Beta HCG. Jak interpretować wynik. Czy jesteś w ciąży?

Co to jest beta hCG?

HCG, czyli ludzka gonadotropina kosmówkowa (CG), to hormon ciążowy, który wytwarza najpierw zarodek, z czasem łożysko. Należy do rodziny glikoprotein, czyli grupy hormonów glikoproteinowych, do których zalicza się także luteotropinę (LH), tyreotropinę (TSH) oraz folikulotropinę (FSH).

Jaka jest rola hCG?

Ludzka gonadotropina kosmówkowa odgrywa bardzo ważną rolę we wczesnej ciąży: stymuluje ciałko żółte, które powstaje po uwolnieniu jajeczka z jajnika i utrzymuje jego funkcje. Wpływa również tarczycę, podtrzymuje produkcję progesteronu i wspomaga zagnieżdżenie się blastocysty. Odpowiada za prawidłowy rozwój płodu. Wyróżnia się formę alfa i beta hCG.

Badanie poziomu hCG

Badania beta hCG w surowicy krwi jest wykorzystywane do potwierdzenia ciąży, a także monitorowania przebiegu ciąży i jej nieprawidłowośćc. Zaburzenia wydzielania hormonu prowadzą do wielu powikłań i świadczą o nieprawidłowościach w przebiegu ciąży.

Ludzka gonadotropina kosmówkowa kojarzona jest głównie z testami ciążowymi. Trzeba jednak wiedzieć, że określenie stężenia hormonu wykorzystywane jest również między innymi do diagnostyki ciąży pozamacicznej czy wielopłodowej, jak i badań prenatalnych w kierunku wad płodu. Jest także markerem nowotworowym. Uważa się, że hormon wpływa na rozwój, wzrost i przerzuty nowotworów.

HCG a testy ciążowe

Jeśli dojdzie do zagnieżdżenia zapłodnionej komórki jajowej (6 - 8 dzień po owulacji), dwie doby później we krwi pojawia się HCG. Jego poziom można oznaczyć z krwi, jest on jednak wykrywalny także w moczu. Jego pojawienie się wykryjesz, wykonując w domu test ciążowy (najlepiej w terminie miesiączki).

Ponieważ beta hCG stymuluje produkcję większej ilości estrogenów i progesteronu w czasie ciąży, jest wykrywany przez wszystkie testy ciążowe, zarówno te wykonywane w domu na podstawie próbki w moczu, jak i w gabinecie lekarskim na podstawie badania krwi.

Gwałtownie wzrastający w pierwszych dniach ciąży poziom hCG może być wykryty we krwi mniej więcej 8 dnia po szacowanym dniu zapłodnienia przy użyciu najbardziej czułych metod laboratoryjnych. Domowe testy ciążowe mogą go wykryć w moczu kilka dni później, w zależności od ich czułości.

Kiedy najwcześniej zrobić badanie beta hCG? Najlepiej tuż po terminie spodziewanej miesiączki. Test najlepiej wykonać z samego rana, ponieważ największe stężenie beta hCG znajduje się w moczu po nocy — wzrasta wtedy prawdopodobieństwo wykrycia wczesnej ciąży.

Czuły test na ludzką gonadotropinę kosmówkową (hCG), tak zwaną próbę antronową, opracował Howard Beard. Za pomocą standardowych testów hormon ten daje się wykrywać od 6 do 12 dni po zapłodnieniu.

Jak zmienia się poziom hCG we wczesnym okresie ciąży?

W zdrowej ciąży poziom hCG podwaja swą ilość w ciągu pierwszych kilku tygodni. Swój szczyt stężenia osiąga w 8 - 10 tygodniu ciąży (licząc od pierwszego dnia ostatniej miesiączki), następnie spada i pozostaje niższy do końca ciąży. Poczynając od 14. tygodnia ciąży aż do dnia porodu zawartość hCG we krwi matki jest kilkakrotnie mniejsza w porównaniu z zawartością w 10. tygodniu ciąży.

Normy beta HCG - badania krwi

W celu ustalenia poziomu hCG w surowicy krwi należy udać się do laboratorium. Badanie krwi pod kątem beta hCG nie musi być wykonywane na czczo, można je zrobić o dowolnej porze dnia. Pozwala ono określić poziom hCG w krwi kobiety, która podejrzewa ciążę. Oznaczenia podjednostki beta hCG, z którymi można się spotkać to: β–hCG, beta–hCG lub b–hCG.

Poziom beta HCG w badaniu krwi, w zależności od zaawansowania ciąży, ma szeroki zakres. Przyjmuje się, że :

3. tydzień ciąży: 5 mIU/ml- 50 mIU/ml

4. tydzień: 5 - 426 mIU/ml

5. tydzień: 18 - 7,340 mIU/ml

6. tydzień: 1,080 - 56,500 mIU/ml

7. - 8. tydzień: 7, 650 - 229,000 mIU/ml

9. - 12. tydzień: 25,700 - 288,000 mIU/ml

13. - 16. tydzień: 13,300 - 254,000 mIU/ml

17. - 24. tydzień: 4,060 - 165,400 mIU/ml

25. - 40. tydzień: 3,640 - 117,000 mIU/ml.

W pierwszym trymestrze ciąży poziom hormonu w osoczu krwi ulega podwojeniu średnio co 48-72 godziny. Prawidłowy przyrost hormonu beta hCG oznacza, że ciąża rozwija się prawidłowo.

Jak interpretować wynik hCG?

Czy jesteś w ciąży? Poziom HCG, oznaczany we krwi, poniżej 5 mIU/ml uznawany jest jako wynik negatywny (nie jesteś w ciąży), zaś poziom powyżej 25 mIU/ml - jako pozytywny (jesteś w ciąży). Ponieważ zazwyczaj hCG jest wytwarzany tylko podczas ciąży, pozytywny wynik testu potwierdza ciążę (oznacza 99-procentową pewność).

