Co oznacza glukoza w moczu w ciąży

Badanie cukru w moczu to jedno z podstawowych badań profilaktycznych, które powinno wykonywać się co najmniej raz w roku.

U zdrowych osób glukoza w moczu nie powinna się pojawiać. Ciąża stanowi wyjątek. Oznacza to, że obecność cukru w moczu u ciężarnych jest uznawana za normę. Mowa jednak wyłącznie o jego śladowych ilościach.

Cukier w moczu w ciąży najczęsciej jest sytuacją fizjologiczną. U mężczyzn, dzieci i kobiet, które nie spodziewają się dziecka, może oznaczać poważne problemy zdrowotne.

Cukromocz – o czym może świadczyć? Może zwiastować takie problemy zdrowotne jak cukrzyca, nefropatia cukrzycowa czy uszkodzenie kłębuszków nerkowych. Zdarza się, że świadczy o długotrwałym przyjmowaniu leków.

Glikozuria może mieć charakter wrodzony lub nabyty, a przyczyna obecności cukru w moczu pochodzenie nerkowe i pozanerkowe. Wskazanie do oznaczenia cukru w moczu stanowi podejrzenie cukrzycy, jak i stanów przedcukrzycowych, otyłość, insulinooporność, podejrzenie nefropatii cukrzycowej, choroby autoimmunologiczne, monitorowanie leczenia cukrzycy czy podejrzenie uszkodzenia kanalików nerkowych.

Co oznacza glukoza w moczu u ciężarnej? O ile glukoza w moczu u ciężarnej w niewielkich ilościach, jak wspomniano, nie jest powodem do niepokoju, o tyle wysokie wartości glukozy w moczu w ciąży lub sukcesywnie rosnąca glukozuria (np. glukoza w moczu w ciąży 100 mg/ dl) wskazuje na cukrzycę ciężarnych.

Cukrzyca ciężarnych najczęściej pojawia się w drugim trymestrze ciąży. Trzeba pamiętać, że nawet jeśli cukrzyca nie została stwierdzona przed ciążą, może rozwinąć się w jej trakcie, nawet dopiero w III. trymestrze. Dlaczego?

Zaburzenie jest skutkiem nadmiaru glukozy we krwi, czyli hiperglikemii. Ta z kolei wynika z niedostatecznej ilości insuliny (odpowiada za transport glukozy do tkanek przyszłej mamy, ale i płodu). Pod koniec ciąży, w ostatnim trymestrze, zapotrzebowanie na insulinę wzrasta, co może wywołać jeszcze większy jej niedobór i problemy w zakresie regulacji poziomu cukru tak kobiety, jak i dziecka.

Jeśli zostanie stwierdzona glukoza w moczu w ciąży, należy poszerzyć diagnostykę. Trzeba powtórzyć badanie z moczu (z bezwzględnym zakazem jedzenia węglowodanów dzień przed i przyjmowania posiłków i napojów na kilka godzin przed badaniem), ale i wykonać dodatkowe testy pozwalające na rozpoznanie cukrzycy.

W takim przypadku wykonywane jest badanie glukozy we krwi. Bada się poziom glukozy we krwi na czczo, a jeśli uzyskany wynik jest nieprawidłowy, konieczny jest doustny test obciążenia glukozą (OGTT), nazywany krzywą cukrową.

Badanie w ciąży standardowo jest wykonywane między 24. a 28. tygodniem ciąży, jednak w razie potrzeby może być przeprowadzony wcześniej (także w sytuacji, gdy kobieta ma objawy cukrzycy. To np. częste oddawanie moczu, oddawanie dużych ilości moczu, wzmożone pragnienie, świąd skóry, nawracające infekcje intymne).

Czynnikami ryzyka cukrzycy ciążowej, które skłaniają do zlecenia doustnego testu obciążenia glukozą na początku ciąży są: nadwaga lub otyłość, wiek powyżej 35 lat, cukrzyca ciążowa w przeszłości, urodzenie dziecka o masie większej niż 4 kg, występowanie w rodzinie cukrzycy typu 2.

Badanie poziomu glukozy w moczu ciężarnej jest sprawdzany w czasie ciąży zwykle raz w miesiącu, przed wizytą kontrolną u ginekologa.

Wykonanie badania jest zalecane nie później niż do 10. tygodnia ciąży. Kolejne obowiązuje między 15. a 20. tygodniem, 21. a 26., 27. a 32., 33. a 37. oraz ostatnie, na krótko przed rozwiązaniem – między 38. a 39. tygodniem ciąży.

Można także wykonać badanie w warunkach domowych. Wystarczy kupić w aptece paski do badania moczu. Trzeba jednak pamiętać, że test umożliwia uzyskanie jedynie orientacyjnego wyniku. Gdy jest pozytywny, konieczne jest wykonanie badań w laboratorium.

