Żylaki po porodzie

Żylaki nóg to widoczne, nabrzmiałe żyły pojawiające się na kończynach dolnych (choć w czasie ciąży mogą także występować w okolicy sromu i odbytu). Ponieważ żyły mają cienką warstwę mięśni, rozciągają się, czasem sinieją i przybierają wężykowate kształty – stąd nabrzmiałe, wypukłe żyły na nogach przypominają rozwidlającą się rzekę.

Żylaki w ciąży to dokuczliwy problem, który może nawracać. Warto zatem zapoznać się z rodzajami żylaków, profilaktyką i wskazaniami dotyczącymi leczenia.

Żylaki mogą pojawić się w wielu miejscach na ciele i bardzo się od siebie różnić. Wyróżnia się kilka rodzajów żylaków:

• Pajączki naczyniowe, czyli poszerzone naczynia żylne, umiejscowione płytko pod skórą. Rzadko kiedy stają się bolesne, lecz dla niektórych mogą być defektem estetycznym.
• Żylaki siatkowate umiejscawiają się zazwyczaj w dole podkolanowym. Przybierają postać krętej sieci żyłek podskórnych. Rzadko kiedy są bolesne i na ogół nie powodują obrzęku. Żylaki kończyn dolnych to nie tylko problem estetyczny, ale także zdrowotnym.
• Żylaki głównych pni żylnych powstają na żyłach o stosunkowo dużej średnicy. W przypadku nóg dotyczą one, zazwyczaj żyły odpiszczelowej lub żyły odstrzałkowej. Ten rodzaj żylaków charakteryzuje się dużym ryzykiem pojawienia się objawów.

Żylaki sromu

Żylaki sromu, szczególnie uciążliwe, najczęściej pojawiają się w trzecim trymestrze ciąży lub po porodzie. Powstają na skutek zwiększonej ilości żeńskich hormonów płciowych w organizmie kobiety.

Zmiany hormonalne pojawiające się w ciąży zwiększają podatność żył na rozciąganie się i poszerzanie. Progesteron wpływa rozkurczająco na włókna mięśni gładkich, a tym samym zmniejsza napięcia żył. Nie tylko hormony mają tu jednak wpływ, powodem żylaków w ciąży może być również ucisk ciężarnej macicy na dolny odcinek żyły głównej dolnej i żył biodrowych.

Choć żylaki warg sromowych wydają się niepokojące, nie są niebezpieczne i zazwyczaj ustępują samoistnie po narodzinach dziecka.

Żylaki odbytu

Żylaki odbytu, czyli inaczej hemoroidy, są spowodowane nadmiernym ciśnienie w obrębie jamy brzusznej, czego nie da się uniknąć w ciąży. Ważnym elementem, który może zwiększyć ryzyko pojawienia się guzków hemoroidalnych, są przewlekłe zaparcia.

Dlatego warto trzymać się diety bogatej w błonnik i często uzupełniać płyny. A także stosować aktywność fizyczną i unikać silnego parcia podczas oddawania stolca.

Powodów, dla których pojawiają się żylaki w ciąży, jest kilka. Ciąża to dla organizmu kobiety czas ogromnych zmian wywołanych hormonami, które mają wpływ także na żyły – rozluźniają je i rozszerzają.

Nie bez znaczenia jest stale powiększająca się waga i tendencje do zatrzymywania wody w organizmie. Do tego trzeba dodać nacisk macicy na naczynia krwionośne w miednicy, co skutkuje wzrostem ciśnienia w naczyniach nóg i utrudnia odpływ krwi z dolnych partii ciała. Wpływ ma również zwiększona ilość krwi w krwiobiegu, która dodatkowo obciąża ściany żył i je rozpycha.

To wszystko sprawia, że ciąża sprzyja żylakom. Z ich powodu niepokój odczuwa bardzo wiele kobiet – żylaki to jedna z najczęściej pojawiających się dolegliwości podczas ciąży. Wiele kobiet zaczyna je u siebie dostrzegać już w pierwszym trymestrze ciąży.

