Nadżerka w ciąży - przyczyny, objawy, leczenie

Niezmienioną chorobowo szyjkę macicy pokrywają dwa rodzaje nabłonka. Część pochwowa szyjki macicy pokryta jest od strony zewnętrznej nabłonkiem wielowarstwowym płaskim, od wewnątrz (tzw. kanał szyjki) jest wyścielony jest nabłonkiem gruczołowym. Na tak zwanej tarczy, czyli ujściu zewnętrznym szyjki macicy, obydwa te nabłonki stykają się ze sobą.

Przyczyn powstawania nadżerki szyjki macicy istnieje bardzo wiele. Mogą ją wywołać:

• nieleczony stan zapalny dróg rodnych (patogeny powodujące stan zapalny to wirusy, bakterie i grzyby),
• zmiany hormonalne (często związane z ciążą),
• obecność ciał obcych w pochwie (np. antykoncepcja mechaniczna, tampon),
• podrażnienia (np. wywołane środkami plemnikobójczymi),
• choroby przenoszone drogą płciową,
• uszkodzenia szyjki macicy (wskutek poronienia lub porodu).

Nadżerki powstają również po poronieniach i porodach. Jest to związane z uszkodzeniami mechanicznymi szyjki macicy (gdy osłabiona jest szyjka macicy). Nie bez znaczenia jest także liczba partnerów seksualnych kobiety czy złe warunki socjalno-ekonomiczne, a także rodzinne skłonności do tego schorzenia.

Najczęściej narażone są na nie kobiety młode, aktywne seksualnie, stosujące tabletki antykoncepcyjne czy tampony oraz ciężarne.

Pojawienie się nadżerki najczęściej nie daje żadnych symptomów, zwłaszcza gdy zmiana jest niewielka (w zależności od wielkości zmiany upławy mogą być mniej lub bardziej nasilone).

Do objawów nadżerki w ciąży należą takie dolegliwości jak:

• krwawienia po stosunku, także plamienia międzymiesiączkowe,
• zielonkawe lub żółte upławy (nadżerka wytwarza bardzo dużą ilość śluzu),
• ból w czasie stosunku oraz ból podbrzusza i dolnej części pleców.

Jeśli nadżerka została zdiagnozowana dopiero w ciąży, jej przyczyną najpewniej są zmiany hormonalne – taka nadżerka nie jest groźna dla płodu (sama nadżerka w ciąży nie ma zaś wpływu na poród i możliwe komplikacje). Niebezpieczne mogą być te, które wywołują obfite krwawienia oraz przyczyny nadżerek, takie jak infekcje czy choroby przenoszone drogą płciową.

Dlatego jeśli jesteś w ciąży, ginekolog zleci ci badania (chlamydia, rzeżączka, waginoza bakteryjna, syfilis), a jeśli po stosunku zauważysz krwawienie z pochwy, prawdopodobnie zaleci wam abstynencję seksualną.

Aby zdiagnozować nadżerkę, lekarz wykona badanie ginekologiczne, a jeśli dostrzeże taką konieczność, także badanie cytologiczne (w celu oceny zaawansowania nadżerki) i badanie kolonoskopowe (by określić jej wielkość). W razie potrzeby zostaną także pobrane wycinki do badania histopatologicznego.

Wszystkie czerwone obszary na szyjce macicy zwane są erytroplakią, która może powstawać w wyniku ektopii, nadżerki prawdziwej, stanów zapalnych, a także raka przedinwazyjnego, dlatego każde wystąpienie zmian na szyjce macicy wymaga diagnostyki. [4]

Prawdziwe nadżerki są stosunkowo rzadkim zjawiskiem, a do ich powstania mogą doprowadzić stany zapalne toczące się w obrębie szyjki macicy lub urazy. Częściej rozpoznaje się ektopię szyjki macicy.

Ektopią szyjki macicy nazywa się przemieszczenie się nabłonka walcowatego (inaczej zwanego gruczołowym) wyściełającego kanał szyjki macicy na tarczę szyjki macicy (czyli część szyjki macicy widoczną przez pochwę), gdzie w idealnych warunkach występuje nabłonek płaski. [3]

Leczenie nadżerki nie zawsze jest konieczne, a w czasie ciąży - wykluczone. Z kolei po porodzie, przed wybraniem metody leczenia, musisz poinformować lekarza, czy planujesz kolejne ciąże.

Co ważne, czasami zdarza się, że w konsekwencji wyeliminowania czynnika powodującego powstanie zmiany (np. nadżerka wywołana działaniem substancji chemicznych, które zawierają globulki i pianki antykoncepcyjne) dochodzi do samowyleczenia nadżerki.

Leczenie nadżerki szyjki macicy jest uzależnione przede wszystkim od:

• wieku pacjentki,
• wywiadu położniczego,
• objawów klinicznych (np. krwawienia z pochwy po stosunku),
• wyniku badania cytologicznego,
• obecności przewlekłej infekcji wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV).

Leczenie nadżerki w ciąży zależy głównie od wyniku badania cytologicznego i zaawansowania ciąży (dojrzałości płodu).

Metody leczenia nadżerki szyjki macicy to zarówno globulki dopochwowe i leki przeciwzapalne, jak i usuwanie nadżerki. Możliwe opcje to:

• koagulacja chemiczna (opatrunki - preparaty chemiczne likwidują chory nabłonek),
• elektrokoagulacja (wypalanie - chore tkanki spala się iskrą elektryczną),
• kriokoagulacja (zamrażanie ciekłym azotem),
• fotokoagulacja (użycie lasera).

Bardziej inwazyjne metody leczenia nadżerki na szyjce macicy są stosowane przy większych i bardziej zaawansowanych nadżerkach. Wszystkie sposoby leczenia nadżerki wymagają powstrzymania się od współżycia w czasie i po leczeniu.

Pamiętaj, że nadżerki nigdy nie wolno zaniedbywać i lekceważyć. Jeśli ją rozpoznano, pozostań pod kontrolą lekarza. Nawet jeśli przebiega bezobjawowo, może w przyszłości prowadzić do do rozwinięcia się o wiele poważniejszych stanów chorobowych, jak na przykład choroba nowotworowa. Niektóre odmiany nadżerek mogą oznaczać raka szyjki macicy (zaniedbana i nieleczona nadżerka predysponuje do powstania raka szyjki macicy).