Suchość pochwy po porodzie – przyczyny, objawy i skuteczne metody leczenia

Czym jest suchość pochwy po porodzie?

Suchość pochwy to powszechny problem zdrowotny, który może dotknąć kobietę w każdym wieku, na różnych etapach życia. Szczególnie często pojawia się po porodzie. Według badań problem dotyka od 17% do 45% kobiet, a w okresie połogu i laktacji, kiedy poziom estrogenów znacząco spada, liczba zmagających się z suchością pochwy pań wzrasta nawet do 80%.

Przyczyny suchości pochwy po porodzie

Suchość pochwy po porodzie to dolegliwość związana z niedostatecznym nawilżeniem pochwy. Najczęściej odpowiadają za to zmiany hormonalne, które zachodzą w organizmie kobiety po urodzeniu dziecka. 

Do najczęstszych przyczyn należą:

• spadek poziomu i niedobór estrogenów, które odpowiadają za utrzymanie wilgotności i elastyczności błon śluzowych pochwy. Poziom estrogenów jest obniżony po porodzie, zwłaszcza w okresie laktacji. Po porodzie zaburzenia gospodarki hormonalnej mogą dotyczyć także innych hormonów, co wpływa na ogólny stan zdrowia intymnego,
• karmienie piersią. Podczas karmienia piersią produkcja prolaktyny, hormonu odpowiedzialnego za produkcję mleka, jest zwiększona. Jednocześnie prolaktyna hamuje wydzielanie estrogenów (co prowadzi do suchości pochwy),
• stres i zmęczenie. Po porodzie kobiety często doświadczają dużego obciążenia fizycznego i emocjonalnego. Stres i zmęczenie mogą wpływać na ogólny stan zdrowia oraz gospodarkę hormonalną, co również przyczynia się do suchości pochwy,
• krwawienie poporodowe i gojenie się tkanek. Krwawienie po porodzie oraz proces gojenia mogą podrażniać tkanki pochwy, powodując suchość i dyskomfort pochwy. Po porodzie organizm kobiety potrzebuje czasu, aby się zregenerować.

Na suchość pochwy mogą także wpływać inne stany i schorzenia:

• menopauza lub wczesna menopauza. Obniżenie poziomu estrogenów związane z menopauzą, także przedwczesną, często prowadzi do suchości pochwy,
• zespół Sjögrena, schorzenie autoimmunologiczne, które wpływa na produkcję śliny i innych płynów w organizmie, w tym naturalnego nawilżenia pochwy,
• zespół policystycznych jajników (PCOS). Zaburzenia hormonalne związane z PCOS mogą wpływać na równowagę estrogenów i progesteronu, co prowadzi do suchości pochwy,
• choroby tarczycy, na przykład niedoczynność tarczycy, która może wpływać na gospodarkę hormonalną, prowadząc do obniżonego poziomu estrogenów i suchości pochwy,
• cukrzyca, gdy nie jest wyrównana, może powodować suchość pochwy, ponieważ wpływa na zdrowie naczyń krwionośnych oraz nerwów, a także może prowadzić do częstszych infekcji intymnych,
• leki, na przykład antydepresanty, leki przeciwhistaminowe, leki stosowane w leczeniu nadciśnienia czy środki antykoncepcyjne (suchość pochwy to efekt uboczny).

Objawy suchości pochwy

Suchość pochwy po porodzie to dolegliwość, która może być uciążliwa. Do jej najczęstszych symptomów należy:

• wrażenie suchości w pochwie odczuwane zwłaszcza podczas podejmowania aktywności fizycznej lub stosunku seksualnego,
• uczucie napięcia, szorstkości, podrażnienia w pochwie lub dyskomfortu odczuwane podczas wykonywania codziennych aktywności,
• świąd i pieczenie mające związek głównie z noszeniem obcisłych ubrań lub oddawaniem moczu,
• ból lub dyskomfort podczas oddawania moczu. Zmniejszone nawilżenie pochwy może prowadzić do podrażnienia cewki moczowej, co skutkuje bólem lub pieczeniem podczas oddawania moczu,
• ból podczas stosunku (dyspareunia). Niedobór naturalnego nawilżenia prowadzi do tarcia podczas stosunku, co może powodować ból, dyskomfort, a nawet drobne urazy ścian pochwy,
• zwiększona podatność na infekcje intymne. Suchość pochwy osłabia naturalną barierę ochronną, co może prowadzić do częstszych infekcji intymnych, takich jak bakteryjne zapalenie pochwy czy infekcje grzybicze.

Jak suchość pochwy wpływa na życie codzienne?

Suchość pochwy po porodzie może być uciążliwą dolegliwością, która wpływa na komfort codziennego życia: tak samopoczucie psychiczne kobiety, jak i relacje intymne. Wiązać się z nią mogą także problemy zdrowotne wynikające z nieleczonej suchości (np. infekcje).

Suchość pochwy po porodzie - jak długo?

Suchość pochwy po porodzie może trwać od kilku tygodni do kilku miesięcy, a czas jej trwania zależy od wielu czynników, takich jak zmiany hormonalne, czas trwania laktacji oraz stan zdrowia kobiety.  Ponieważ najczęściej problem jest związany z karmieniem piersią, u większości kobiet objawy ustępują po zakończeniu laktacji, gdy poziom hormonów wraca do normy. Jeśli dolegliwości utrzymują się dłużej, warto skonsultować się z lekarzem, aby dobrać odpowiednie leczenie.

