi?
- zaangażowanie rodziców – czy towarzyszą dziecku, komentują, rozmawiają o treściach?
Jak wspierać zdrowe korzystanie z ekranów? Praktyczne wskazówki dla rodziców
Choć nie jesteśmy w stanie dokładnie określić, w jakim wieku lub przy jakim poziomie korzystania zaczynają pojawiać się negatywne skutki, wiemy jedno: istnieją sposoby, dzięki którym rodzice mogą pomóc swoim dzieciom korzystać z technologii w zdrowszy sposób.
1. Kontroluj czas, ale z głową
Nie istnieje jednoznaczna granica „bezpiecznego” czasu przed ekranem. Zamiast sztywno go ograniczać, warto zadbać o równowagę — ekran nie powinien zastępować czasu na świeżym powietrzu, spotkań z rodziną czy zabawy bez technologii.
2. Wybieraj wartościowe treści
Zamiast przypadkowych kreskówek i krótkich klipów z internetu, postaw na programy edukacyjne (np. ABC Kids), interaktywne aplikacje i gry rozwijające kreatywność, dostosowane do wieku dziecka.
3. Używaj technologii razem z dzieckiem
Wspólne oglądanie bajki czy granie w grę daje okazję do rozmowy, wyjaśniania i budowania więzi. Izolacja przy ekranie może ograniczać kontakty społeczne, ale wspólne korzystanie z technologii może je wspierać.
źródło: www. medicalxpress.com