Zagrożenie przedwczesnym porodem

Czym jest poród przedwczesny?

Poród przedwczesny (ang. preterm delivery - PTD) to rozwiązanie ciąży, które nastąpiło pomiędzy 22. a 37. tygodniem ciąży. Za dziecko urodzone przedwcześnie uważa się także noworodka, który w chwili narodzin ważył 500–2500 gramów.

Wyróżnia się różne rodzaje porodu przedwczesnego. To poród miernie przedwczesny (w 32–36 tygodniu ciąży), poród bardzo przedwczesny (przed 32 tygodniem ciąży) oraz skrajne wcześniactwo (poród przed 28 tygodniem ciąży). Poród przed ukończeniem 22. tygodnia ciąży, z uwagi na skrajną niedojrzałość organizmu dziecka, uznaje się za poronienie.

Porodem przedwczesnym według WHO (Światowej Organizacji Zdrowia) nazywa się stan, w którym dochodzi do porodu przed 37 tygodniem lub 259 dniem jej trwania. Za dziecko urodzone przedwcześnie uważa się również noworodka, który w chwili narodzin ważył 500–2500 gramów.

Wyróżnia się trzy etapy porodu przedwczesnego. To:

1. poród przedwczesny zagrażający. To faza wczesna i możliwa do zatrzymania. Rozwarcie szyjki macicy jest mniejsze niż 3 cm, a szyjka skraca się mniej niż o 60%. Obserwuje się od 4 do 7 skurczów na minutę,
2. poród przedwczesny w toku. Ciężko go wyhamować. Obserwuje się rozwarcie powyżej 3 cm i skrócenie szyjki o ponad 80%. Występuje więcej niż 8 skurczów na minutę,
3. poród przedwczesny dokonany. Mówi się o nim, gdy poród się zakończył, niezależnie od sposobu rozwiązania ciąży (siłami natury czy przez cesarskie cięcie).

Oznaki przedwczesnego porodu

Jakie są objawy porodu przedwczesnego? Jakie dolegliwości i symptomy są alarmujące? Porodowi przedwczesnemu towarzyszą regularne skurcze związane ze skracaniem się szyjki macicy, które nie wyciszają się po kąpieli i wypoczynku (nie są to przepowiadające skurcze Braxtona-Hicksa) oraz rozwarcie szyjki macicy. Co ważne, przyszłe mamy mogą także nie odczuwać żadnych przykrych dolegliwości, jednak podczas wizyty u ginekologa lekarz stwierdza skrócenie szyjki macicy.

Najczęściej wskutek rozpoczętego porodu przedwczesnego pojawia się silny ból brzucha i krzyża, a także biegunka, mdłości i inne dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Można zaobserwować zmianę wyglądu wydzieliny z pochwy (często staje się czerwona bądź brązowa), jak również wyciek lub odejście wód płodowych.

Poród przedwczesny - co robić?

Co robić, gdy zauważysz u siebie objawy porodu przedwczesnego? W takiej sytuacji należy natychmiast udać się do szpitala. Każda kobieta, u której rozpoczęła się przedwczesna akcja porodowa, musi jak najszybciej znaleźć się na oddziale patologii ciąży. Dlaczego to ważne?

Zazwyczaj o zagrażającym porodzie przedwczesnym mówi się, gdy ilość skurczów na godzinę mieści się w przedziale 4-7.

Ponieważ zagrażający poród przedwczesny ma miejsce w początkowej fazie porodu, wciąż możliwe jest wstrzymanie akcji porodowej. Ponieważ rozwiązanie na długo przed terminem oznacza niedojrzałość dziecka i wiele zagrożeń, ginekolodzy starają się podtrzymywać ciążę, by do rozwiązania doszło jak najbliżej wyznaczonego terminu rozwiązania. Jeśli jednak dziecko przyjdzie na świat, będzie wcześniakiem, który wymaga specjalnego pielęgnowania i żywienia.

Zapobieganie przedwczesnym porodom

Przedwczesnym porodom można zapobiegać. Najważniejsze jest ustalenie czynników ryzyka, a także poinformowanie o nich ciężarnej. Profilaktyka pierwotna w takim przypadku polega na zmianie stylu życia. Z kolei profilaktyka wtórna polega na identyfikacji pacjentek z podwyższonym ryzykiem porodu przedwczesnego i na profilaktyce infekcji wstępującej. Profilaktyka trzeciorzędowa to leczenie obejmujące całkowity odpoczynek (leżenie), tokolizę, sterydoterapię i antybiotykoterapię.

Aby zminimalizować ryzyko porodów przedwczesnych wdraża się różne procedury medyczne. Leczenie w zagrażającym porodzie przedwczesnym zależy przede wszystkim od etiologii i zaawansowania zagrożenia.

