Szczepienia w ciąży

Szczepienia kobiet w ciąży budzą wiele emocji. Wprawdzie większość przyszłych mam szczepi się przed poczęciem, jednak zdarzają się sytuacje, gdy szczepienie jest wskazane także w ciąży. Co wówczas robić? Czy można szczepić się w czasie ciąży?

Wiele ciężarnych zastanawia się, czy szczepić się w ciąży, czy też czy nie. Specjaliści są zgodni co do zasady, by szczepić tak mało, jak to możliwe i tak dużo, jak to konieczne. Co to właściwie znaczy? Kiedy i w jakich sytuacjach powinno się szczepić w czasie ciąży?

Kiedy należy zaszczepić się w czasie ciąży?

Zgodnie z zaleceniami American College of Obstetrics and Gynecology (ACOG) oraz Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP) jeżeli kobieta ma kontakt z chorobą zakaźną, która zagraża zdrowiu jej lub dziecka, warto się zaszczepić - korzyści związane ze szczepieniem są większe niż związane z tym ryzyko.

Należy szczepić ciężarne, jeżeli dostępna jest bezpieczna szczepionka oraz istnieje ryzyko ekspozycji na chorobę zagrażającą zdrowiu i życiu mamy lub dziecka.

Szczepienia wykonywane podczas ciąży chronią nie tylko kobietę, ale i jej dziecko. Ponieważ po szczepieniu u mamy zwiększa się stężenie przeciwciał, mogą one zostać przekazane dziecku w 2. i 3. trymestrze ciąży, dlatego zapewniają mu ochronę przed chorobami - tak podczas porodu, jak i w pierwszych miesiącach życia.

Warto i trzeba szczepić. Statystyki dowodzą, że szczepienia ciężarnych zmniejszają ryzyko ciężkich zachorowań oraz umieralność z powodu grypy i tężca zarówno u samych kobiet, jak i ich dzieci. Dotyczy to również powikłań innych ciężkich chorób zakaźnych, takich jak np. krztusiec u noworodków.

Które szczepienia są zabronione w ciąży?

Choć ciąża nie jest bezwzględnym przeciwskazaniem do szczepień, istnieją jednak szczepienia, które są zabronione. I tak ciąża jest przeciwskazaniem do stosowania szczepionek, które zawierają żywe drobnoustroje. Mogą być one bowiem szkodliwe dla rozwijającego się płodu - nie można ich wykonywać. Dotyczy to szczepionek przeciwko:

• odrze,
• śwince,
• różyczce,
• ospie wietrznej,
• gruźlicy.

Kobiety urodzone po 1975 najprawdopodobniej były szczepione przeciwko odrze, ale, dla pewności, należy taką informację sprawdzić. Podobnie jak to, czy przyszła mama przechorowała lub była szczepiona na świnkę, ospę i różyczkę. Jeśli nie ma ona odporności na te choroby, powinna się zaszczepić co najmniej trzy miesiące przed planowaną ciążą – powiedziała w rozmowie portalem www.zaszczepsiewiedza.pl z dr n. med. Ewą Kurowską, ginekolog, położnik ze Szpitala Medicover w Warszawie.

Przed planowaną ciążą, w celu ochrony przed bakteryjnymi i wirusowymi infekcjami, groźnymi zarówno dla ciężarnej, jak i płodu czy noworodka, zaleca się szczepienie przeciw: różyczce, odrze, śwince, ospie wietrznej, krztuścowi, wzwB oraz grypie. Kobieta po szczepieniu żywą szczepionką (np. przeciw odrze, śwince i różyczce lub ospie wietrznej) nie powinna zachodzić w ciążę przez okres miesiąc.

Jakie szczepienia są bezpieczne dla ciężarnych?

Bezpieczne dla kobiet w ciąży są inaktywowane (zabite) szczepionki przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe. Nie powodują powikłań ani u matki, ani u płodu. To dlatego w czasie ciąży można podawać szczepienia przeciwko:

• grypie,
• WZW typu B,
• krztuścowi.

Szczepienie przeciw grypie

Grypa u ciężarnych, głównie ze względu na ich obniżoną odporność, występuje częściej niż u innych osób, może mieć także gwałtowny przebieg i powikłania, które wymuszają konieczność hospitalizacji.

Szczepienie przeciw grypie jest wymieniane jako priorytetowe i zalecane przez wszystkie międzynarodowe organizacje zajmujące się szczepieniami (zalecenia te znajdują się również w polskim Programie Sczepień Ochronnych). Szczepienie zalecane jest wszystkim kobietom planującym, a także będącym w ciąży, niezależnie od wieku ciąży (ale szczególnie w 2 i 3 trymestrze, kiedy najczęściej dochodzi do hospitalizacji ciężarnej w przypadku zakażenia wirusem grypy).

Szczepionka przeciw krztuścowi

Krztusiec jest bardzo niebezpieczny szczególnie dla noworodków i niemowląt, które ze względu na wiek lub przeciwwskazania nie mogą zostać zaszczepione.

Szczepienia przeciw krztuścowi są zalecane w każdej ciąży między 27. a 36 tyg. ciąży - wówczas przeciwciała ochronne, przechodząc przez łożysko, chronią nie tylko matkę, ale i dziecko w pierwszych miesiącach jego życia, zanim będzie zaszczepione.

Szczepienie przeciwko krztuścowi rekomenduje się, gdy istnieje zagrożenie epidemiologiczne. Zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych szczepienie dTp jest zalecane w 3. trymestrze ciąży, między 27. a 34. tygodniem ciąży.

Szczpienie przeciwko WZW B

Szczepionkę przeciwko WZW B można podawać od 2. trymestru ciąży Warto je wykonać  zwłaszcza wtedy, kiedy wiadomo, że konieczne będzie cesarskie cięcie podczas porodu.

Wirus WZW B przenosi się drogą krwionośną i istnieje ryzyko zarażenia się nim w szpitalu, np. podczas porodu.

Kiedy jeszcze powinno się szczepić się w czasie ciąży?

W ciąży można, a nawet trzeba szczepić się w sytuacjach szczególnych. Np.gdy przyszła mama została pogryziona przez zwierzę podejrzane o wściekliznę, konieczne jest podanie szczepionki przeciwko wściekliźnie, a gdy wybiera się w podróż obarczoną ryzykiem kontaktu z chorobą zakaźną, może być zaszczepiona innymi szczepionkami inaktywowanymi (np. wzwA, polio, meningokoki).

Wsparcie merytoryczne