Jak korzystać z domowych testów diagnostycznych w ciąży?

Rodzaje domowych testów diagnostycznych

Domowe testy diagnostyczne to produkty dostępne w aptekach i drogeriach. Są niezwykle przydatne, ponieważ umożliwiają ocenę różnych aspektów zdrowia bez konieczności wizyty w laboratorium. Ponieważ pozwalają samodzielnie monitorować kondycję organizmu bez konieczności wizyty w laboratorium, dzięki nim możliwa jest wstępna diagnoza wielu schorzeń oraz ocena skuteczności leczenia schorzenia rozpoznanego wcześniej. Materiałem do badania jest najczęściej krew, mocz, kał i ślina.

Dostępne są różne rodzaje testów diagnostycznych. Najbardziej popularne są:

• testy ciążowe, które wykrywają hormon hCG (gonadotropina kosmówkowa) w moczu, który jest obecny u kobiet w ciąży,
• testy na infekcje intymne (np. Trichomonas vaginalis,  Candida albicans czy  Gardnerella vaginalis oraz inne choroby przenoszone drogą płciową, np. test na Chlamydię),
• testy na zakażenia układu moczowego,
• test wykrywający wyciek wód płodowych,
• testy na poziom glukozy,
• testy na COVID wykrywające zakażenia koronawirusem SARS-CoV-2,
• testy na grypę, roptawirusy i adenowirusy, także test combo antygenów Sars-CoV-2 & Grypa A/B & RSV czy test combo antygen na grypę A/B + COVID-19 RSV,
• test wykrywający anginę bakteryjną (wymaz z gardła na paciorkowce),
• test na niedobór żelaza,
• test hormonu TSH,
• test CRP-Screen białko C reaktywne,
• test HIV,
• testy do oznaczania stężenia witaminy D we krwi,
• testy wykrywające krew utajoną w kale, test do wykrywania kalprotektyny w kale,
• testy na alergię, które mierzą obecność przeciwciał IgE specyficznych dla różnych alergenów (np. pyłki, kurz, sierść zwierząt, ale i produkty spożywcze, np. mleko),
• testy na nietolerancje pokarmowe Mierzą obecność specyficznych przeciwciał IgG w odpowiedzi na różne pokarmy (np. laktozy, glukozy),
• testy owulacyjne wykrywające wzrost poziomu hormonu luteinizującego (LH) w moczu, co sygnalizuje owulację,
• testy płodności dla mężczyzn. Ich zadaniem jest ocena ruchliwości, ilości i jakości plemników w próbce nasienia,
• testy wykrywające narkotyki (np. THC, opiaty, kokaina),
• testy wykrywające menoupazę, także wczesną,
• testy wykrywające Helicobacter pylori,
• test na boreliozę,
• test do diagnostyki stanu fizjologicznego wątroby - transaminazy (ALT, AST),
• test do badania zawartości alkoholu w wydychanym powietrzu,
• testy na poziom cholesterolu, które w małej próbce krwi mierzą poziom cholesterolu całkowitego, HDL, LDL i trójglicerydów.

Domowe testy diagnostyczne to wygodne i praktyczne narzędzia, które pozwalają samodzielnie monitorować zdrowie i diagnozować różne patologie, stany i schorzenia w warunkach domowych. Warto jednak pamiętać, że w przypadku niepokojących wyników zawsze trzeba skonsultować się z lekarzem, który może zlecić dokładniejsze testy laboratoryjne i prawidłowo zinterpretować wyniki.

Czy domowe testy diagnostyczne są wiarygodne?

Współczesna technologia pozwala na coraz większą dokładność domowych testów diagnostycznych, stąd uznaje się, że są one dokładne i wiarygodne. Niemniej trzeba mieć na uwadze, że ich precyzja zależy od kilku czynników, takich jak rodzaj testu, ale także sposób jego wykonania (bardzo ważne jest przestrzeganie instrukcji) oraz indywidualne warunki zdrowotne.  

Testy o wysokiej wiarygodności (nawet około 99%) to testy ciążowe, jednak pod warunkiem, że są przeprowadzone w odpowiedni sposób i we właściwym czasie od zapłodnienia. Bardzo dokładne są używane w diagnostyce cukrzycy ciążowejglukometry. Dobrze ocenia się także test na chlamydię (jest określany przez dwie cechy, tj. wrażliwość (sensitivity) = 85,7 % oraz specyficzność (specificity) = 98,3%). 

