Rzucawka poporodowa

O rzucawce czy stanie przedrzucawkowym najczęściej mówi się w kontekście ciąży. Tymczasem rzucawka może się pojawić się także w połogu, w ciągu pierwszych dwóch dób po porodzie. To dlatego tak ważne jest wyczulenie na jej pierwsze objawy i obserwacja świeżo upieczonej mamy.

Co to jest rzucawka poporodowa?

Rzucawka poporodowa, inaczej eklampsja, pojawia się raz na 1600 ciąż, we wczesnym okresie połogu.

Wyróżnia się rzucawkę ciążową, rzucawkę porodową i rzucawkę poporodową.

Rzucawka poporodowa jest skutkiem stanu przedrzucawkowego, który występuje u kobiet w ciąży. To najcięższa postać późnego zatrucia ciążowego. Bywa poprzedzona stanem przedrzucawkowym, którego objawami są: nadciśnienie tętnicze, białkomocz, obrzęki kończyn dolnych, zmiany na dnie oka. Jeżeli stan przedrzucawkowy pogarsza się i wpływa na mózg, powodując drgawki lub śpiączkę, oznacza to, że rozwinęła się rzucawka porodowa.

Stan przedrzucawkowy występuje u 2-15% wszystkich ciąż, zaś rzucawka u około 1% pacjentek ze stanem przedrzucawkowym (1 na 1600 ciąż).

Rzucawka  dotyczy szczególnie  młodocianych  matek, tj. kobiet przed 18. rokiem życia oraz kobiet po 35. roku życia.

Rzucawka objawia się napadem drgawek, utratą przytomności, zaburzeniami czynności nerek, wątroby i gospodarki wodno-elektrolitowej.

Przyczyny rzucawki poporodowej

Przyczyny rzucawki nie są do końca poznane, niemniej uznaje się, że za chorobę może być odpowiedzialnych kilka czynników:

• niedotlenienie mózgu,
• skurcz naczyń,
• obrzęk mózgu,
• zawały i wylewy krwi do centralnego układu nerwowego.

Czynnikami ryzyka są: przebycie stanu przedrzucawkowego, zaśniad groniasty, schorzenia nerek stwierdzenie rzucawki u matki bądź siostry ciężarnej.

Jakie są niepokojące sygnały?

Kobieta po porodzie znajduje się pod obserwacją lekarzy nie bez powodu. Każdy niepokojący sygnał powinien być zgłaszany personelowi, by ten jak najszybciej mógł zareagować. W przypadku rzucawki poporodowej kluczowe znaczenie ma profilaktyka, czyli kontrolowanie nadciśnienia tętniczego. Niepokojącymi objawami, w kontekście rzucawki poporodowej, są: silny ból głowy, któremu towarzyszą zaburzenia widzenia i wymioty.

Objawy rzucawki poporodowej

Innymi objawami rzucawki poporodowej są:

• zaburzenia ostrości widzenia, oczopląs,
• silny ból głowy,
• zaburzenia świadomości,
• nudności i wymioty, bóle w nadbrzuszu,
• zatrzymanie oddechu,
• utrata przytomności,
• wzrost ciśnienia tętniczego,
• szczękościsk,
• skurcz mięśni,
• śpiączka.

Badania laboratoryjne wskazują anemię hemolityczną, podwyższoną aktywność enzymów wątrobowych i małopłytkowość oraz białkomocz.

Przebieg rzucawki poporodowej

Rzucawka przebiega w czterech fazach:

1. Kobieta traci przytomność, pojawiają się drgawki mięśni twarzy, mięśni oddechowych przepony i krtani.
2. Pojawiają się skurcze toniczne - trwają od 10 do 60 sekund, dochodzi do zatrzymania czynności oddechowych i skurczu wszystkich mięśni szkieletowych. Pojawia się bezdech i niedotlenienie.
3. Następują skurcze kloniczne - trwają do 2 minut -  w obrębie kończyn, tułowia i mięśni twarzy. Może pojawić się piana na ustach
4. Śpiączka - trwa od kilku sekund, ale i mieć charakter trwały.

Konsekwencje rzucawki poporodowej

Rzucawka porodowa może doprowadzić do sinicy, a nawet uduszenia się. Może dojść do niewydolności wielonarządowej – głównie nerek, wątroby i mózgu, krwawienia do ośrodkowego układu nerwowego. Źle rokującymi objawami są: podwyższona temperatura do 39°C, śpiączka trwająca dłużej niż 6 godzin, skąpomocz.