Ciąża przeterminowana i przenoszona

Minął ustalony przez ginekologa termin porodu, a ty wciąż nie odczuwasz żasnych zwiastunów rozwiązania. To cię frustruje, ale i niepokoi. Czy powinnaś się martwić? Na co teraz musisz zwrócić uwagę, no i co możesz zrobić, by przyspieszyć rozwiązanie?

Jak oblicza się termin porodu?

Obliczenia zakładają, że ciąża trwa – od daty poczęcia – 267 dni (38 tygodni). Jednak najczęściej trudno jest określić precyzyjnie termin porodu, ponieważ ciężko jest ustalić moment owulacji. To dlatego lekarz na pierwszej wizycie pyta o datę ostatniej miesiączki i - odnosząc się do niej - dodaje 281 dni (40 tygodni). Ta metoda, nazywana regułą Naegelego, zakłada, że cykle są regularne i trwają 28 dni, jeśli jest inaczej, lekarz musi to skorygować w wyliczeniach.

To, kiedy zacznie się poród, zależy od wielu czynników, takich jak dojrzałość dziecka, a nawet stan psychiczny mamy.

Jeżeli cykle są nieregularne, termin owulacji nie jest znany, a kobieta nie monitorowała cyklu (temperatura po owulacji wzrasta, ale jeśli doszło do zapłodnienia, to nie spada), lekarz może szacować wiek ciąży na podstawie badania ultrasonograficznego i w ten sposób wyliczyć termin, przy czym najbardziej miarodajne są wczesne badania USG.

Trzeba mieć jednak świadomość tego, że termin porodu oznacza tylko tyle, że tego konkretnego dnia dziecko kończy 267 dni życia (czyli minęło 281 dni od ostatniej miesiączki), ale przecież każde dziecko jest inne, więc niekoniecznie musi być akurat wtedy dojrzałe do samodzielnego życia. Termin porodu jest tylko datą orientacyjną (w obliczeniach pomocny jest kalkulator zagnieżdżenia zarodka).

Poród zwykle rozpoczyna się między 37. do 41. tygodniem ciąży, ale w niektórych przypadkach ciąża może trwać ponad 42 tygodnie.

Kiedy mówimy, że ciąża jest przeterminowana?

Kiedy mija 41. tydzień, ciąża zostaje zaliczona do ciąż podwyższonego ryzyka. Natomiast te powyżej 42 tygodnia to ciąże po terminie.

Około 10% ciąż trwa dłużej niż 41 tygodnie.

Ryzyko związane z ciążą przeterminowaną

Z ciążą przeterminowaną wiąże się pewne ryzyko, związane z tym, że zmniejsza się wydolność łożyska, a co za tym idzie, pogarszają się warunki dla dziecka i może dojść do jego niedotlenienia. Dlaczego?

Łożysko rozwija się od początku ciąży, dostarcza płodowi wszystkich potrzebnych substancji odżywczych oraz tlen i odprowadza substancje zbędne: produkty przemiany materii oraz dwutlenek węgla. Po 9 miesiącach ciąży jego wydolność i funkcjonowanie zaczynają się pogarszać, a dziecko nie otrzymuje tyle tlenu i substancji odżywczych ile potrzebuje.

Może też, z nie do końca poznanych przyczyn, dojść do zmniejszenia ilości wód płodowych. W takich sytuacjach łatwiej dochodzi do ucisku na pępowinę i wzrasta ryzyko zaburzeń pracy serca dziecka.

Ciąża przeterminowana to zwiększone ryzyko dla noworodka:

• niedotlenienia płodu
• obecności smółki w płynie owodniowym
• zespołu aspiracji smółki
• dystocji barkowej
• wad rozwojowych
• urazów

Występuje też zwiększone ryzyko dla ciężarnej:

• krwotoku poporodowego
• porodu zabiegowego
• cięcia cesarskiego

Ciąża przenoszona a przeterminowana

Należy zwrócić uwagę na to, że ciąża przeterminowana to nie to samo, co ciąża przenoszona (choć pojecia te są często mylone przez mamy).

