Rozwój psychofizyczny czterolatka

Jeśli masz zamiar okiełznać czterolatka, życzę powodzenia. Musisz liczyć się z jego napadami złości, brakiem opanowania, używaniem brzydkich wyrazów i głupimi zachowaniami. Jedyne, co jest pocieszające, to to, że jest to kolejny etap konieczny do prawidłowego rozwoju dziecka.I minie.

Jaki jest czterolatek?

Czterolatek to żywe srebro, wszędzie go pełno, wszędzie zaznacza swoją obecność - i to niekoniecznie w miły dla otoczenia sposób. Zdarza mu się być "niegrzecznym", bo buduje obraz siebie, a to, co mówią dorośli, budzi w nim protest i bunt. Jest też, niestety, bardziej niż trzylatek chwiejny emocjonalnie - to mała chimera, która w moment potrafi przejść z płaczu w śmiech i odwrotnie. Jest też dość nieprzewidywalny. Trudno za nim nadążyć.

Czterolatek jest aktywny, żywiołowy, radosny, otwarty na poznawanie otoczenia i - tak, tak - niezwykle samodzielny. Nie podcinaj mu skrzydeł, wyręczając go. Dziecko w tym wieku ma też silną potrzebę niezależności. Zachęcaj je, by podejmowało swoje małe decyzje i wyzwania. To dobry moment - maluch chłonie wszystko jak gąbka.

Czterolatki dużo i chętnie się bawią, także z innymi dziećmi. Niestety nie zawsze są dobrymi towarzyszami - na każdym kroku udowadniają, że oto weszły w trudny okres. Możesz wręcz mieć wrażenie, że macie do czynienia z buntem 4-latka. Coś w tym jest.

Oprócz tego, że czterolatki bywają drażliwe, są też uparte. Buntują się, a i prowokują - sprawdzają granice. Lubią mieć swoje zdanie i chcą, by inni się temu podporządkowali.

Fantastyczne i pożądane przez dziecko jest wszystko, co zabronione. Możesz więc zaobserwować fascynację  "brzydkimi" słowami. Czterolatek uwielbia także demonstracje, przechwałki, kłamstwa, ucieczki, stawianie się - a wszystko po to, by wzbudzić sobą zainteresowanie innych.

Nie macie lekko. Niestety musicie ten trudny okres przetrwać. Metoda jest jedna: cierpliwość, konsekwencja i stanowczość oraz spora dawka empatii.

Podążajcie za potrzebami dziecka, wspierajcie w dążeniu do samodzielności i nie zapominajcie o stawianiu granic oraz jasnych, zrozumiałych dla niego zasadach. Pamiętajcie, że wasze dziecko wyraża swoje emocje najlepiej jak potrafi, potrzebuje też eksperymentować, bo dzięki temu się rozwija. Jego zachownaie nie są skierowane przeciwko wam, nadal jesteście jedną drużyną, tylko on jest tym zawodnikiem, który właśnie intensywnie się uczy.

Jak przebiega rozwój u dzieci 4-letnich?

Rozwój społeczny i emocjonalny 

• Okres buntu i uporu
• Bije, kopie, ucieka
• W chwilach złości niszczy przedmioty
• Ma napady złości
• Może używać brzydkich wyrazów i niegrzecznie zwracać się do innych ludzi
• Przeciwstawia się poleceniom
• Przekracza wszelkie granice i łamie umowy
• Fantazjuje, ale nadal nie potrafi oddzielić rzeczywistości od imaginacji
• Zdarza się, że jest zbyt pewny siebie
• Uwielbia prowadzić dyskusje
• Potrafi być opiekuńczy  i współczujący
• Bawi się w grupie
• Zaczyna się interesować różnicami płci.

Rozwój fizyczny i motoryczny

• W czasie jedzenia korzysta z widelca i noża (do przysuwania potraw, smarowania pieczywa a nie krojenia)
• Ubiera się i rozbiera przy niewielkiej pomocy z zewnątrz
• Samodzielnie korzysta z toalety
• Myje się, czyści samodzielnie zęby
• Polepsza się sprawność motoryczna,  np.: narysowany  człowiek ma ręce, nogi i głowę
• Skacze na 1 nodze
• Naśladuje rys. kwadratu
• Wspina się na drabiny
• Świetnie radzi sobie z 3 kołowym rowerkiem
• Nakłada nakrętki na słoiki, butelki
• Układa puzzle do 10 kawałków

Rozwój intelektualny

• Zna około 1500 słów
• Ma jeszcze problem z używaniem zaimków, np.: mamo, czy mogę wyjść z ci państwo?
• Rozróżnia, gdzie jest : przód, tył, na górze , pod spodem
• Potrafi policzyć do czterech
• Może pisać pierwsze litery i np.: swoje imię
• Zaczyna rozumieć następstwo czasów, wie, że kiedy wstanie jest śniadanie ,  potem II śniadanie, obiad, itp.
• Pyta, co oznaczają różne  słowa
• Chętnie słucha długich historii
• Rozumie niektóre przeciwieństwa, np. mały/duży
• Zadaje mnóstwo pytań
• Potrafi się bawić w jedna zabawę 10 -15 min.
• Rozpoznaje ok. 8 kolorów
• Powoli zaczyna rozumieć znaczenia
• Zna piosenki i wierszyki, czasem sam układa piosenki
• Rozróżnia czas
• Pamięta dużo imion, nazw
• Mowa jest zrozumiała
• Lubi się bawić w zabawy tematyczne, np. w sklep, wyścigi samochodowe, teatr

Sen czterolatka

Czterolatek śpi około 10-12 godzin w ciągu nocy. W dzień czteroletnie dzieci śpią rzadko lub wcale.
Ponieważ jest to wiek uporu, kładzenie do łóżka czterolatka jest sztuka niełatwą.  Można wieczorem dać mu książeczkę do pooglądania i poprosić żeby sam wyłączył światło.

