Zapalenie krtani u niemowląt i dzieci. Objawy, leczenie

Jak rozróżnić nadgłośniowe zapalenie krtani od podgłośniowego zapalenia krtani u dziecka?

Podgłośniowe zapalenie krtani (krup wirusowy) - objawy

Choroba rozwija się pomiędzy 24 -72 h. Może mieć różny stopień ciężkości objawów. Zapalenie krtani u dziecka może mieć łagodny, umiarkowany lub ciężki przebieg. 

W postaci łagodnej pojawia się sporadyczny szczekający kaszel (podobnie brzmi szczekanie psa), niewielki obrzęk krtani, sidor jest nieobecny podczas spoczynku, chrypka, sporadycznie może występować łagodne zaciąganie przestrzeni międzyżebrowych


W postaci umiarkowanej zapaleniu krtani towarzyszy charakterystyczny kaszel oraz charakterystyczne świsty krtaniowe. Narastająca duszność powoduje zaciąganie przestrzeni międzyżebrowych, natomiast nie obserwuje się niepokoju lub pobudzenia.

W postaci ciężkiej zapalenia krtani u dziecka, jego stan pogarsza się. Do wcześniejszych objawów dochodzi znaczny niepokój i pobudzenie.  W związku z narastającym obrzękiem okolicy podgłośni może pojawić się niewydolność oddechowa. Przy nasilonej duszności, w gdy dojdzie do ciężkiej niewydolności oddechowej, obserwuje jak, podczas wdechu zapada się klatka piersiowa przy jednoczesnym, przeciwstawnym ruchu brzuszka.

Zapalenie nagłośni może rozpocząć się nagle, a przebieg choroby jest dynamiczny. W przypadku ciężkiego zakażenia może pojawić się niebezpieczne zwężenie dróg oddechowych, co prowadzi do niewydolności oddechowej dziecka. Bez szybkiej specjalistycznej pomocy może zakończyć się śmiercią.

U małych pacjentów obserwuje się silny ból gardła, problemy z przełykaniem i mówieniem. Skóra dziecka może być blada, a maluch drażliwy i niespokojny. Pojawia się ślinienie, narastającą duszność i stridor. Dzieci mają trudności z oddychaniem lub pojawia się wysiłkowe oddychanie, któremu towarzyszy chrapliwym dźwięk. Pozycja siedząca ułatwia dziecku oddychanie, leżenie sprzyja nasilonej duszności. Jeśli podejrzewasz u dziecka ostre zapalenie nagłośni natychmiast wezwij pogotowie ratunkowe.

W większości przypadków zapalenie krtani można leczyć w domu. Początkowe objawy choroby mogą wyglądać dramatycznie, ponieważ zwykle zaczynają się w nocy i często dotyczą dzieci, które czuły się dobrze zaledwie kilka godzin wcześniej. Leczenie zapalenia krtani u dzieci zależy od nasilenia objawów i stanu małego pacjenta.

Objawy podgłośniowego zapalenia krtani, które ma łagodny przebieg, zwykle wyciszają się po około 48 godzinach. W łagodnym zapaleniu krtani najczęściej dziecku podaje się sterydy (nazwa właściwa glikokortykosteriody). Ich podanie zmniejsza obrzęk krtani i udrażnia górne drogi oddechowe.

Dziecko powinno przebywać w dobrze wietrzonym i nawilżonym mieszkaniu, w którym temperatura nie powinna przekraczać 20 stopni Celsjusza. Pamiętajmy, że powinno dostawać dużo płynów. W przypadku małych dzieci karmionych piersią warto je częściej niż zazwyczaj przystawiać do piersi. 

Po konsultacji z lekarzem, możesz zastosować inhalacje z soli fizjologicznej.

Narastająca duszność to sygnał, że powinniśmy pojechać do szpitala, gdzie lekarze ocenią stan dziecka i wdrożą leczenie. Prawdopodobnie dziecko będzie miało podawane leki dożylnie. W bardzo rzadkich przypadkach pojawia się konieczność intubowania. 

W szpitalu często “zaleca się podawanie leków przeciwgorączkowych, przeciwhistaminowych, uspokajających, mukolitycznych oraz tlenu w przypadku hipoksji. Po 2-4 tygodniach od zakończenia leczenia zaleca się ocenę drożności dróg oddechowych. W przypadkach nawrotowych wskazana jest bezpośrednia ocena krtani pod kątem występowania wad w jej obrębie”. [1]

Uwaga: w przypadku zapalenia krtani nie stosuje się antybiotykoterapii, ponieważ jest to zakażenie wirusowe, a nie bakteryjne. Jeśli nie obserwuje się nadkażenia bakteryjnego podawanie antybiotyków jest bezzasadne i tylko osłabia pacjenta.

Nagłośniowe zapalenie krtani jest chorobą, która jest niebezpieczna, a bywa śmiertelna, zarówno dla niemowląt, dzieci, jak i dla dorosłych. Zapalenie nagłośni najczęściej jest spowodowane przez bakterie zwane Haemophilus influenzae typu B. Na szczęście, dzięki wpro­wadzeniu skojarzonych szcze­pio­nek HiB, w ostatnich latach rzadziej obserwuje się stany zagrożenia życia u małych pacjentów.

W przypadku zapalenia nagłośni dziecko zostanie skierowane do szpitala. Jeśli duszność będzie niewielka, zostanie wprowadzone leczenie antybiotykami dożylnymi. Stan dziecka będzie cały czas monitorowany. Ponieważ z zapaleniem nagłośni u dziecka może wiązać się niedrożność dróg oddechowych, więc najważniejszym celem leczenia jest to, by górne drogi oddechowe pozostały drożne.

