Fazy porodu

Jakie są fazy porodu?

Poród naturalny ma 4 fazy. Pierwsza rozpoczyna się od regularnych skurczów macicy, dzięki którym szyjka zaczyna się skracać i rozwierać. Z czasem skurcze porodowe zwiększają swoją intensywność i częstotliwość, przechodząc do tak zwanych skurczów partych i drugiej fazy porodu.

Gdy dziecko pojawi się już na świecie, rozpoczyna się trzecia faza porodu. Jej istotą jest urodzenie łożyska. Czwarta faza to proces obkurczania się macicy, co rozpoczyna 6-tygodniowy połóg.

Jak długo trwa poród?

Jak długo trwają wszystkie fazy, czyli poród? To kwestia indywidualna. O ile niektóre kobiety rodzą kilka godzin, u innych od pierwszych skurczy do powitania dziecka na świecie mija doba. W dużej mierze zależy to od tego, czy ciężarna rodzi pierwszy raz czy kolejny.

Rodzaje porodu

O porodzie fizjologicznym mówi się, gdy akcja porodowa rozpoczyna się od naturalnych skurczów macicy, przebiega spontanicznie i prawidłowo pomiędzy ukończonym 37. a 42. tygodniem ciąży. Poród fizjologiczny nie wymaga ingerencji ze strony personelu medycznego. Chodzi o nacięcie krocza, przebicie pęcherza płodowego czy podanie leków wzmagających czynność skurczową macicy.

Jeżeli podczas porodu zostanie zastosowana oksytocyna, znieczulenie bądź lekarz użyje kleszczy, mówi się o porodzie medycznym. Cesarskie cięcie zaliczane jest do porodu medycznego.

Objawy zbliżającego się porodu

Pierwsze objawy porodu mogą pojawić się już 2 - 3 tygodnie przed jego planowanym terminem. Objawy porodu to:

• skurcze przepowiadające, inaczej skurcze Braxtona-Hicksa, czyli bezbolesne skurcze macicy występujące z niewielką częstotliwością. Są odczuwane jako napinanie brzucha i jego „stawianie się”. Są nieregularne i nie rosną na sile. Przygotowują macicę i szyjkę macicy do skurczów porodowych. Mogą pojawić się już po 20. tygodniu ciąży,

• obniżanie się brzucha, co jest skutkiem wchodzenia dziecka do kanału rodnego. Przyszłe mamy mogą zacząć swobodniej oddychać, choć częsciej odczuwają wzmożone parcie na mocz,

• ból w okolicy krzyżowej, który promieniuje do pachwin i nóg. Ma to związek z tym, że obniżająca się macica uciska zakończenia nerwowe zlokalizowane w dole pleców. Dolegliwości występują głównie w nocy i podczas długiego przebywania w jednej pozycji,

• odejście czopa śluzowego, który utrzymuje zamkniętą szyjkę macicy (choć czop może być wydalany po kawałku). Zdarza się, że ma to miejsce na kilka tygodni przed rozwiązaniem, ale i przed porodem. Wówczas po jego wypadnięciu zazwyczaj zaczynają się sączyć bądź odchodzą wody płodowe,

• odejście wód płodowych, co rozpoczyna akcję porodową. Bardzo ważne jest, by szybko jechać do szpitala.

Pierwsza faza porodu

Pierwsza faza porodu trwa od pojawienia się pierwszych regularnych skurczów do pełnego – 10 centymetrowego rozwarcia szyjki macicy. Z reguły trwa najdłużej. Jej długość jest kwestią indywidualną, trudno ustalić ramy czasowe.

Pierwszy okres porodu określany jest również jako faza rozwierania, ponieważ wówczas następuje rozwarcie szyjki macicy pozwalające maluchowi przyjść na świat.

Poród rozpoczyna się, gdy szyjka macicy się kurczy, a rozwarcie osiąga do 3 centymetry. Pojawiają się skurcze porodowe, czego skutkiem jest skracanie i rozwarcie szyjki macicy. Te początkowo są są regularne i nasilają swoją częstotliwość oraz intensywność.