Z kolei za niezbyt wiarygodne (ich wyniki mogą być mylące) uznaje się testy na nietolerancje pokarmowe. Niektóre produkty, na przykład test na infekcję układu moczowego, w przypadku innych problemów zdrowotnych może z kolei dawać wyniki fałszywie negatywne lub fałszywie dodatnie. Jeszcze inne testy diagnostyczne,np. pod kątem oceny poziomu cholesterolu, mogą dać ogólny obraz, ale nie zastąpią pełnego profilu lipidowego wykonywanego w laboratorium. Testy o niskiej specyficzności zwykle dają więcej fałszywie dodatnich wyników. 

Trzeba także pamiętać, że choroby, takie jak cukrzyca, zaburzenia hormonalne czy przewlekłe infekcje mogą wpływać na wyniki niektórych testów. Podobnie wygląda sytuacja w przypadku stosowanie niektórych leków (np. antybiotyków lub leków hormonalnych).

Podsumowując: domowe testy diagnostyczne są generalnie wiarygodne, gdy przestrzega się instrukcji i używa się ich zgodnie z przeznaczeniem, nie są jednak idealnym zamiennikiem dla profesjonalnych testów laboratoryjnych.  

Jakie domowe testy diagnostyczne warto wykonać w ciąży?

W ciąży można i warto wykonywać różne domowe testy diagnostyczne, które pozwalają monitorować stan zdrowia matki oraz rozwój ciąży. Jakie domowe testy są zalecane w ciąży?

Testy ciążowe

Testy ciążowe wykrywają obecność hormonu hCG (gonadotropiny kosmówkowej) w moczu, który jest produkowany po implantacji zapłodnionego jajeczka w macicy.

Istnieje kilka rodzaje testów ciążowych. To: 

• test paskowy: Zanurza się pasek w próbce moczu, a wynik jest widoczny w formie linii,
• test strumieniowy: Trzyma się go bezpośrednio pod strumieniem moczu, a wynik pojawia się na wyświetlaczu,
• test cyfrowy: Cyfrowe testy wyświetlają wynik w formie tekstu („ciąża” lub „brak ciąży”) lub liczb sugerujących tygodnie ciąży.

Testy na poziom cukru we krwi (glukometr)

Kobiety w ciąży, zwłaszcza te zagrożone cukrzycą ciążową bądź zmagające się z nią, powinny regularnie monitorować poziom cukru we krwi za pomocą glukometru. Niewielka próbka krwi z palca jest analizowana przez urządzenie, które mierzy stężenie glukozy. To ważne, ponieważ niekontrolowana cukrzyca ciążowa może prowadzić do komplikacji. Jej wczesne wykrycie i monitorowanie jest kluczowe.

Test wykrywający wyciek wód płodowych

W ciąży pomocny może być test do samokontroli wykrywający wyciek wód płodowych (wkładki o w przypadku kontaktu z wodami płodowymi zmieniają kolor z żółtego na zielony lub niebieski)
Test jest polecany zarówno w ciąży wysokiego ryzyka, jak i w ciąży niezagrożonej. Wystarczy przykleić wkładkę do bielizny i poczekać kwadrans.

Testy na infekcje dróg moczowych  

Testy na infekcje dróg moczowych (ZUM) pozwalają na wykrywanie infekcji dróg moczowych. Analizują próbkę moczu pod kątem obecności leukocytów czy azotanów, co może wskazywać na infekcję. Badania te są przydatne, ponieważ ZUM to częsta dolegliwość w ciąży, która może prowadzić do komplikacji, jeśli nie jest leczona. Uwaga! Rozpoznanie powinno być potwierdzone przez lekarza.

Niektóre testy umożliwiają przeprowadzenie kompleksowego badania moczu, ponieważ obejmują kilka różnych parametrów badawczych (np. glukoza, bilirubina, ciała ketonowe, ciężar właściwy, krew, pH, białko, urobilinogen, azotyny, leukocyty). Można także kupić test do wykrywania wyłącznie białko w moczu.

Testy na obecność białka w moczu

Testy na obecność białka w moczu pomagają wykryć białkomocz. Testy mierzą poziom białka w moczu, co może być oznaką stanu przedrzucawkowego. Trzeba pamiętać, że w przypadku podwyższonych wyników konieczna jest dalsza diagnostyka.

Domowy test na infekcje wirusowe w ciąży

Pomocne są także różne domowe testy na infekcje wirusowe w ciąży, takie jak na przykład domowy test na COVID-19 w ciąży, test na grypę w ciąży czy testy na adenowirusa w ciąży. Są bezpieczne dla ciężarnych, ale ich wyniki należy zawsze skonsultować z lekarzem. W przypadku dodatniego wyniku istotne jest szybkie podjęcie leczenia, ponieważ niektóre infekcje mogą wpływać na rozwój płodu.