Jeżeli w zapaleniu nagłośni pojawi się ryzyko silnego niedotlenienia, lekarze mogą przeprowadzić zabieg intubacji dotchawiczej (jest to niezwykle rzadki przypadek). Polega na wprowadzeniu rurki intubacyjnej przez jamę ustną lub nosową, gardło i krtań do tchawicy. Najczęściej wystarcza leczenie antybiotykiem.

Jeśli zauważasz, że ataki kaszlu są silne i pojawia się duszność, która narasta natychmiast wezwij karetkę pogotowia. Być może będzie potrzebna hospitalizacja. W razie opanowania ataku dziecko będzie mogło być leczone w warunkach domowych. Lekarz przepisze mu leki przeciwobrzękowe (sterydy), najczęściej w postaci wziewnej lub syropów, po których objawy będą się wyciszać.

• Przede wszystkim zachowaj spokój, bo twoje przerażenie może doprowadzić maluszka do płaczu i w związku z tym do duszności.

• Następnie, jeżeli jest chłodno, wyjdź z dzieckiem na dwór, to powinno zmniejszyć obrzęk. W domu użyj nawilżacza lub inhalatora. (Uwaga - nadal nie ma 100% pewności, czy ta metoda zadziała).

• Możesz również w zamkniętej łazience odkręcić wodę i zrobić parę wodną, którą ma wdychać maluszek.


• Jeżeli zauważysz, że stan dziecka pogarsza się, ma kłopot z oddychaniem, z trudem łapie powietrze, pojawia się zasinienie wokół ust i nosa natychmiast wezwij karetkę!

• W czasie infekcji dobrze podawaj dziecku dużo płynów, ale nigdy w czasie ataku kaszlu, bo grozi to zakrztuszeniem.

• Jeśli pojawi się gorączka możesz podać paracetamol. Nie dawaj ibuprofenu dziecku poniżej 6. miesiąca bez konsultacji z lekarzem.

• Podawaniu syropów łagodzących kaszel Nie podawaj leków łagodzących kaszel bez uprzedniej konsultacji z lekarzem.

• Możesz również nawilżyć śluzówkę nosa maluszka za pomocą kropli z solą fizjologiczną.

• Dla bezpieczeństwa w czasie choroby śpij w pokoju maluszka.

Jedną z przyczyn zapalenia krtani u dziecka mogą być anomalie w budowie gardła, krtani i tchawicy. Powodem może być również uraz dróg oddechowych, np. połknięcie lub wdychanie żrących chemikaliów,

Ostre zapalenie krtani u dziecka może być jedna z nawracających chorób górnych dróg oddechowych. Pomimo badań, nadal nie są jasne czynniki ryzyka. W badaniu Çetinkaya, Turgut 2001) obserwowano dzieci, u których występowało nawracające ostre zapalenie krtani. W ciągu rocznej obserwacji u czworga małych dzieci wystąpiły objawy astmy, a u trojga z nich nawroty zapalenie krtani ustąpiły po leczeniu sterydami. Lekarze uważają, że nawracające, ostre zapalenie krtani u dziecka może być zapowiedzią późniejszego rozwoju astmy.

Nawracające objawy zapalenia krtani możemy również zaobserwować u dzieci, które mają alergię. Podczas choroby odpowiedź nabłonka dróg oddechowych może być wzmocniona poprzez aktywację IgE i produkcję cytokin zapalnych. U dzieci z alergią czasem obserwuje się tzw. „krup spazmatyczny”. U dziecka objawy i przebieg są podobne, jak w typowym zapaleniu krtani. Świst krtaniowy i kaszel pojawiają się prawie zawsze w nocy. Nie występuje ból gardła, gorączka ani katar czy nieżyt nosa.

Objawy zapalenia krtani u dziecka znikają po kilku godzinach, ale pojawiają się znów nocą. Zimne powietrze zmniejsza objawy. Ten nietypowy, rzadki rodzaj zapalenia krtani u dzieci obserwuje się, np. u dzieci mających alergię wziewną.

Również refluks żołądkowo-przełykowy może powodować zapalenie krtani u dziecka. Refluks często występuje u niemowląt i wycofuje się podczas pierwszego roku życia, wraz z dojrzewaniem układu pokarmowego. Jednak czasami przeradza się w chorobę refluksową przełyku (GERD). Istnieje związek pomiędzy GERD a przewlekłymi objawami ze strony krtani. U niemowląt i dzieci może może objawiać się jako nawracające zapalenie krtani, stridor, przewlekła chrypka, uczucie przeszkody w gardle i przewlekły kaszel.

Szczepienie ochronne przeciwko H. influenzae, to jest najlepszym sposobem, żeby uniknąć ostrego zapalenia nagłośni, które potrafi być bardzo poważne w skutkach. 

W przypadku nawracających zapaleń w obrębie krtani postaraj się wzmocnić odporność dziecka - dieta, spacery, suplementowanie witaminy D w dawce ustalonej z lekarzem rodzinnym lub pediatrą.

Pamiętaj również, żeby nigdy nie palić w mieszkaniu, w którym przebywa maluszek. Jak już wiesz na zapalenie krtani zapadają dzieci z alergią, a dym tytoniowy dodatkowo podrażnia drogi oddechowe i kontakt z nimi może prowadzić do astmy i zaburzeń układu immunologicznego.