Jedzenie

Dziecko powinno zjadać trzy duże posiłki w ciągu dnia i dostawać dwie przekąski, np. 2 śniadanie i deser. Między czwartym a piątym rokiem życia poprawia się apetyt. Może być to wiek niechęci do jedzenia owoców i warzyw. Jak zachęcić przedszkolaka? 

Po pierwsze dawaj dobry przykład. Możesz też opowiadać o wpływie zdrowego odżywiania na siłę, wzrost i zdrowie. W sklepie możesz pozwolić mu wybrać jakiś owoc lub warzywo do spróbowania. Czterolatek ciągle się , gdzieś śpieszy. Trudno mu usiedzieć przy stole. Chce pomagać w przygotowaniu potraw, nakrywaniu do stołu. Pozwól mu.

Jak przebiega rozwój mowy czterolatka?

Mowa czterolatka staje się coraz bardziej dojrzała, niemal błyskawicznie przybywa słownictwa. Czterolatek mówi więcej i więcej. Wypowiedzi są bardziej sensowne, dłuższe i barwniejsze. Czterolatek doskonali cały czas wcześniej zdobyte umiejętności. Intensywnie rozwija się system fonetyczno-fonologiczny.

W czwartym roku życia zaczynają się pojawiać głoski szeregu szumiącego (sz, cz, ż, dż). Wielu rodziców martwi się, że jego czteroletni maluszek nie wymawia prawidłowo głoski R. Moi drodzy, czterolatek nie musi tego robić. Głoska R pojawia się zwykle około 5-6 roku życia. 

Drogi rodzicu, opiekunie.... 

Warto z maluszkiem bawić się w zabawy tematyczne, bo one rozwijają mowę, rozwijają umiejętność prowadzenia dialogu, poszerzają słownictwo. Świetnym pomysłem na spędzanie czasu z czterolatkiem jest czytanie bajek, opowiadań....i omawianie ich. Zadawanie pytań, na temat przeczytanego tekstu. 

Czterolatki bardzo lubią układać historyjki obrazkowe. Po ułożeniu ich warto z maluszkiem porozmawiać na temat ułożonej historyjki obrazkowej. Poszerzamy w ten sposób słownictwo, uczymy się przy okazji zabawy formułowania dłuższych wypowiedzi. 

Nie zapominajmy o zabawach na świeżym powietrzu, bez względu na pogodę. (motoryka duża, sensoryka...) Warto też spędzać czas wycinając, lepiąc i kolorując... Wszystkie czynności związane z motoryką małą przygotowują dziecko do pisania.

Kiedy udać się z czterolatkiem do logopedy? 

• maluch mówi mało lub nie mówi wcale
• mowa jest bełkotliwa, niezrozumiała dla otoczenia 
• wysuwa język między zęby podczas mówienia 
• oddycha przez usta
• nagle przestaje mówić 
• mówi tylko w domu (w pozostałych miejscach milczy) /w tym wypadku wskazana również konsultacja z psychologiem/
• nie potrafi pić z kubka otwartego 
• nadmiernie się ślini

Rodzicu, opiekunie, jeśli cokolwiek niepokoi Cię w rozwoju Twojego dziecka, udaj się na konsultacje do logopedy lub neurologopedy. Nie czekaj. Wcześnie podjęte działania terapeutyczne dadzą lepsze i szybsze efekty.  - Neurologopeda, Ewelina Pasiewicz. 

Jak możesz pomóc swojemu dziecku?

• Pozwól czterolatkowi na pewną samodzielność, np: daj mu możliwość oddalenia się od siebie na placu zabaw (oczywiście w zasięgu wzroku), pozwól nakryć do stołu, nalać soku do szklanki.
• Jeśli używa brzydkich wyrazów powiedz, że w waszym domu takie słowa są nie do przyjęcia i tłumacz, że są ogólnie przyjęte normy, których ludzie powinni się trzymać. 
• Ucz, że różne zachowania niosą ze sobą konsekwencje.
• Czytaj dziecku i zachęcaj do samodzielnego poznawania liter. Próbujcie czytać napisy na pudełkach po żywności, tytuły w gazetach, itp.
• Naucz dziecko waszego numeru telefonu i adresu,
• Ponieważ czterolatek uwielbia „sprawdzać się” i ma przy tym niespożytą energię, wymyślaj zabawy ruchowe pełne skakania, biegania, wspinania, odnajdywania rzeczy i różnych niespodzianek
• Bawcie się w zabawy tematyczne, np.: sklep, teatr. Dzięki nim możesz uczyć dziecko pożądanych zachowań.

Pamiętaj, że każde dziecko rozwija się inaczej, więc wiadomości tu zawarte mają charakter wyłącznie informacyjny. Jeśli coś cię niepokoi, skontaktuj się z lekarzem. 
 
Książki, po które warto sięgnąć: