Mięśniaki macicy w ciąży

Mięśniaki macicy to bardzo powszechna przypadłość, która dotyczy kobiet w każdym wieku. A jak to jest z mięśniakami w czasie ciąży? Czy mięśniaki się leczy? Czy stanowią zagrożenie dla dziecka?

Co to są mięśniaki?

Mięśniaki macicy są łagodnymi guzami, wywodzącymi się z włókien mięśni gładkich - powstają z komórek tkanki wyściełającej macicę. Mogą mieć różną wielkość - od kilku do kilkunastu centymetrów, często też pojawiają się w grupach.

Specjaliści przyczyny mięśniaków upatrują w predyspozycjach genetycznych, ale także działaniu  hormonów (głównie estrogenu i progesteronu, które mogą przyczyniać się do wzrostu mięśniaków). To dlatego w ciąży mięśniaki zazwyczaj rosną, by po porodzie zmniejszyć się i powrócić do dawnych rozmiarów. Mięśniaki mogą rosnąć tak wewnątrz, jak i dookoła macicy, zniekształcając ją i zmieniając jej rozmiar – gdy jest ich dużo mięśniaków, macica traci swój fizjologiczny kształt.

Mięśniaki macicy pojawiają się u kobiet w każdym wieku. To bardzo powszechna dolegliwość – szacuje się, że 80% kobiet ma co najmniej jednego mięśniaka. Jeśli chodzi o kobiety ciężarne, problem mięśniaków dotyczy nawet co trzecia przyszłą mamę. W ciąży mięśniaków się nie leczy.

Objawy mięśniaków

Najczęściej o tym, że mamy mięśniaki, dowiadujemy się przypadkiem, podczas badania USG, ponieważ owe guzy nie dają najczęściej żadnych objawów – zwłaszcza wtedy, gdy są małe.

Dawać znać o sobie mogą mięśniaki duże. Wówczas pojawiają się długie i obfite miesiączki, ból podczas stosunku, zaparcia i wzdęcia, a także dolegliwości w obrębie miednicy –  ból lub uczucie nacisku.

Mięśniaki przed ciążą

Jeśli wiesz, że masz duże mięśniaki, a rozważasz zajście w ciążę, lekarz może zdecydować, że najpierw powinnaś pozbyć się owych guzów. W takim przypadku najczęściej wykonuje się operację oszczędzającą, polegającą na wyłuszczeniu mięśniaków przy zachowaniu macicy. Po trzech miesiącach od zabiegu możliwe jest poczęcie. Poród zawsze zostaje rozwiązany przez cesarskie cięcie.

Mięśniaki macicy a ciąża

W ciąży mięśniaków się nie leczy. Jeśli mięśniaki pojawiły się bądź urosły podczas ciąży, twoja ciąża automatycznie stała się ciążą podwyższonego ryzyka. Nie musi się to wiązać z komplikacjami, a jedynie z częstszymi wizytami u lekarza prowadzącego ciążę i  bardziej wnikliwymi badaniami, USG zwłaszcza. Ponieważ mięśniaki w ciąży rosną, trzeba je obserwować, bo bywają niebezpieczne dla mamy i dla dziecka. Ginekolog monitoruje ich wzrost, by być przygotowanym na ewentualne komplikacje.

Większość przyszłych mam nie ma z tego powodu problemów - ich obecność w niewielkim stopniu zwiększa ryzyko poronienia i przedwczesnego porodu. Jeśli jednak mięśniaki są bardzo duże, może dojść do zniekształcenia płodu, mogą wywołać przedwczesne skurcze macicy, a podczas porodu może się pojawić krwawienie bądź inne komplikacje, włącznie z zatrzymaniem akcji porodowej i zakończenia jej cesarskim cięciem.

Szacuje się, że w 50–60% przypadków wielkość mięśniaków nie zmienia się podczas ciąży, w 22–32% wzrasta, natomiast w 8–27% — maleje. Największy wzrost mięśniaków obserwuje się w I trymestrze ciąży. Ocena za pomocą USG 3–6 miesięcy po porodzie w 90% przypadków wykazuje zmniejszenie wielkości mięśniaków lub ich ustąpienie.

U niektórych kobiet mięśniaki podśluzówkowe mogą niekorzystnie wpływać na implantację, łożysko i rozwój ciąży. Głównie dotyczy to mięśniaków śródmiąższowych. Ryzyko utraty ciąży może być większe, gdy występuje wiele mięśniaków macicy.

Umiejscowienie mięśniaków w macicy a zagrożenia dla ciąży:

• podśluzówkowe – pojawiają się wewnątrz macicy i rosną w kierunku błony śluzowej, która ją wyściela, dlatego sprawiają najwięcej kłopotów. Rosną w kierunku macicy i sprawiają, że dziecku jest po prostu ciasno - mogą mieć wpływ na jego wzrost i rozwój. Takie mięśniaki mogą wywołać przedwczesną kurczliwość macicy – wzrasta ryzyko poronienia bądź przedwczesnego porodu.

• podsurowicówkowe – pojawiają się zewnątrz trzonu macicy i rozrastają się w kierunku błony surowiczej. Te mięśniaki nie mają wpływu na rozwój dziecka, chyba że zmienią swoje położenie i uwypuklą się do środka macicy.

• śródścienne – rozwijają się w ścianie macicy. Nie są kłopotliwe, nie wpływają na dobrostan dziecka – chyba że tak, jak mięśniaki podsurowicówkowe, zmienią położenie.

• uszypułowane – połączone z trzonem macicy za pomocą pasma tkanki łącznej (mogą się rozwijać na zewnątrz i w kierunku jamy macicy). Te mięśniaki nie mają wpływu na rozwój płodu, ale czasem uniemożliwiają poród naturalny.

Leczenie mięśniaków po porodzie

Niewielkie guzki, które nie powodują żadnych dolegliwości, najczęściej nie wymagają leczenia. Trzeba je jednak obserwować, bo potrafią szybko rosnąć i wywoływać dyskomfort.

Jak leczyć mięśniaki? Gdy mięśniaki są duże, ale nie wywołują znacznych dolegliwości, podaje się leki. Jeśli jednak stają się kłopotliwe, przeprowadza się operację. Zabieg usunięcia mięśniaków wykonuje się zarówno laparoskopowo, jak i metodą tradycyjną, najwcześniej po połogu.