Co zwiększa ryzyko pojawienia się żylaków w ciąży?

Oprócz ryzyka fizjologicznego, na które nie mamy wpływu, pojawia się ryzyko związane z trybem życia. Jakie działania mogą nasilić prawdopodobieństwo powstania żylaków w ciąży?

• Siedzący tryb życia — przebywanie w pozycji siedzącej może zwiększyć ryzyko powstawania żylaków. Ważne jest pobudzanie układu krwionośnego aktywnością fizyczną.
• Nadwaga — konieczne jest kontrolowanie poprawnego przybierania na masie w ciąży. Zbyt szybkie przybranie kilogramów lub otyłość, mogą skutkować pojawieniem się żylaków.
• Nieodpowiednia dieta — w przypadku zmniejszenia ryzyka powstania hemoroidów należy trzymać się odpowiedniej diety bogatej w błonnik, który poprawia perystaltykę jelit.

Żylaki nie tylko widać, ale i czuć, ponieważ ich pojawieniu się często towarzyszy ból, a także opuchlizna nóg, postępująca wtedy, gdy długo stoisz lub masz za sobą ciężki dzień.

Pierwszym sygnałem, że pojawiają się żylaki, jest także uczucie ciężkości nóg, któremu może towarzyszyć drętwienie, mrowienie, świąd, pieczenie, a czasem skurcze.

Inny objaw to pajączki – czerwonawe bądź fioletowe, drobne, poszerzone żyłki lub popękane małe naczynka krwionośne. Prawdopodobnie z czasem owe żyłki, pod naporem krwi, poszerzą się i powiększą. Pojawią się żylaki.

Duże żylaki stanowią problem nie tylko estetyczny, ale i medyczny. Mogą się bowiem pojawić owrzodzenia, obrzęki czy krwawienia, a także zakrzepy (w skrajnych przypadkach zakrzepica żylna). Jeśli żylaki są duże, wskutek zaburzonego krążenia skóra może ulegać przebarwieniu w okolicy kostek.

Żylaki w ciąży mają tendencję do nawracania podczas kolejnych ciąż, warto dbać o siebie i swój organizm, aby im zapobiegać. Co robić, a czego unikać?

Trzeba przestrzegać zasad – to nie tylko działanie profilaktyczne, ale i łagodzące objawy, jakie dają żylaki już istniejące:

• Unikaj noszenia ciasnej bielizny (majtki, skarpety, rajstopy), a także spodni — mogą zaburzać przepływ krwi.

• Nie noś butów na wysokim obcasie – wybieraj te o obcasie do 4 centymetrów wysokości, a najlepiej na płaskim obcasie.

• Próbuj unosić nogi w czasie leżenia, siedzenia czy snu – możesz podkładać pod nie wałek lub poduszkę.

• Staraj się nie siedzieć i nie leżeć długo w jednej pozycji. Nie śpij na plecach, a na boku. Niewskazane jest także długotrwałe przebywanie w pozycji stojącej.

• Jeśli długi siedzisz, rób przerwy, a także napinaj mięśnie łydek, nogi, spaceruj. Nie zaleca się długiego przebywania w jednej pozycji.

• Dbaj o wagę – zbyt szybkie i zbyt duże przyrosty masy (nie tylko w ciąży) mogą zwiększyć ryzyko pojawienia się żylaków.

• Ruszaj się – spaceruj, pływaj, uprawiaj fitness, wykonuj ćwiczenia dla kobiet w ciąży, jogę lub aerobik (w ciąży – w wersji prenatalnej). Aktywność fizyczna jest bardzo wskazana. Ćwiczenia fizyczne poprawiają ukrwienie poszczególnych części ciała. Przed wykonaniem ćwiczeń uzyskaj jednak zgodę od lekarza.

• Nie bierz gorących kąpieli – w czasie ciąży należy unikać wysokich temperatur, stosuj chłodne kąpiele nóg. Jeśli nie jesteś w ciąży, stosuj maści i żele chłodzące. Lekarz może zapisać pacjentce także leki zawierające rutynę.

