Depresja w ciąży

Ciąża postrzegana jest jako jeden z najpiękniejszych okresów życia kobiety, dlatego o wiele częściej możemy usłyszeć o depresji poporodowej czy baby blues. Tymczasem dla wielu kobiet ciąża wiąże się ze stresem, poczuciem osamotnienia czy strachu. Szacuje się, że 10 do 20% ciężarnych doświadcza depresji w trakcie ciąży.

Według American Psychiatric Association (APA) i American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG), od 14 do 23% kobiet w ciąży doświadcza depresji w ciąży.

Niepokojące jest to, że depresję rzadko prawidłowo diagnozuje się w ciąży, ponieważ jej objawy przypominają objawy zaburzeń hormonalnych charakterystycznych dla ciąży. Tymczasem nieleczona depresja może mieć fatalne skutki dla matki i nienarodzonego dziecka

Jakie są objawy depresji w ciąży?

Podczas ciąży zmiany hormonalne mogą mieć wpływ na substancje chemiczne mózgu i wywołać stany lękowe lub depresję. Na co powinnaś zwrócić uwagę? Jeżeli ponad dwa tygodnie trwa jeden lub kilka z wymienionych objawów, koniecznie zgłoś się po pomoc do specjalisty.

• trudności z koncentracją
• poczucie ciągłego smutku
• izolowanie się od rodziny i przyjaciół
• zaburzenia snu zarówno bezsenność, jak i spanie wiele godzin
• utrata zainteresowania działaniami , które zazwyczaj lubisz
• myśli samobójcze,  lub poczucie beznadziei i niepokoju
• poczucie winy
• zmiana nawyków żywieniowych np.: (jedzenie kompulsywne lub jadłowstręt)
• drażliwość wpadanie w gniew, płaczliwość
• bóle głowy, mięśni

Depresja w ciąży jest zaburzeniem nastroju, które wpływa na sposób myślenia, odczuwania i działania. Wywołuje uczucie smutku, beznadzi i poczucia bycia bezwartościowym, które mogą trwać długo i przeszkadzać w codziennej rutynie. Uczucia te mogą mieć różny zakres, od łagodnego do ciężkiego.

Co może być przyczyną depresji w ciąży?

Depresję wywołuje zazwyczaj kombinacja czynników. Są to przede wszystkim:

• rewolucja hormonalna,
• predyspozycje genetyczne i pojawianie się depresji w rodzinie,
• wcześniej przeżyte epizody depresji,
• brak wsparcia,
• stresujące wydarzenia życiowe: śmierć lub choroba bliskiej osoby, problemy finansowe lub bezrobocie,
• nieplanowana ciąża,
• przemoc domowa.

I tak na rozwój depresji bardziej narażone są kobiety, w których rodzinach występowała ta choroba lub które doświadczyły jej przed ciążą; również dotyczy kobiet mających trudną sytuację rodzinną, finansową, czy życiową. Stan też może być wywołany, jeśli ciąży towarzyszą komplikacje lub była nieplanowana. Jeżeli ciąża jest wynikiem leczenia niepłodności lub kobieta utraciła poprzednią, to wzrasta zarówno stres, jak i ryzyko pojawienia się depresji.   

Czy depresja w ciąży może być niebezpieczna  dla dziecka?

Nieleczona depresja może prowadzić do złego odżywiania, problemów ze snem, stosowania używek typu alkohol, papierosy czy narkotyki  oraz do prób samobójczych. W następstwie grozi to:

• ryzykiem poronienia,
• przedwczesnym porodem,
• niską wagą urodzeniową
• problemami rozwojowymi maluszka.

Badania  zwracają również uwagę na odległe niekorzystne skutki dla dzieci, np. zaburzenie relacji pomiędzy mamą a dzieckiem oraz problemy emocjonalne, adaptacyjne i większe prawdopodobieństwo  wystąpienia  w przyszłości depresji u dziecka.

Jak się leczy depresję w czasie ciąży ?