Na przykład zaleca się zmianę stylu życia: odpoczynek i zwolnienie tempa, leżenie w domu bądź hospitalizację. Leczenie często odbywa się w szpitalach specjalistycznych i klinicznych, o odpowiednim stopniu referencyjności.

Ciężarna powinna przebywać w pozycji leżącej (najlepiej na lewym boku) i wypoczywać.

Wdraża się także progesteron. Preparat powszechnie stosowany przy podtrzymywaniu ciąży. Pozwala zmniejszyć ryzyko wystąpienia porodu przedwczesnego. Procedurę stosuje się, jeżeli kobieta w przeszłości poroniła, urodziła wcześniaka, lub rozpoznano skracanie się szyjki macicy,

W górnej części szyjki macicy, w celu mechanicznego wzmocnienia jej struktury i zapobiegania przedwczesnemu rozwieraniu się oraz skracaniu szyjki, zakłada się szew okrężny lub nakłada się pessar szyjkowy. Jest to interwencja mniej inwazyjna, niewymagająca stosowania znieczulenia ogólnego, lepiej tolerowana i niemal pozbawiona działań niepożądanych,

Zawsze monitoruje się stan płodu za pomocą KTG i USG. Włącza się także leki:

• kortykosteroidy, które zapobiegają niewydolności oddechowej u wcześniaków i stanom zapalnym oraz zakażeniu ogólnoustrojowemu,
• antybiotyki - jeśli doszło do odejścia wód płodowych, gdy istnieje ryzyko zakażenia wewnątrzmacicznego u ciężarnej np. wskutek przedwczesnego pęknięcia pęcherza płodowego,
• tokolizę, czyli podawanie leków tokolitycznych (fenoterol lub atozyban), by zahamować czynność skurczową macicy.

Gdy pomimo wdrożonych procedur medycznych zagrożenie porodu przedwczesnego wciąż istnieje i jest coraz większe, matka otrzymuje sterydy mające na celu przyspieszenie rozwoju płuc dziecka. W sytuacji, gdy rozpoczęła się akcja skurczowa, na czas sterydoterapii podawane są także leki hamujące akcję skurczową macicy.

Zagrożenie przedwczesnym porodem - jak sobie pomóc?

Jeśli usłyszałaś od lekarza, że twoja ciąża jest zagrożona przedwczesnym porodem, musisz zastosować się do zaleceń ginekologa. Z pewnością będziesz musiała zmienić styl życia. Co robić, a czego unikać? Co jest ważne?

Jeśli musisz zwolnić życiowe obroty - zrób to. Jeśli musisz leżeć - leż. Nie szarżuj, nie bagatelizuj problemu. Od tego, jak będziesz postępować, zależy przyszłość twojego dziecka. Zapomnij o niektórych zakazanych bądź niewskazanych czynnościach, zrezygnuj z każdej niepotrzebnej aktywności fizycznej. Pozwól się wyręczać i rozpieszczać.

Dobrze się odżywiaj, dużo pij, nie zapominaj o jogurtach i innych przetworach mlecznych, które zawierają żywe kultury bakterii (lub zażywaj tabletki kwasu mlekowego - pomogą ustabilizować florę bakteryjną pochwy).

Aby sobie ułatwić czas i umilić życie, poprzestawiaj w głowie priorytety, ale i przeorganizuj przestrzeń. Zagospodaruj przestrzeń wokół łóżka. W zasięgu ręki ulokuj książkę, telefon, wodę, laptop, przekąski i inne niezbędne drobiazgi.

Zbierz jak najwięcej rzetelnych wiadomości na temat swojego stanu zdrowia, jednak nie przesadzaj z wiedzą. Lepiej zapytać o swój stan lekarza, niż studiować podręczniki i strony w sieci (może wtedy okazać się, że wskutek nadmiernej wiedzy zdiagnozujesz u siebie cały wachlarz jednostek chorobowych, z egzotycznymi czy szczególnie rzadkimi włącznie).

Rozmawiaj z życzliwymi osobami: rodziną, przyjaciółką, mężem. Odwiedzaj portale i fora internetowe dla przyszłych mam. Kiedy okaże się, że nie tylko ty masz problemy z donoszeniem ciąży, będzie ci dużo łatwiej zmierzyć się z rzeczywistością.

Jak najwięcej odpoczywaj, staraj się unikać stresów. Relaksuj się. Właśnie teraz możesz czytać, oglądać filmy i seriale, rozwiązywać krzyżówki, marzyć, planować i rozmyślać. Spójrz na tę sytuację z zupełnie innej strony - niech to będzie dobry czas.