Na początku pierwszej fazy porodu skurcze trwają od 30 do 45 sekund i występują co 20 minut, w niedługim czasie zaczną pojawiać się co 3-4 minuty i będą trwać do 1 minuty.

Jeśli skurcze rozwierające nie są efektywne, to jest nie prowadzą do skrócenia i rozwarcia szyjki lub w ogóle ich nie ma, lekarz może zadecydować o podaniu syntetycznej oksytocyny. Jej rolą jest pobudzenie akcji skurczowej, co przyspiesza rozwiązanie.

W obrębie pierwszego okresu porodu wyróżnia sie fazę utajnioną, aktywną i przejściową. Na czym polega kazda z nich?

Pierwsza faza porodu - utajniona

Faza utajniona to czas powolnego rozwierania się i skracania szyjki macicy. Ta faza może trwać nawet kilka dni, a skurcze mogą być słabe i prawie niezauważalne. Może też być tak, że skurcze i rozwarcie do 3 centymetrów nastąpi w czasie kilku godzin, a skurcze będą bardziej wyczuwalne i bolesne, ale niekoniecznie regularne.

Co możesz czuć?

• Bóle podbrzusza podobne do miesiączkowych
• Bóle okolicy krzyżowej
• Mdłości
• Rozstrój żołądka
• Krwista wydzielina z pochwy
• Zmiany emocjonalne od lęku do radości lub wręcz odwrotnie

Jak sobie pomóc?

• Kąpiel w wannie lub ciepły prysznic może sprawić cuda
• Warto przekąsić coś lekkostrawnego
• W ciągu dnia pójdź na spacer, poczytaj, pooglądaj telewizję, zadzwoń do przyjaciół, upiecz ciasto. Umil sobie czas
• W nocy: spróbuj zasnąć lub trochę podrzemać, żeby mieć więcej siły
• Koniecznie siusiaj tak często, jak to możliwe - pełny pęcherz moczowy jest przeszkodą porodową
• Mierz częstotliwość i długość skurczów

Faza aktywna

Na tym etapie szyjka rozwiera się od 3 do 10 centymetrów. Skurcze się nasilają i mogą być bardziej bolesne. Występują co 3 - 4 minuty i mogą trwać nawet 60 sekund. Oznacza to, że nadszedł czas wyjazdu do szpitala.

Pod koniec fazy aktywnej następuje zwolnienie rozwierania się szyjki macicy (w ciąży donoszonej pełne rozwarcie wynosi około 10 centymetrów).

Przeciętny czas trwania II okresu porodu wynosi około 50- 60 minut u pierworódek i 20-30 minut u wieloródek. W trakcie drugiego okresu porodu czynność skurczowa macicy osiąga swój szczyt.

Co możesz czuć?

• Bardzo silne skurcze
• Ból okolicy krzyża, ból okolicy lędźwiowej
• Ból ud (mogą się trząść)
• Zwiększenie krwistej wydzieliny
• Pojawienie się lęku, zmęczenia, zniecierpliwienia, podniecenia
• Mdłości

Jak sobie pomóc

• Oddychaj w trakcie każdego skurczu
• Próbuj się rozluźniać na ile to możliwe, skorzystaj z kąpieli w wannie lub pod prysznicem
• Włącz spokojną muzykę
• Staraj się spacerować i przyjmować wygodną pozycję w czasie skurczu - to przyspieszy poród
• Koniecznie staraj się oddawać mocz
• Możesz poprosić o środki znieczulające
• Poproś partnera o masaż jeśli jest Ci to potrzebne

W pierwszej fazie bardzo ważny jest ruch. Dobrze jest skakać na piłce, kucać przy drabince lub łóżku porodowym, kręcić biodrami czy przyjmować pozycje kolankowo – łokciową. To pomaga przetrwać nasilające się skurcze oraz ułatwia dziecku wpasowanie się w kanał rodny mamy.

Faza przejściowa

Odstępy pomiędzy skurczami są 2 - 3 minutowe, a ich długość jest prawie taka sama jak odstęp. Jest to część najboleśniejsza.

