Podwyższone tętno w ciąży

Podwyższone tętno w ciąży niepokoi wiele przyszłych mam. W większości przypadków obawy te są niepotrzebnie, ponieważ przyspieszenie tętna jest zjawiskiem fizjologicznym. Serce kobiety w ciąży bije po prostu szybciej. Dlaczego tak się dzieje? Kiedy sytuacja powinna skłonić do konsultacji z lekarzem? W jakich sytuacjach wysoki puls powinien niepokoić?

Przyczyny wysokiego pulsu w ciąży

Ciąża to czas, kiedy w organizmie kobiety zachodzi wiele zmian. Cały ustrój jest poddany obciążeniu, które ma wpływ na wiele funkcji organizmu. Dotyczy to zarówno układu hormonalnego, jak i sercowo-naczyniowego. W tej sytuacji wiele się zmienia.

Czy wysoki puls w ciąży powinien niepokoić? Co w ciąży uznaje się za normę? Okazuje się, że przede wszystkim należy wziąć w niej pod uwagę fakt, że tętno u ciężarnej może sięgać nawet 80-90 uderzeń na minutę (uznaje się to za prawidłowy puls w ciąży). Za wysoki puls uznaje się ten powyżej 90-100 uderzeń na minutę. Fizjologicznie zmiany te mogą się utrzymywać już od 7 tygodnia ciąży aż do kilku dni po porodzie. To zupełnie naturalne.

U osób, które miały przed ciążą szybsze tętno, w ciąży średnia akcja serca w spoczynku może wynosić nawet 90-100/min.

Sprawdzenie ciśnienia tętniczego jest obligatoryjne podczas każdej wizyty kontrolnej w okresie ciąży. Niezwykle ważne jest samodzielne badanie pulsu. Jak to zrobić? Wystarczy policzyć ilość uderzeń serca wyczuwalnych na tętnicy promieniowej nadgarstka w ciągu minuty lub skorzystać z automatycznego ciśnieniomierza, który wskaże puls w ciąży.

Dlaczego w ciąży mam podwyższone tętno?

Podczas ciąży w organizmie kobiety zachodzi wiele zmian, dotyczą one również układu krążenia. W jego obrębie:

• dochodzi do rozszerzenia naczyń krwionośnych,
• obniżenia ciśnienia tętniczego,
• wzrasta rzut serca,
• wzrasta objętość krwi krążącej (o ok. 30%),
• dochodzi do przyspieszenia akcji serca (czynność serca ulega przyspieszeniu w spoczynku ze średnio 70 do 80-90 uderzeń serca na minutę).

W konsekwencji powyższych zmian wzrasta tętno. Dzieje się tak, ponieważ podczas w ciąży narząd musi pracować bardziej intensywnie, aby zapewnić krwi właściwe krążenie, zadbać o dobra kondycję tak mamy, jak i dziecka.

Warto pamiętać, że serce kobiety ciężarnej przepompowuje około 30-50% więcej krwi w ciągu minuty niż przed ciążą. Dodatkowo wysiłek fizyczny u przyszłej mamy powoduje większy wzrost częstości serca niż przed ciążą. Nie bez znaczenia jest większa ilość wody (obrzęki) i działanie hormonów. Warto pamiętać, że także stres, napięcie i nerwy prowadzą do przyspieszenia czynności serca i wzrostu tętna.

Czynność serca w spoczynku wzrasta do 90/min, a u kobiet, które przed ciążą miały szybsze tętno, nawet do 100/min.

Wysoki puls w ciąży a problemy kardiologiczne

Najczęstszym problemem kardiologicznym wpływający na wysoki puls w ciąży jest arytmia. Inne problemy kardiologiczne i choroby układu sercowo-naczyniowego wpływające na puls w ciąży to:

• nadciśnienie,
• wady serca,
• niewydolność serca,
• kardiomiopatie,
• choroba zakrzepowo-zatorowa żył.

Czy wysokie tętno w ciąży to powód do niepokoju?

Istnieją sytuacje, kiedy wysokie tętno sugeruje istnienie u pacjentki jakiegoś schorzenia. Kiedy wysokie tętno w ciąży jest niegroźne, a kiedy ciężarna powinna udać się do lekarza?

Niepokojące jest, kiedy w czasie ciąży, poza wysokim tętnem pojawia się:

• kołatanie serca,
• ból w klatce piersiowej,
• duszność,
• kaszel
• zawroty głowy,
• osłabienie,
• omdlenia.

Wysoki puls w ciąży jest niepokojący, jeżeli jego wartość wynosi powyżej 100 uderzeń na minutę, dodatkowo jest nierówny oraz towarzyszą mu zawroty głowy, duszność i mroczki przed oczami.

W takiej sytuacji należy się skonsultować z lekarzem, ponieważ podwyższone tętno może wskazywać na niedokrwistość, nadczynności tarczycy czy problemy kardiologiczne. Aby ustalić przyczynę niepokojącego stanu być może konieczne będzie wykonanie szeregu badań dodatkowych, takich jak EKG, ECHO serca, elektrolity, morfologia, TSH, hormony tarczycy czy ewentualnie inne.

