Poród bliźniąt

Poród bliźniaków najczęściej ma miejsce przed wyliczonym terminem. Tylko co trzecia ciąża bliźniacza nie kończy się wcześniej - na około 2 tygodnie przed wyznaczoną datą. Większość maluchów przychodzi na świat między 32. i 37. tygodniem, a 10 procent z nich rodzi się przed 32. tygodniem ciąży.

Ciąże bliźniacze są bardziej zagrożone poważnymi powikłaniami, dlatego nie powinny być zbyt długo utrzymywane, ale też powinny trwać na tyle długo, by płód był jak najlepiej rozwinięty.

Z badań wynika, że w przypadku bliźniaków z własnym łożyskiem optymalnym terminem porodu jest 37. tydzień ciąży. Najmniejsze jest wtedy ryzyko zgonu dziecka, licząc do 28. dnia po porodzie. Jeśli chodzi o bliźnięta, które mają wspólne łożysko, poród powinien nastąpić między 34. a 37. tygodniem. [tak wykazała metaanaliza 32 badań opublikowana przez „British Medical Journal”].

- W ciążach dwukosmówkowych, gdy dzieci mają oddzielne łożyska, poród powinien się odbyć 2-3 tygodnie wcześniej niż w ciążach pojedynczych. W przypadku bliźniąt jednokosmówkowych dwuowodniowych poród planowany jest około 4 tygodni wcześniej. W przypadku ciąż jeszcze wyższego ryzyka, czyli jednokosmówkowych jednoowodniowych, gdy płody dzielą nie tylko łożysko, ale i worek owodniowy, ciążę kończymy najczęściej między 30. a 32. tygodniem. To samo dotyczy ciąży trojaczych i tych z większą liczbą płodów.[dr n. med. Michał Lipa, specjalista położnictwa i ginekologii, Puls Medycyny].

Kiedy ciąża bliźniacza jest donoszona?

Najczęściej dzieci z ciąży bliźniaczej, które przyszły na świat przed terminem, ale po 37. tygodniu ciąży, nie są uznawane za wcześniaki. Uważa się, że bliźnięta są gotowe do narodzin, gdyż dojrzewają szybciej niż dzieci z ciąż pojedynczych (oznacza to, że w przypadku ciąży mnogiej donoszona jest ciąża po 37. tygodniu).

W ciąży bliźniaczej wcześniak to dziecko urodzone przed 34. tygodniem ciąży. Maluszki z ciąży mnogiej, ze względu na niedojrzałość organów, często wymagają opieki szpitalnej.

Czy poród siłami natury w przypadku ciąży bliźniaczej jest możliwy? Okazuje się, że tak. Poród bliźniaczy siłami natury może się odbyć, jeśli kondycja matki i dzieci jest dobra, nie budzi zastrzeżeń. Wówczas akcja porodowa przebiega tak samo, jak w przypadku ciąży pojedynczej.

Trzeba jednak pamiętać, że narodziny bliźniaków są porodem wysokiego ryzyka. To dużo większe zagrożenie dla matki i dzieci niż poród jednego malucha. To dlatego poród naturalny bliźniaków jest okolicznością, która wymaga zapewnienia szczególnych warunków. Jest nadzorowany przez lekarza specjalistę, a dla zapewnienia bezpieczeństwa przygotowany do działania jest także personel sali operacyjnej.

Ponadto sala porodowa musi być wyposażona w dodatkowy sprzęt KTG i stanowiska do opieki nad noworodkami. Przez cały kontrolowane jest tętno płodów, by nie dopuścić do zagrożenia niedotlenieniem. Na noworodki czeka neonatolog i położne.

Kiedy poród naturalny bliźniaków jest możliwy?

Według specjalistów, jeżeli bliźnięta rozwijają się prawidłowo, nie ma między nimi znaczącej dysproporcji i pierwsze z nich jest położone główkowo, to w większości przypadków nie ma przeciwwskazań do zakończenia ciąży mnogiej drogą porodu naturalnego.

Podczas badania USG przed porodem lekarz ocenia, czy ułożenie dzieci w macicy sprzyja porodowi naturalnemu. W przypadku ciąży mnogiej, ze względu na wybór metody porodu, można wyróżnić 3 możliwe położenie bliźniąt:

• obydwa płody w położeniu główkowym (40-45% ciąż bliźniaczych),
• pierwszy płód w położeniu główkowym, drugi w położeniu niegłówkowym (miednicowym, poprzecznym; 30-35%),
• pierwsze dziecko w położeniu niegłówkowym niezależnie od tego, jak położone jest drugie dziecko (20-25%) (źródło).

Poród drogami natury jest możliwy, kiedy obydwa płody są w położeniu główkowym lub gdy drugi płód znajduje się w położeniu miednicowym u wieloródki, w przypadku braku istnienia innych przeciwwskazań (czyli jeśli przynajmniej jedno z bliźniąt jest ułożone główką w kierunku kanału rodnego).

Gdy pierwsze z dzieci jest skierowane główką do kanału rodnego, a ułożenie drugiego jest miednicowe, po urodzeniu pierwszego bliźniaka lekarz bada kobietę i próbuje wykonać obrót zewnętrzny drugiego dziecka, by skierować do kanału rodnego jego główkę zamiast pośladków (jeśli jest to możliwe). Jeśli obrót nie będzie możliwy lub nie uda się, konieczne jest wykonanie nagłego cięcia cesarskiego.

