Zostanie ojcem to ogromna życiowa zmiana, która dla wielu mężczyzn może bywa źródłem nie tylko radości, ale także stresu i poczucia osamotnienia.
Ponieważ ojcowie często mierzą się z różnymi wyzwaniami, ale i mają ograniczony dostęp do informacji oraz wsparcia, realne staje się ryzyko problemów ze zdrowiem psychicznym, takich jak depresja poporodowa. Zwraca na to uwagę opublikowany w czasopiśmie BMJ Open przegląd 37 badań dotyczących zdrowia psychicznego i samopoczucia ojców.
O ile niektórzy ojcowie mieli pozytywne doświadczenia i przyjęcie nowej życiowej roli nie miało wpływu na ich zdrowie psychiczne, inni uznali ten okres za bardziej wymagający. Wyniki analizy wskazują na cztery główne trudności, które napotykają mężczyźni wchodzący w rolę ojca.
1. Zmiana relacji z partnerem
Wielu mężczyzn zauważa pogorszenie relacji z partnerką. Wyczerpanie i nowe obowiązki rodzicielskie ograniczają czas na wypoczynek i intymność, co prowadzi do emocjonalnego oddalenia.
Niektórzy ojcowie czują się wykluczeni poprzez wyjątkową relację matki z dzieckiem (która rodzi się już w ciąży i wzmacnia po porodzie). Co więcej, partnerki mogą mieć większe oczekiwania i przytłaczające wymagania, co osłabia pewność siebie ojców w nowej roli.
2. Zamieszanie wokół roli ojca
Wielu ojców czuje dezorientację w związku z rolą taty i tym, czego się od nich oczekuje. Mężczyźni często nie wiedzą, czy przyjąć tradycyjną rolę żywiciela rodziny, czy nowoczesną rolę opiekuńczego rodzica. Próba pogodzenia obu ról bywa przytłaczająca.
- Większość ojców uważała, że obie role są ważne, ale próba zrównoważenia finansowego wsparcia rodziny i spędzania czasu z dzieckiem oraz partnerem jest przytłaczająca i „nieustannie stresująca”.
Ojcowie z różnych środowisk kulturowych różnie postrzegają priorytety: dla niektórych kluczowe jest utrzymanie rodziny, podczas gdy opieka nad dzieckiem pozostaje domeną matki. Nierzadko dochodzi także do konfliktów z rodzicami i teściami o sposób wychowywania dzieci.
3. Poczucie wykluczenia przez służbę zdrowia
Wielu ojców czuje się ignorowanych przez personel medyczny podczas wizyt ciążowych i poporodowych. Niektórzy doświadczają lekceważących komentarzy, co potęguje poczucie izolacji i poczucia bycia mniej ważnym w procesie rodzicielstwa.
Ojcowie również uważają, że nie otrzymali wystarczających informacji lub wsparcia przedporodowego, które odpowiadałoby ich potrzebom. Brakuje też porad jak wspierać partnerkę po porodzie.
4. Mierzenie się z problemami w samotności
- Ojcowie w większości badań uwzględnionych w przeglądzie czuli się testowani fizycznie i emocjonalnie do granic wytrzymałości. Jednak wielu ojców wyraziło niechęć do przyznawania się do jakichkolwiek zmagań emocjonalnych wierząc, że „jako tata nie powinieneś okazywać słabości”.
Taka postawa zupełnie nie dziwi. Mężczyźni rzadko przyznają się do problemów emocjonalnych, kierując się stereotypami, które zakładają, że ojciec nie powinien okazywać słabości. Wielu próbuje radzić sobie samodzielnie, choć brakuje im wsparcia emocjonalnego. Doceniają jednak grupy wsparcia oraz rozmowy z rodziną, przyjaciółmi czy współpracownikami. To według nich dobry sposób na odnalezienie się w nowej roli.
Wnioski
Zdrowie psychiczne ojców wymaga większej uwagi. Odpowiednie wsparcie emocjonalne dla ojców i matek może ułatwić przejście do rodzicielstwa, przynosząc korzyści całej rodzinie. Konieczne są programy dostosowane do potrzeb ojców, które uwzględnią ich doświadczenia i zapewnią potrzebną pomoc.