Ciąża przenoszona występuje rzadziej - w 5 % przypadków. Mówimy o niej wówczas, gdy zbyt wcześnie dochodzi do niewydolności łożyska.

Ciąża przenoszona w przeciwieństwie do ciąży przeterminowanej, występuje w momencie, w którym dochodzi do przedwczesnej niewydolności maciczno-łożyskowej.

Każda ciąża przeterminowana powinna być traktowana jak ciąża przenoszona - możliwe powikłania takiego stanu są bowiem podobne jak w poprzednim przypadku.

Czy po terminie porodu musisz leżeć w szpitalu?

W przypadku ciąży przeterminowanej kobieta nie zawsze musi leżeć przed porodem w szpitalu, może pozostawać w domu. Powinna jednak 2-3 razy w ciągu dnia liczyć ruchy dziecka i co kilka dni iść na kontrolę do lekarza lub szpitala, aby zrobić badania KTG – specjalny czujnik umocowany do brzucha przyszłej mamy rejestruje tętno dziecka i ewentualne skurcze macicy.

Czasem lekarz zaleca badanie USG, aby skontrolować ilość płynu owodniowego, ocenić dojrzałość łożyska i zbadać przepływy krwi. Każdorazowo też podejmuje decyzję o tym, czy stan dziecka i matki pozwala na dalsze czekanie, czy też konieczna jest interwencja.

Jak przyspieszyć poród?

Wprawdzie lekarze zalecają, aby spokojnie czekać na moment, w którym dziecko będzie gotowe na narodziny, ale od wieków mamy stosują domowe metody na przyspieszenie tego momentu. Jak przyspieszyć poród po terminie?

Zobacz, jakie są domowe sposoby na wywołanie porodu. To:

• zwiększony ruch: intensywny, szybki spacer, energiczne sprzątanie, umycie podłogi, chodzenie po schodach. To czasem to wystarczy, aby przyspieszyć sprawę,
   
• seks – w czasie stosunku wydziela się hormon oksytocyna – ten sam, który wywołuje skurcze macicy i rozpoczyna akcję porodową, w dodatku nasienie zawiera prostaglandyny – hormony, które powodują otwieranie się szyjki macicy.

• stymulacja piersi – oksytocyna wydziela się także pod wpływem stymulacji sutków,

• jedzenie produktów przyspieszających perystaltykę jelit, np. błonnika nierozpuszczalnego: otrębów, pieczywa razowego, kasz połączonych z dużą ilością płynów.

Indukcja płodu - co to znaczy?

Kiedy ciaża jest przeterminowana, a lekarz uzna, że czas na poród, może zadecydować o sztucznym wywołaniu porodu.

Najczęściej zaczyna się od podania kroplówki z oksytocyną, aby wywołać skurcze macicy. Szyjkę macicy pobudza się do rozwarcia poprzez podanie środka z prostaglandyną. Podobnie działa masaż szyjki macicy wykonywany przez doświadczone położne.

Czasami lekarz decyduje o przebiciu pęcherza płodowego, zwykle rozpoczyna ono akcje porodową, ale też zwiększa ryzyko powikłań.

Najczęściej jest tak, że dopiero zastosowanie kilku metod przynosi oczekiwany skutek.

W przypadku ciąży przenoszonej lekarz ocenia, jaki jest stan płodu i czy jest on w stanie samodzielnie żyć poza macicą. Może też podjąć decyzję o wcześniejszym zakończeniu ciąży, konieczny jest jednak ścisły nadzór nad ciężarną i i stała kontrola jej stanu, najlepiej w szpitalu.

Kiedy może dojść do wywołania porodu?

Do wywołania porodu może dojść, jeśli:

• odczuwasz mniej lub więcej ruchów dziecka niż zazwyczaj,
• płyn owodniowy jest zabarwiony smółką,
• badanie KTG wykazało nieprawidłowości,
• badanie USG wskazuje zagęszczenie płynu owodniowego,
• łożysko osiągnęło III stopień dojrzałości,
• gdy doszło do zaburzeń przepływów naczyniowych.