Przeciwwskazaniem do porodu drogami natury jest niekorzystne ułożenie dzieci. Oznacza to, że ciąże bliźniacze jednoowodniowe zawsze należy rozwiązać drogą cięcia cesarskiego, gdyż niesie za sobą szereg powikłań dla mamy i dzieci.

Przebieg porodu naturalnego bliźniaków nie różni się specjalnie od porodu w ciąży jednopłodowej. Może trwać dłużej niż przy jednym dziecku, a akcja skurczowa może się wolniej rozwijać.

Czasem niestety dochodzi do komplikacji, a akcja skurczowa może się wolniej rozwijać. Bywa, że w fazie oczekiwania na narodziny drugiego dziecka wykonuje się badanie USG, by sprawdzić, czy maluch nie zmienił pozycji.

Często niezbędne jest zastosowanie oksytocynyw celu wzmocnienia skurczów i wsparcia macicy, która jest rozciągnięta przez dwoje dzieci (przez co ma gorsze warunki do skurczu).

Czy ból przy porodzie bliźniaczym jest podwójny?

Kobiety w ciąży bliźniaczej często boją się, że poród będzie trudniejszy, dłuższy i bardziej bolesny niż w przypadku ciąży pojedynczej. Owszem - kobieta będzie rodzić dwa razy, ale poród nie będzie o wiele dłuższy (15-20 minut), a i nie bardziej bolesny, bowiem pierwszy maluch toruje drogę drugiemu.

Warto wiedzieć, że istnieją różne metody, które mogą złagodzić ból podczas porodu. To zarówno techniki relaksacyjne i ćwiczenia oddechowe, jak i znieczulenie zewnątrzoponowe (kobietom rodzącym bliźniaki zaleca się je często). Wówczas środek jest wprowadzany przez cewnik umieszczony w odcinku lędźwiowym kręgosłupa.

Nie jest prawdą, że większość ciąż mnogich kończy się cesarskim cięciem - dzieje się tak w mniej więcej połowie przypadków. 

Na decyzję lekarza o takim sposobie rozwiązania porodu ma wpływ wiele czynników, między innymi stan zdrowia mamy, przebieg ciąży, ewentualne powikłania ciąży czy powikłania okołoporodowe (problemy z łożyskiem), a także ułożenie dzieci (zwłaszcza malucha, który znajduje się bliżej szyjki macicy – on musi być ułożony głową w dół).

Na decyzję o zrealizowaniu cesarskiego cięcia wpływają takie kryteria jak:

1. rodzaj ciąży. Ciąża mnoga może być bowiem heterozygotyczna (dzieci popularnie, acz nieprawidłowo nazywa się bliźniętami dwujajowymi) – to znaczy, że dzieci rozwinęły się z dwóch komórek jajowych, jednocześnie wyprodukowanych przez jajniki i zapłodnionych – dzieci mają różny materiał genetyczny, osobne worki owodniowe i łożyska – to korzystne dla dzieci.

Ciąża może być również jednojajowa, a wówczas, w zależności od tego, kiedy dokonał się podział komórki jajowej, wyróżnia się:

• ciążę dwukosmówkową, dwuowodniową - najkorzystniejszą,
• jednokosmówkową, dwuowodniową,
• jednokosmówkową, jednoowodniową,
• jednokosmówkową, jednoowodniową - najmniej korzystną dla dzieci, gdyż wzrasta ryzyko wystąpienia bliźniąt syjamskich i innych powikłań.

2. ułożenie bliźniąt. Jak wspomniano, jeżeli maluchy znajdują się głową w dół lub tylko jedno z nich ułożone jest położeniu główkowym, a drugie miednicowym (czyli głową do góry), to jest duża szansa na poród bez interwencji chirurgicznej.

Natomiast jeżeli dzieci ułożone są inaczej, to jest to zalecenie do porodu przez cesarskie cięcie, gdyż w przypadku dwojga dzieci szanse na to, że się obrócą i ułożą w pozycji korzystnej, jest znikome (dzieci mają zbyt mało miejsca).

3. stan zdrowia matki (stan przedrzucawkowy, zatrucie ciążowe), budowa miednicy oraz stan dzieci (tętno, ich wielkość). Dlatego to lekarz musi podjąć ostateczną decyzję. Zdarza się też i tak, że pierwsze dziecko rodzi się naturalnie, ale drugiemu trzeba pomóc.

Zdarza się, że ciąża bliźniacza jest zakończona porodem naturalnym i cesarskim cięciem (około 3 %). Pierwsze dziecko przychodzi na świat siłami natury, a drugie - przez cesarskie cięcie.

Dzieje się tak, kiedy podczas porodu pojawia się problem z łożyskiem (łożysko przodujące, przedwczesne odklejenie się łożyska), także wypadnięcie pępowiny lub drugi maluch zmieni pozycję.

Świeżo upieczona mama bliźniąt musi zostać w szpitalu nieco dłużej, niż standardowo zostaje mama jednego dziecka. Dlaczego?

Ma to związek z tym, że maluchy bardzo często są wcześniakami, a i wymagają więc obserwacji na oddziale neonatologicznym. Ponadto kobieta podlega szczególnej opiece pod kątem prawidłowości obkurczania się macicy podczas połogu oraz ewentualnych powikłań poporodowych. Silne rozciągnięcie macicy wiąże się na przykład z większym ryzykiem wystąpienia połogowego zapalenia błony śluzowej.