Test na COVID, wykrywający zakażenia wirusem koronawirusem SARS-CoV-2, jest dostępny w dwóch opcjach. To test antygenowe (wykrywające obecność białek wirusa) lub testy PCR (wykrywające materiał genetyczny wirusa). Testy antygenowe mogą być mniej czułe niż testy PCR. 

Można także kupić test na grypę, rotawirusy i adenowirusy lub test combo antygenów Sars-CoV-2 & Grypa A/B & RSV czy test combo antygen na grypę A/B + COVID-19 RSV.

Test na chlamydię

Czy można zrobić test na chlamydię w ciąży? Czy test na chlamydię w ciąży jest bezpieczny? Test na chlamydię, który polega na pobraniu wymazu z szyjki macicy czy analizie moczu nie tylko bezpieczny, ale i zalecany. Chlamydia to infekcja przenoszona drogą płciową, która nieleczona może prowadzić do powikłań zarówno dla matki, jak i dla dziecka. Zwiększa ryzyko poronienia, przedwczesnego porodu oraz infekcji u noworodka, takich jak zapalenie płuc czy zapalenie spojówek. Badanie pozwala na wczesne wykrycie infekcji, co z kolei umożliwia skuteczne leczenie antybiotykami, które są dozwolone dla kobiet w ciąży.

Jak mądrze korzystać z domowych testów diagnostycznych w ciąży?

Domowe testy diagnostyczne w ciąży mogą być pomocnym narzędziem w monitorowaniu stanu zdrowia kobiety ciężarnej, ale trzeba być ostrożnym i czujnym, zawsze trzymać rękę na pulsie. Oznacza to, że zarówno niepokojące objawy, jak i wyniki badania zawsze powinny skłonić do konsultacji z lekarzem.

Najczęstsze błędy podczas wykonywania testów diagnostycznych

Podczas wykonywania domowych testów diagnostycznych często popełnia się błędy, które mogą zafałszować wyniki. Trzeba pamiętać, że wiarygodność badania w dużym stopniu zależy od przestrzegania instrukcji producenta. To ważne, ponieważ nawet dokładny test może dać fałszywe wyniki, jeśli nie zostanie prawidłowo wykonany. Z kolei niewłaściwe wykonanie testu (np. zbyt wczesne w przypadku testu ciążowego lub po upływie terminu ważności) może prowadzić do błędnych wyników. Co więcej testy mogą stracić swoją skuteczność, jeśli nie są przechowywane zgodnie z zaleceniami. 

Najczęstsze błędy podczas wykonywania testów diagnostycznych to:

• nieprzestrzeganie instrukcji, np. pomijanie kroków lub używanie testu w nieodpowiednich warunkach,
• zbyt wczesne lub zbyt późne odczytanie wyniku,
• niewłaściwe pobieranie próbki, np. zbyt mało lub zbyt dużo moczu, krwi,
• używanie przeterminowanych testów,
• nieprawidłowe przechowywanie testów,
• niehigieniczne warunki,
• nieprawidłowa interpretacja wyników, np. mylenie linii kontrolnej z testową,
• niewykonanie testu ponownie, gdy wynik jest niejednoznaczny lub w przypadku powtórzenia badań.

Jak prawidłowo wykonać domowy test diagnostyczny?

Aby prawidłowo wykonać domowy test diagnostyczny, należy przestrzegać kilku kluczowych zasad. Przede wszystkim dokładnie przeczytaj instrukcję dołączoną do testu, aby zrozumieć, jak go poprawnie wykonać. Upewnij się, że test nie jest przeterminowany i przechowywany zgodnie z zaleceniami producenta (przechowuj testy w odpowiednich warunkach (temperatura, światło, wilgotność). Zawsze sprawdzaj datę ważności testu przed użyciem.

Bardzo ważne jest odpowiednie przygotowanie do testu. Przed rozpoczęciem umyj ręce, zgromadź potrzebne materiały i zadbaj o higienę miejsca pracy. Materiał (np. mocz, krew, kał, ślina) musi być pobrany zgodnie z zaleceniami. Istotny jest też czas odczytania wyniku. Zbyt wczesne lub zbyt późne odczytanie może zafałszować wynik. Przestrzegaj czasu podanego w instrukcji dla odczytu wyniku. Jeśli masz wątpliwości, skonsultuj się z lekarzem.

zdjęcie lead: John Looy

zdjęcie w tekście: Kelly Sikkema