Co możesz czuć?

• Silny ucisk na odbytnicę, możesz mieć biegunkę
• Mocny ucisk na okolicę krzyża i krocza
• Uczucie gorąca lub dreszcze
• Drżenie, marznięcie stóp
• Nudności, wymioty
• Zawroty głowy
• Uczucie niekończących się skurczy
• Niemożność rozluźnienia
• Drażliwość.

Jak sobie pomóc?

• Bądź dzielna, pomyśl, że to już prawie finisz
• Spróbuj oddychać powoli i regularnie
• W razie czego poproś o pomoc partnera bądź położną. Może pomogą Ci w oddychaniu albo zrobią masaż

W tym czasie położna regularnie sprawdza zapis KTG, aby móc rozpoznać wszelkie nieprawidłowości w tętnie dziecka.

Druga faza porodu - parcie i urodzenie dziecka

Druga faza porodu rozpoczyna się, gdy pojawia się nie tylko pełne rozwarcie (10 cm), ale i silne parcie na krocze i odbytnicę. To tak zwane skurcze parte, których zadaniem jest wypchnięcie noworodka z kanału rodnego. Pomagają wypchnąć dziecko z kanału rodnego.

Jak długo trwa druga faza porodu? To zależy od intensywności skurczów macicy i postępu główki w kanale rodnym. Trwać może maksymalnie dwie godziny. Jeśli kobieta rodzi pierwszy raz i otrzymała znieczulenie przewodowe, druga faza porodu może potrwać w takim przypadku do 3 godzin. Jeśli w tym czasie dziecko nie przyjdzie na świat, lekarz najczęściej decyduje o cesarskim cięciu.

W drugiej fazie porodu występuje odczuwalny okres skurczu i odpoczynku. Skurcze są nadal długie, ale mogą stać się mniej bolesne. W tej fazie kluczowe jest skupienie, by przeć, gdy skurcz jest najbardziej bolesny (jest na tak zwanymszczycie).

Okres parcia jest zarówno dla matki, jak i dziecka wiąże się z największym wysiłkiem i wyczerpaniem. Jeśli nie urodzisz malucha po 1 godzinie II okresu porodu, powinnaś zostać zbadana przez lekarza, który podejmie decyzję, czy możliwy jest poród siłami natury.

Być może lekarz podejmie decyzję nacięcia krocza. Jednak nie jest to rekomendowane. Z punktu widzenia współczesnej medycyny jego zasadność dotyczy sytuacji, jeśli grozi ci pęknięccie III i IV stopnia. Przeciwko rutynowemu nacinaniu krocza przemawia również zwiększona utrata krwi oraz większy odsetek urazów krocza.

Warto pamiętac, że zgodnie z obowiązującymi standardami opieki okołoporodowej ciężarna w planie porodu ma prawo zdecydować, w jaki sposób chciałaby urodzić: w wodzie, w dowolnej pozycji - na przykład na czworaka czy obejmując worek sako.

W drugiej fazie porodu kobieta ma już pełne rozwarcie, a bóle porodowe przybierają u niej postać skurczy partych.

Co możesz czuć?

• Bardzo silne parcie na odbyt
• Pieczenie, rozpieranie w kroczu
• Zmiany nastroju

Jak sobie pomóc?

• W czasie skurczu mocno przyj
• Przyjmij wygodną pozycję do parcia
• Staraj się współpracować z położną, to przyspieszy i ułatwi moment narodzin Dzidzi
• Nie przejmuj się swoim wyglądem, bądź zachowaniem
• Odpoczywaj między skurczami
• Nie martw się jeśli dzidzia pokaże główkę i cofnie się do kanału rodnego. Przy następnym parciu powinno się udać :-)
• Jeśli możesz dotknij główki Dziecka to doda Ci sił, jeśli nie skrzydeł
• Przytul do siebie dziecko i rozkoszuj się tą jedyną w swoim rodzaju chwilą

Kobieta po urodzeniu dziecka musi jeszcze wydalić łożysko, a potem pozostać na obserwacji na sali poporodowej.