Badanie moczu jest refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ), jeśli wykonuje je placówka z nim współpracująca, a pacjent posiada skierowanie od lekarza. Można je także wykonać prywatnie w dowolnym laboratorium. Jego cena nie przekracza kilkunastu złotych.

Badanie poziomu cukru w moczu jest prostym badaniem. Należy się jednak do niego dobrze przygotować. Tylko wtedy jego wyniki są wiarygodne. Bardzo ważne jest, by:

• próbkę moczu pobrać po nocnym odpoczynku,
• pamiętać, że materiałem do badania jest środkowy strumień moczu (pierwsze krople moczu powinny trafić do toalety, a ostatnie – do toalety,
• na co najmniej 8 godzin przed zebraniem moczu powstrzymać się od jedzenia i picia.
• mocz pobrać do specjalnego nowego pojemniczka,
• przed oddaniem moczu umyć i osuszyć miejsca intymne,
• próbkę jak najszybciej zanieść do laboratorium.

Dzień przed badaniem nie powinno się spożywać dużej ilość węglowodanów, zwłaszcza cukrów prostych i podejmować dużego wysiłku fizycznego. Może to bowiem wpłynąć na zafałszowanie wyników analizy moczu.

Wynik badania moczu najczęściej otrzymuje się jeszcze tego samego dnia. Analizie podlega nie tylko glukoza w moczu, ale i inne parametry, takie jak białka, azotany, ciała ketonowe, leukocyty, erytrocyty, nabłonki czy bakterie.

Oznaczenie cukru w moczu to element badania ogólnego moczu, które ma na celu monitorowanie pracy nerek, ilości białka wydalanego z moczem, wczesne wykrycie w moczu bakterii oraz kontrolowanie wydalania z moczem glukozy. Dzięki jego analizie można rozpoznać stan zapalny dróg moczowych, cukrzycę czy białkomocz będący objawem chorób nerek czy zatrucia ciążowego.

Badanie stężenia glukozy jest ważne, ponieważ pozwala w porę dostrzec nieprawidłowości w poziomie cukru u ciężarnej. To z kolei pozwala na szybkie wprowadzenie właściwe postępowanie.

Na czym polega leczenie glukozurii u ciężarnych? To zależy. Niekiedy wystarczy odpowiednia dieta aktywność fizyczna. Niekiedy jednak konieczne bywa leczenia insuliną w iniekcjach.

Przede wszystkich zdiagnozowanie cukrzycy ciężarnych wymaga wprowadzenia odpowiedniej diety. Z jadłospisu należy wykluczyć cukry proste i inne węglowodany niewskazane dla cukrzyków. Powinien obfitować w warzywa, owoce oraz produkty pełnoziarniste.

Poziom cukru u ciężarnej, u której stwierdzono za wysoką glukozę w moczu, należy stale monitorować – nie tylko badać pod kątem glikemii. Ważne jest, by sprawdzać ciśnienie tętnicze krwi i stanu nerek, badać dno oka, przeprowadzać badania USG, by sprawdzać, jak przebiega rozwój dziecka.

Znacznie podwyższony poziom glukozy w moczu u ciężarnej, zwłaszcza zlekceważona i bagatelizowana, może spowodować groźne konsekwencje zdrowotne, zarówno dla przyszłej mamy, jak i dziecka – tak w czasie ciąży, jak i po porodzie.

Potencjalne zagrożenia dla kobiety ciężarnej to:

• stan przedrzucawkowy,
• wielowodzie,
• powikłania okołoporodowe,

• poronienie,
• poród przedwczesny,
• infekcje dróg moczowych,

• nadciśnienie tętnicze krwi,
• nefropatia. To choroba nerek związana z cukrzycą,
• polineuropatia. To choroba nerwów obwodowych o podłożu neurologicznym,

• retinopatia cukrzycowa. To powikłanie cukrzycy, które powoduje uszkodzenie naczyń krwionośnych znajdujących się w siatkówce oka,
•  
• kwasica metaboliczna. To stan zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej. Jego istotą jest nagromadzenie we krwi nadmiernych ilości substancji o charakterze kwaśnym lub zmniejszania się stężenia substancji o charakterze zasadowym oraz obniżenia jej pH,
• śmierć.

Potencjalne zagrożenia dla dziecka to:

• wcześniactwo,
• zaburzenia i zahamowanie rozwoju,
• obumarcie wewnątrzmaciczne,
• wady wrodzone,
• duża masa urodzeniowa (powyżej 4500 g),
• zwiększona podatność na tycie i zachorowania na cukrzycę w późniejszym wieku.

Zdarza się, że cukrzyca i jej powikłania są wskazaniem do wcześniejszego zakończenia ciąży poprzez cesarskie cięcie, często niezależnie od wieku płodu.