• Noś bieliznę przeciwżylakową, na przykład specjalnie dobrane pończochy uciskowe przeznaczone dla ciężarnych kobiet, które mogą pomóc złagodzić dolegliwości i rozluźnić nogi.

Dobra wiadomość jest taka, że w większości przypadków żylaki, które pojawiły się podczas ciąży, po porodzie najczęściej stają się mniej widoczne lub znikają — gospodarka hormonalna ureguluje się, spadnie waga, a i ilość krwi w organizmie.

Trwa to mniej więcej trzy miesiące. Jeśli tak się nie stanie i żylaki po ciąży nie znikną, po upływie sześciu miesięcy można podjąć leczenie.

Do najważniejszych elementów diagnostyki żylaków w ciąży, należy dokładny wywiad oraz prawidłowo przeprowadzone badania fizykalne. Lekarz może także zastosować testy uciskowe, mające na celu wskazanie uszkodzonego miejsca zastawki żylnej.

Do jakiego lekarza udać się z żylakami?

Kiedy żylaki wymagają konsultacji lekarskiej, pojawia się szeroki wybór lekarzy różnych specjalizacji, którzy zajmują się tym problemem. Którego lekarza wybrać?

Specjalistą od chorób żył jest flebolog, natomiast w przypadku uciążliwych hemoroidów najlepiej udać się do proktologa. Jeżeli problem dotyczy warg sromowych, pomoże ginekolog.

Usuwanie żylaków

Choć w początkowej fazie choroby jest spora szansa, że żylaki samoistnie się wchłoną, czasami jest to po prostu niemożliwie. Leczenie chorób żylnych po ciąży zleci lekarz.

Istnieje wiele różnych metod usuwania żylaków, co więcej lekarze nieustannie pracują nad nowymi rozwiązaniami. Będąc w ciąży, a także w połogu, wszystkie decyzje medyczne należy konsultować z lekarzem, który dobierze odpowiednią metodę i moment leczenia.

Jakie są metody leczenia żylaków? To:

• Stripping, czyli klasyczna metoda operacyjna. Za pomocą sondy usunięte zostaną fragmenty żyły, w których pojawiły się zmiany chorobowe. Ta metoda leczenia łączy się z bólem pooperacyjnym.
• Kriostripping, podobny do poprzedniej metody. W celu usunięcia naczynia stosuje się leczenie poprzez przymarzanie ściany naczynia do specjalnej końcówki schładzanej ciekłym azotem.
• Miniflebektomia, czyli leczenie operacyjne polegające na usunięciu naczynia objętego przez chorobę żylną. Naczynie usuwa się w małych fragmentach, dzięki czemu czas rekonwalescencji pacjenta jest krótszy.
• Laserowe leczenie żylaków wykorzystuje wysoką temperaturę uzyskiwaną wewnątrz naczynia do uszkodzenia jego ściany. Skutkiem tego jest zamknięcie się naczynia i wchłonięcie przez okoliczne tkanki.
• Skleroterapia to zamknięcie naczynia przy użyciu substancji uszkadzających ściany naczynia i powodujących jego zrastanie się.
• Kleje tkankowe wprowadzone do naczynia, sklejają je i całkowicie je zamykają.
• Radiofrequency to stosunkowo nowa metoda, polegająca na zamknięciu niewydolnego naczynia przy wykorzystaniu energii pola magnetycznego o częstotliwości radiowej. Do żyły wprowadzona jest sonda, którą emitowane są fale radiowe. Zwiększenie temperatury w naczyniu prowadzi do zamknięcia go.
• Para wodna to również stosunkowo nowoczesna metoda, która polega na wpuszczaniu do naczynia czystej wody, dostarczanej w malutkich dawkach pod postacią pary. Korzysta się wtedy z niewielkiego cewnika wprowadzanego do naczyń przez wenflon. W przypadku tego leczenia pojawia się znacznie mniejsze ryzyko wystąpienia reakcji alergicznej niż podczas wprowadzania substancji chemicznych do naczyń.