Przyspieszenie rytmu serca oraz występujące czasami uczucie kołatania serca można uznać za normę pod warunkiem, że w zapisie EKG nie uchwycono arytmii oraz że nie występują inne niepokojące objawy.

Jak obniżyć puls w ciąży?

Wysoki puls w ciąży można obniżyć na kilka sposobów. I tak wysoki puls, będący skutkiem chorób układu krążenia lub niedoboru pierwiastków (to np. żelazo, magnez czy potas) należy wyrównać poprzez odpowiednio dostosowane leczenie i uzupełnienie mikroelementów.

Podwyższone tętno wywołane stresem lub nadmiernym wysiłkiem fizycznym obniża się pamiętając o odpoczynku, relaksie, zwolnieniu tempa i higienicznym trybie życia.

Ważnym czynnikiem mającym wpływ na na wysoki puls jest także również ilość spożywanych płynów. Trzeba pamiętać, że niedobór wody w organizmie może spowodować odwodnienie, które wpływa na wzrost pulsu w ciąży. Nie bez znaczenia jest również także ilość spożywanej kawy. Nadmiar kofeiny także może doprowadzić do przyspieszenia pulsu, dlatego warto ograniczyć jej spożycie w trakcie trwania ciąży.

Choć wysoki puls w ciąży zwykle nie oznacza nic groźnego, nie należy go lekceważyć. Wszelkie niepokojące zmiany należy konsultować z lekarzem prowadzącym ciążę.

Nadciśnienie w ciąży

O nadciśnieniu w ciąży mówi się, gdy wartości ciśnienia skurczowego są ≥ 140 mm Hg, a rozkurczowego — ≥ 90. Aby je ustalić, niezbędny jest dwukrotny pomiar ciśnienia tętniczego, koniecznie w odstępie przynajmniej sześciu godzin. Pomiar należy przeprowadzić po minimum 10-minutowym odpoczynku leżącej podczas badania na lewym boku lub znajdującej się w pozycji siedzącej.

Nadciśnienie w ciąży dotyczy 6-17 proc. pierworódek oraz 2-4 proc. wieloródek. „W krajach rozwiniętych powikłania nadciśnienia są przyczyną 16 proc. zgonów kobiet w okresie ciąży i połogu” — mówi prof. dr hab. n. med. Bronisława Pietrzak, specjalista ginekologii i położnictwa, mazowiecki konsultant w dziedzinie ginekologii i położnictwa.

Wśród schorzeń lub czynników predysponujących do wystąpienia nadciśnienia w ciąży wymieniane są:

• pierwsza ciąża i pierwszy poród,
• wiek poniżej 18 lub powyżej 35 roku życia,
• przebyta rzucawka,
• wystąpienie preeklampsji w najbliższej rodzinie (matka, siostra),
• schorzenia naczyń krwionośnych (nadciśnienie tętnicze samoistne lub wtórne: nerkopochodne, sercowo-naczyniowe, neurogenne, hormonalne),
• choroby układowe (toczeń trzewny),
• współistniejące schorzenia nerek,
• wielowodzie,
• ciąża wielopłodowa (nadmierne rozciągnięcie mięśnia macicy i wzmożone zapotrzebowanie na białko), cukrzyca,
• zaśniad groniasty,
• obrzęk uogólniony płodu,
• nieprawidłowa dieta ciężarnej,
• stres.

Według Amerykańskiego Kolegium Ginekologów i Położników, gdy choroba występuje przed ciążą lub ukończeniem 20. tygodnia ciąży, świadczy to o przewlekłym nadciśnieniu tętniczym. O nadciśnieniu ciążowym mówi się, gdy pojawia się w drugiej połowie ciąży, ulegnie normalizacji do 12 tygodni od rozwiązania.

Zbyt wysokie ciśnienie tętnicze może prowadzić do rozwoju stanu przedrzucawkowego u ciężarnej. Rozpoznaje się je, gdy nadciśnieniu towarzyszą białkomocz (powyżej 300 mg/d) lub zaburzenia narządowe.

Zbyt wysokie ciśnienie tętnicze w okresie ciąży może prowadzić do powikłań. U dziecka może wystąpić:

• opóźnienie wzrostu wewnątrzmacicznego,
• niedotlenienie,
• obumarcia płodu.

Może także dojść do przedwczesnego oddzielenia łożyska.

U pacjentek z ciężkim nadciśnieniem częściej występują udary i zgony. W krajach rozwiniętych powikłania nadciśnienia są przyczyną 16 proc. zgonów kobiet w okresie ciąży i połogu.

Nadciśnienie tętnicze ciężarnych nierzadko wiąże się z koniecznością wcześniejszego zakończenia ciąży. Leczenie farmakologiczne ma na celu zapobieganie rzucawce i innym poważnym powikłaniom stanu przedrzucawkowego. Polega na obniżaniu ciśnienia tętniczego oraz profilaktyce przeciwdrgawkowej.