Masaż w trakcie ciąży - jak się go robi, kiedy można i na co uważać

Masaż ciążowy z powodzeniem  jest wykonywany od wielu lat na zachodzie Europy i w Stanach Zjednoczonych. Cieszy się tam dużym zainteresowaniem i uznaniem przez lekarzy, fizjoterapeutów i położne. Jego wartość doceniają jednak przede wszystkim przyszłe mamy. Wiele kobiet nie wyobraża sobie dziewięciu miesięcy bez tej formy aktywności, a wielu specjalistów dostrzega potrzebę jej propagowania. Masaż prenatalny w kulturze Zachodu nie jest niczym niezwykłym, stanowi popularny element opieki nad kobietą ciężarną. W Polsce zabieg ten jest wciąż mało rozpowszechniony i korzysta z niego wąskie grono pacjentek. Znakomita większość kobiet, w ogóle nie wie o jego istnieniu.

Szczególnie niepokojące jest zjawisko, gdy specjalista, który powinien być wiarygodnym promotorem, nie mając zielonego pojęcia o specyfice i metodyce masażu ciążowego, zaskoczony pytaniem pacjentki, "z urzędu" neguje jego stosowanie. Brak promocji skutkuje niewiedzą, a ta - jak wiadomo - jest wodą na młyn obiegowych opinii, mitów czy skrajnie niekompetentnych i nieprawdziwych sądów.

Masaż ciążowy - bezpieczeństwo

Wedle cywilizowanych standardów, masaż ciążowy (jak np.: szkoła rodzenia) powinien być poprzedzony zgodą lekarza prowadzącego ciążę. Osobiście uważam to za kompetentne i odpowiedzialne zachowanie, gdyż nie przestrzeganie tego zwyczaju, może narażać kobietę na niepotrzebne ryzyko. Odnoszę nieodparte wrażenie, że osoby które nie wymagają stosownego zaświadczenia od swoich pacjentów, kierują się innymi priorytetami niż względy absolutnego bezpieczeństwa swoich podopiecznych. Dopiero wówczas, gdy wiadomym jest, że masaż prenatalny jest niegroźny dla danej ciąży, można przystąpić do jego realizacji.

Masaż ciążowy - na czym polega?

Masaż prenatalny przeprowadza się z reguły od 3 do 8 miesiąca ciąży, z uwagi na stabilność tego okresu. Ten rodzaj znacznie różni się od standardowej formy masażu. W zależności od uwag zgłaszanych przez pacjentkę i okresu ciąży w jakim się znajduje, dostosowuje się odpowiednią, komfortową i bezpieczną (dla matki i dziecka) pozycję ułożeniową. Jest to wiedza o kapitalnym znaczeniu dla przebiegu i efektu zabiegu.

Właściwe dobranie pozycji zapewnia wygodę pacjentki, dogodny dostęp do masowanych okolic ciała, ich odpowiednie napięcie (rozluźnienie), a przede wszystkim stwarza prawidłowe warunki dla układu krążenia (dostawy tlenu dla płodu nie są upośledzone!).

Zabieg prowadzony jest wyłącznie z użyciem delikatnych technik masażu, nie stosuje się agresywnych, szybkich ruchów. Może być wzbogacony technikami fizjoterapeutycznymi (rehabilitacyjnymi), potęgującymi zamierzone działanie terapeutyczne w określonych, szczególnie obciążonych partiach ciała.
Należy nadmienić o istnieniu specjalistycznych preparatów do wykonywania masażu kobiety ciężarnej, rekomendowanych do tego typu zabiegów.

Korzyści z masażu ciążowego

Wymienia się długą listę pozytywnych aspektów masażu ciążowego, poniżej przytoczone zostaną szczególnie istotne. Masaż wykazuje wybitne właściwości relaksujące, oddziałując zarówno na psychikę oraz ciało kobiety w okresie ciąży i połogu. Jest to chwila psychicznego odpoczynku i odnowy biologicznej dla przemęczonych stawów, bolesnych i nadmiernie napiętych mięśni. Zabieg stanowi terapię przeciwobrzękową, redukuje powstawanie żylaków oraz wpływa na regulację ciśnienia krwi, krążenia krwi i chłonki (limfy).

Pozytywnie wpływa na prawidłowe funkcjonowanie układu hormonalnego, krążenia, oddechowego, pokarmowego i wydalniczego oraz przebieg wielu procesów zachodzących w organizmie. Zabieg rewitalizuje skórę brzucha, poprawia kondycję mięśni oraz usprawniania rehabilitację po cesarskim cięciu.Obserwuje się korzystne oddziaływanie na tkanki kręgosłupa i miednicy(!), procentujące również w okresie połogu.

Istnieją doniesienia świadczące o redukcji czasu i bolesności akcji porodowej, a także komplikacji okołoporodowych u kobiet korzystających z opisywanego masażu. Wiele pozytywnych aspektów ma istotne znaczenie do szybkiego powrotu pełnej sprawności i witalności w okresie połogu. Zrozumiałym jest, że dziecko czerpie z tych korzyści pełnymi garściami, bowiem współzależność matki i dziecka nie podlega dyskusji.

Masaż ciążowy - poproś partnera o pomoc

Dobrym pomysłem, który można praktykować we własnym zakresie jest delikatny masaż karku i okolicy barkowej wykonywany przez partnera.
Zabieg proponuję przeprowadzać w pozycji siedzącej, nie będącej szczególnie komfortową, jednak bezpieczną i względnie tolerowaną w przebiegu ciąży.

Można do tego celu użyć krzesła lub stołka, które zapewniają dobry dostęp do masowanych okolic ciała, nie będąc jednocześnie meblami wybitnie miękkimi i „zapadającymi się” (jak np.: fotel, kanapa).

Masować należy delikatnie, bezboleśnie, spokojnym i jednostajnym ruchem, głaszcząc i lekko ugniatając okolice barków i karku. Namawiam do wystrzegania się agresywnych, silnych technik, rezygnując także ze wszelkich rękoczynów terapeutycznych własnego pomysłu. Z uwagi na domowy użytek i okrojenie do minimum metodyki opisanego zabiegu, proponuję praktykować go np. 1-2 x dziennie, przez 5-10 minut. 

Kierując się powyższą specyfiką, nie wdając się w szczegóły, kobieta powinna na czas masażu, przybrać najbardziej wygodną dla niej pozycję siedzącą.

Powodzenia!

mgr fizjoterapii Grzegorz Olkowski
Certyfikowany Terapeuta Mechanicznego Diagnozowania i Terapii Kręgosłupa (MDT)
www.profizjo.pl