Przede wszystkim - jeżeli uważasz, że ten problem może dotyczyć ciebie, zgłoś się po pomoc do lekarza, który wybierze najlepsze opcje leczenia. W zależności od nasilenia choroby może ci zaproponować:

• dołączenie do grupy wsparcia,
• psychoterapię,
• fototerapię,
• środki farmakologiczne.

Nieleczona depresja może przekształcić się w depresję poporodową, która może trwać miesiące i lata, wpływając na twoje zdrowie i związanie z dzieckiem.

Czy istnieją bezpieczne leki w leczeniu depresji w czasie ciąży?

Czasem objawy depresji są tak nasilone, że lekarz podejmuje decyzję o włączeniu leczenia farmakologicznego. Wszystkie leki będą przenikać przez łożysko i trafiać do krwioobiegu dziecka.

Nadal nie ma jednoznacznych wyników badań, jak duży wpływ mają na ewentualne wady rozwojowe lub dysfunkcje i dzieci, jednak szacuje się, że 1-3 procent wszystkich wad rozwojowych może wynikać ze stosowania leków (tymczasem aż w 20-25 procent  wynikają z uwarunkowań genetycznych).

Dlatego tak ważne jest, żeby lekarz zaproponował ci sposób leczenia i dobrał odpowiednie preparaty i dawkowanie. Nigdy samodzielnie nie stosuj leków  przeciwdepresyjnych. Trzymaj się ściśle ustaleń i pamiętaj, że ich nagłe odstawienie może mieć dużo gorsze skutki dla ciebie i maleństwa

Czy w jakiś sposób mogę zadbać o to, by uniknąć lub złagodzić objawy depresji w ciąży?

Przede wszystkim zadbaj o siebie. Pamiętaj o odpoczynku i odpowiedniej ilości snu. Brak snu podwyższa poziom stresu, więc się wysypiaj.

Wysiłek fizyczny czyli zarówno ćwiczenia dla kobiet w ciąży, jak i spacer naturalnie zwiększają poziom serotoniny czyli tzw. „hormonu szczęścia” we krwi.

Świadomie zadbaj o sposób odżywiania. Sprawdź, co powinnaś jeść w ciąży, żeby dobrze się poczuć.

Jedz preparaty zawierające kwasy omega-3. Badania pokazują, że biorąc codziennie suplementy zawierające olej omega - 3 możesz zmniejszać objawy depresji .

Porozmawiaj z lekarzem i sprawdź, po które preparaty ziołowe wpływające na nastrój możesz sięgnąć. Wśród mam najpopularniejsza jest melisa, która ma działanie lekko uspokajające, łagodzi napięcie nerwowe i należy do "ziół bezpiecznych" w czasie ciąży.

Staraj się zadbać o swój nastrój czytając miłe książki, oglądając przyjemne filmy czy spotykając się z przyjaciółmi. Nagradzaj się.

Depresja w ciąży. Badania przesiewowe

Standard organizacyjny opieki okołoporodowej (SOOO), który wszedł w życie 1 stycznia 2019 r. i reguluje standardy organizacyjne dotyczące opieki zdrowotnej nad kobietą w czasie ciąży, porodu i połogu oraz nad noworodkiem, zawiera zapis dotyczący depresji ciążowej i po porodzie.

Zobowiązano osobę sprawującą opiekę nad kobietą w ciąży (lekarza prowadzącego ciążę oraz położną) do przeprowadzenia badania przesiewowego pod kątem oceny ryzyka i nasilenia objawów depresji poporodowej. Narzędziem jest test depresji Becka, a procedura realizowana ma być w trzech etapach: 11.-14. tygodniu ciąży, 33.-37. tygodniu i po porodzie.

Wykonanie testu lekarz lub położna, ale to od kobiety będzie zależało, czy zastosuje się do zaleceń i skonsultuje swój stan z psychiatrą.

Jeśli masz poczucie, że nie radzisz sobie z emocjami – koniecznie udaj się do lekarza.  Pamiętaj, że depresja nie jest niczym wstydliwym i że większość z nas chociaż raz w życiu przeżyła jej epizod. Nie musisz się zadręczać i czekać, że sama minie  - poproś o pomoc.