Skuteczne metody leczenia suchości pochwy po porodzie

Istnieje wiele skutecznych metod, które pomagają złagodzić dolegliwości i poprawić komfort życia. Na co się zdecydować? Leczenie suchości pochwy po porodzie w dużej mierze zależy od przyczyny i nasilenia objawów.

Najczęściej stosowane metody terapii suchości pochwy to:

• nawilżające żele intymne i lubrykanty bez hormonów na bazie wody, dostępne bez recepty. Stosowane miejscowo zapewniają natychmiastowe ukojenie i nawilżenie, co może poprawić komfort podczas codziennych aktywności i stosunku,
• hormonalna terapia miejscowa w spadku poziomu estrogenów, na przykład w trakcie laktacji. Estrogeny miejscowe (w postaci kremów, globulek lub pierścieni dopochwowych, nie mają dużego wpływu na ustrój) pomagają zwiększyć nawilżenie pochwy.  Naturalną produkcję estrogenów mogą również wspomóc produkty bogate w fitoestrogeny, takie jak siemię lniane, soja czy orzechy,
• ziołowe i naturalne preparaty oparte na składnikach roślinnych, takich jak kwas hialuronowy, aloes czy olej z wiesiołka, które mogą łagodzić suchość pochwy. Niektóre kobiety korzystają z olejów naturalnych (np. kokosowy), niemniej warto wcześniej skonsultować to z lekarzem,
• zbilansowana dieta, zasobna w kwasy tłuszczowe omega-3 i odpowiednie nawodnienie mogą poprawić nawilżenie skóry i błon śluzowych,
• regularna aktywność seksualna, która stymuluje przepływ krwi do narządów intymnych, co z kolei może poprawić naturalne nawilżenie pochwy. Uwaga! Jeśli suchość powoduje dyskomfort, należy stosować lubrykanty,
• unikanie drażniących produktów, na przykład zawierających silnie perfumowanych środków do higieny intymnej, mydeł oraz płynów do kąpieli, które mogą podrażniać delikatną skórę pochwy. Lepiej sprawdzą się delikatne, bezzapachowe produkty przeznaczone do pielęgnacji intymnej,
• wsparcie psychologiczne i redukcja stresu (techniki relaksacyjne czy terapia). Warto pamiętać, że stres i zmęczenie po porodzie mogą pogarszać objawy suchości pochwy.
   

Suchość pochwy po porodzie - kiedy udać się do lekarza?

Choć suchość pochwy zazwyczaj jest wynikiem naturalnych zmian hormonalnych, zwłaszcza po porodzie, w pewnych sytuacjach może wymagać konsultacji medycznej. Kiedy zwrócić się o pomoc do lekarza?

Przede wszystkim kontakt z ginekologiem jest wskazany, gdy problem suchości pochwy jest bardzo dokuczliwy i utrzymuje się dłużej, nie ustępuje mimo prób samodzielnego leczenia, takich jak stosowanie lubrykantów lub zmian w diecie. Jeśli suchość pochwy występuje pomimo tego, że kobieta nie karmi piersią bądź objawy są uporczywe lub towarzyszą im inne niepokojące symptomy, konieczne jest skonsultowanie się z lekarzem, który dobierze odpowiednią terapię i przeprowadzi niezbędne badania. Może to bowiem wskazywać na inne problemy zdrowotne. 

Konsultacji medycznej wymaga także:

• nasilony ból podczas stosunku (dyspareunia),
• nawracające infekcje. Suchość pochwy może prowadzić do zwiększonej podatności na infekcje intymne (bakteryjne lub grzybicze),
• objawy podrażnienia lub zapalenia, takie jak pieczenie, świąd lub zaczerwienienie, które mogą wskazywać na infekcję lub inne problemy zdrowotne,
• zmiany w wydzielinie pochwowej w zakresie koloru, zapachu lub konsystencji wydzieliny co może być objawem infekcji, która wymaga leczenia,

Suchość pochwy może wskazywać na konieczność wykonania różnych badań. Lekarz zwykle wykonuje bądź zleca:   

• badanie ginekologiczne, umożliwiające obejmujące ocenę stanu błon śluzowych pochwy oraz sprawdzenie, czy nie ma objawów zapalenia lub infekcji,
• badania laboratoryjne z krwi w celu sprawdzenia poziomu hormonów, zwłaszcza estrogenów, aby ocenić, czy ich niski poziom jest przyczyną suchości pochwy. Może to obejmować także inne hormony, takie jak testosteron czy prolaktyna,
• cytologia (wymaz z szyjki macicy) wykonywana w celu wykluczenia nieprawidłowości komórek szyjki macicy oraz infekcji wirusowych (np. HPV),
• wymaz z pochwy w celu wykrycia bakterii, grzybów lub innych patogenów powodujących stany zapalne,
• badanie ultrasonograficzne (USG) w przypadku podejrzenia zaburzeń w obrębie narządów rozrodczych (np. torbiele jajników), lekarz może zlecić USG, aby dokładniej ocenić stan narządów wewnętrznych.

Suchość pochwy po porodzie to naturalny i powszechny problem wynikający głównie ze zmian hormonalnych, zwłaszcza w okresie laktacji. Choć może powodować dyskomfort, istnieje wiele skutecznych metod leczenia. Dlatego warto wypróbować różne metody terapii, a gdy objawy są uciążliwe lub utrzymują się dłużej, dobrze jest skonsultować się z lekarzem, który pomoże dobrać odpowiednią terapię i poprawić komfort życia.