Trzecia faza porodu - wydalenie łożyska

Trzecia faza porodu trwa od momentu pojawienia się na świecie dziecka do wydalenia łożyska. Zostaje odcięta pępowina łącząca mamę z maluchem.

Pojawia się skurcz, który jest sygnałem, że łożysko jest gotowe do urodzenia. U większości kobiet trwa to mniej niż 10 minut. Wydalenie łożyska jest efektem skurczów macicy po urodzeniu się dziecka.

Po urodzeniu łożyska ocenia się:

• jego wielkość łożyska, jego kształt i strukturę,
• błony płodowe i przebieg naczyń w ich okolicy,
• sprawdzenie, czy nie było naczyń błądzących i zrazików dodatkowych,
• przyczep pępowiny i naczynia pępowinowe.

Lekarz musi mieć pewność, że łożysko zostało wydalone w całości. Gdy tak się nie stało, konieczne jest łyżeczkowanie macicy. Oznacza to, że zostaje ona podana zabiegowi usuwającemu resztki łożyska z jej ścian. to konieczne, by zapobiec infekcji wewnątrzmacicznych czy zrostów. To pomaga również macicy prawidłowo się obkurczać podczas połogu.

Bezpośrednio po porodzie lekarz sprawdza stan rodzącej. Mierzy ciśnienie, tętno, temperaturę. Ocenia stan obkurczenia macicy oraz ciągłość tkanek kanału rodnego. Jeżeli doszło do nacięcia lub pęknięcia krocza, jest ono zszywane.

Twoje ewentualne odczucia i spostrzeżenia w trzecim okresie porodu:

• Wielkie zmęczenie lub ogromny przypływ sił
• Mimo ogarniających Cię uczuć pomóż w urodzeniu łożyska

Co się dzieje z noworodkiem?

Po narodzinach dziecko leży na brzuchu mamy, skóra do skóry. Dzięki kangurowaniu kolonizuje się dobrymi bakteriami. Przy porodzie operacyjnym kontakt skóra do skóry odbywa się nieco później, po zakończeniu procedur medycznych na sali operacyjnej.

Po narodzinach dziecka neonatolog ocenia stan noworodka wskali Apgar(monitoruje ważne parametry, między innymi oddech, odruchy mięśniowe czy kolor skóry w 1, 5 oraz 10 minucie życia dziecka) oraz wnikliwie go bada.

Zarówno po cesarskim cięciu, jak i po porodzie naturalnym, macica zaczyna się obkurczać i rozpoczyna się laktacja. Noworodek jak najszybciej powinien zostać przystawiony do piersi, aby mógł otrzymać odpornościowe mleko z piersi mamy, tak zwaną siarę.

Czwarta faza porodu

Poród kończy 4. faza. To czas poświęcony na obserwację kobiety. W tym czasie monitoruje się proces obkurczania macicy u świeżo upieczonej mamy. Rozpoczyna się okrespołogu.

Pobyt na sali porodowej kończy się po dwóch godzinach od urodzenia dziecka. Wówczas kobieta wraz z noworodkiem jest przewożona na oddział położniczy.

Jeżeli maluch nie ma żółtaczki, po 2 dobach od porodu naturalnego mama i dziecko mogą wyjść do domu. Jeżeli mama miała cesarskie cięcie, pobyt w szpitalu przedłuża się najczęściej a do 5 dni.

Fazy porodu a hormony

Podczas porodu ogromne znaczenie mają hormony, takie jak oksytocyna, endorfiny, adrenalina oraz prolaktyna:

• od oksytocyny, która sprawia, że macica rytmicznie się kurczy, zależy przebieg porodu zależy od poziomu oksytocyny,
• po narodzinach dziecka następuje wyrzut endorfin - pojawia się radość, szczęście, euforia. Narodziny dziecka koją ból i niwelują stres, jakie towarzyszyły kobiecie podczas porodu,,
• prolaktyna zaś uruchamia proces produkcji mleka w piersiach i inicjuje laktację (i ułatwia późniejsze karmienie piersią).