Gdy test ciążowy bądź laboratoryjny potwierdzi ciążę, należy udać się na wizytę do lekarza ginekologa. Pewnym potwierdzeniem ciąży jest stwierdzenie obecności zarodka w jamie macicy wraz z uwidocznieniem czynności serca płodu. Jest to możliwe najwcześniej po 5-6 tygodniach od pierwszego dnia ostatniej miesiączki. Pęcherzyk ciążowy jest widoczny w badaniu ultrasonograficznym (USG) w macicy dopiero wtedy, gdy stężenie beta hCG jest na poziomie minimum 1000–1200 mIU/ml.

Zaburzenia wydzielania beta hCG

Ponieważ w przypadku prawidłowej ciąży wewnątrzmacicznej oczekuje się wzrostu stężenia hCG o co najmniej 53% w ciągu 48 godzin, odchylenie od tego trendu może wskazywać na niezdolną do przeżycia ciążę wewnątrzmaciczną lub ciążę o nieprawidłowym umiejscowieniu. Zaburzenia wydzielania beta hCG prowadzą do szeregu powikłań i świadczą o nieprawidłowościach w przebiegu ciąży.

Przy ocenie wczesnej ciąży ważniejsze jednak od wartości HCG są przyrosty jego stężenia. Im ciąża bardziej zaawansowana, tym jest on wolniejszy.

Beta hCG jest także markerem nowotworowym, tzn. świadczy o obecności niektórych guzów u kobiet i mężczyzn.

Wartości HCG poniżej normy

Wartości poniżej normy, czyli wyniki nieprawidłowe, mogą oznaczać poronienie, ciążę pozamaciczną, niewydolność łożyska, występują także w przypadku mnogiej owulacji bądź in vitro (jeden z zagnieżdżonych w macicy zarodków obumiera - następuje chwilowy spadek stężenia HCG).

Jeżeli wynik stężenia HCG wykonany z krwi nie jest jednoznaczny, budzi wątpliwości bądź niepokój, skontaktuj się ze swoim ginekologiem (nie interpretuj ich sama). Badanie najlepiej powtórzyć: w tym samym laboratorium po mniej więcej dwóch dniach. Pamiętaj, że zarówno wyniki, jak i zakresy norm, mogą się różnić w zależności od metody przyjętych przez laboratorium.

Co szczególnie ważne, stwierdzenie prawidłowego wzrostu stężenia hCG nie wyklucza możliwości nieprawidłowej ciąży wewnątrzmacicznej lub ciąży o nieprawidłowym umiejscowieniu.

Poziom hCG a poronienie

Poziom hCG we wczesnym okresie ciąży rośnie szybko, zwykle podwajając się co 2 dni w pierwszych tygodniach przed osiągnięciem stałego poziomu (plateau) około 10. tygodnia, po tym czasie powoli spada. Od około 14.–16. tygodnia utrzymuje się na poziomie 10–20 proc. wartości maksymalnej.

Jeśli tak się nie dzieje, poziom hCG spadnie lub jego poziom jest niski w ciągu 48 godzin, może to być oznaką ciąży pozamacicznej lub poronienia:

• w przypadku ciąży pozamacicznej poziom hCG może utrzymywać się na jednakowym poziomie lub wzrastać w bardzo wolnym tempie,
• spadek stężenia hCG oznacza, że doszło do poronienia lub że ciąża obumarła.

Nie ma określonego tempa spadku beta hCG po poronieniu. To kwestia indywidualna. Zależy ono między innymi od tego, w jaki sposób zakończyła się ciążą.

Może się zdarzyć, że poziom hCG po poronieniu może wzrosnąć. Dzieje się tak na przykład w sytuacji, gdy doszło do ciąży heterotropowej. To jednoczesne istnieje dwóch ciąż: prawidłowej, umiejscowionej wewnątrz macicy i nieprawidłowej, poza macicą, ektopowej. W sytuacji, gdy poziom beta HCG rośnie po poronieniu, wskazane jest wykonanie łyżeczkowania.

Wysoki poziom beta hCG

Ponieważ badanie poziomu beta hCG można zlecić w celu wykrycia chromosomalnych wad płodu, takich jak zespół Downa (trisomia 21), zespół Edwardsa (trisomia 18), zespół Patau (trisomia 13) oraz wady morfologiczne centralnego układu nerwowego płodu, wysoki poziom beta hCG w ciąży może świadczyć o występowaniu u dziecka trisomii chromosomu.

Zbyt wysokie stężenia beta hCG mogą być również spowodowane ciążą mnogą (mogą w przypadku takiej ciąży 3–10 razy przekraczać wartość dla ciąży pojedynczej) lub nowotworami pochodzenia trofoblastycznego.

Beta hCG a choroby

Beta hCG jest markerem nowotworowym, co oznacza, że jego obecność stwierdza się we krwi wielu osób chorujących na raka. Podwyższony poziom beta hCG zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn może wskazywać na nowotwory.

Ponieważ beta hCG bierze udział w powstawaniu i wzroście guzów różnego pochodzenia, badanie jego stężenia jest zlecane w celu zdiagnozowania chorób trofoblastu (zaśniad inwazyjny, zaśniad groniasty, nabłoniak kosmówkowy złośliwy, rak kosmówki) oraz różnicowaniu łagodnych (zaśniad inwazyjny, zaśniad groniasty) i złośliwych nowotworów trofoblastu (rak kosmówki, nabłoniak kosmówkowy złośliwy).

Obecność beta hCG wykrywa się także u pacjentów z nowotworami macicy, jelita, pęcherza moczowego, płuc, jąder i nowotworami jajników.