Hashimoto a ciąża

Hashimoto a płodność

Gruczoł tarczycy jest częścią układu hormonalnego wytwarzającego substancje regulujące większość procesów zachodzących w ciele człowieka. Zaburzenie jej funkcjonowania może wywołać szereg uciążliwych objawów ogólnoustrojowych, włącznie z ograniczeniem płodności u kobiet.

Choroba Hashimoto jest najczęstszą przyczyną niedoczynności tarczycy u kobiet w wieku rozrodczym. Zarówno bezpośrednio, jak i pośrednio może wpływać na płodność, przebieg ciąży i rozwój płodu.

Równowaga hormonalna, wynikająca z prawidłowej pracy gruczołu tarczycy, odgrywa istotną rolę w procesie zapłodnienia, a następnie w okresie ciąży, ponieważ:

• hormony tarczycy mają nadrzędny wpływ na właściwy przebieg cyklu miesiączkowego,
• zaburzenia stężenia hormonów mogą prowadzić do znaczącego spadku libido,
• hormony wytwarzane przez tarczycę oddziałują na procesy przemiany materii, wzrost i rozwój komórek, oraz procesy regeneracyjne w obrębie wszystkich komórek organizmu – w tym również płodu i jego układu nerwowego.

Nieprawidłowości w obrębie układu hormonalnego mogą utrudniać zajście w ciążę, a jeśli do niej dojdzie, zwiększają ryzyko poronień, porodu przedwczesnego. Hashimoto, jako choroba autoimmunologiczna, może prowadzić do odrzucenie zarodka, traktowanego przez organizm mamy jako ciało obce. Bywa, że ma niekorzystny wpływ na rozwój płodu.

- Kobiety, u których zdiagnozowano chorobę Hashimoto, mogą mieć trudności z zapłodnieniem. Grupa japońskich naukowców dowiodła, że istnieje bezpośredni związek pomiędzy obecnością przeciwciał występujących w chorobie Hashimoto a obniżeniem wartości AMH (parametr określający rezerwę jajnikową u kobiety).

Rozpoznanie choroby Hashimoto

W celu zdiagnozowania choroby tarczycy wykonuje się takie badania jak:

• USG tarczycy, które ukazuje budowę tarczycy i typowy dla Hashimoto miąższ,
• badanie poziomu przeciwciał aTPO (TPO, czyli peroksydaza tarczycowa jest enzymem, który bierze udział w syntezie hormonów tarczycy, przeciwciała niszczą go, a wówczas nie mogą powstawać hormony),
• poziom stężenia niespecyficznych przeciwciał antytyreoglobulinowych (aTG),
• poziom TSH, czyli badanie pozwalające stwierdzić niedoczynność lub nadczynność tarczycy, a także FT3 i FT4,
• biopsja i badanie histopatologiczne tkanki.

W przypadku typowych objawów choroby łatwiej jest ją zdiagnozować i zwykle wystarcza badanie USG oraz stwierdzona niedoczynność tarczycy.

Leczenie Hashimoto w ciąży

Wszelkie zaburzenia dotyczące pracy tarczycy należy leczyć na etapie przygotowań do ciąży, jeszcze przed poczęciem dziecka. Dzięki właściwie dobranej terapii szanse na bezproblemowy przebieg ciąży i urodzenie zdrowego dziecka znacznie wzrosną.

- Hashimoto jest wyzwaniem dla lekarza prowadzącego ciężarną z chorobą autoimmunologiczną tarczycy. Zaburzenia hormonalne mogą wpłynąć niekorzystnie na dziecko rozwijające się w łonie matki. Od dawna wiadomo, że ryzyko wad wrodzonych u płodu jest większe, gdy ciężarna z niedoczynnością tarczycy nie znajduje się pod opieką lekarza. Badania wykazały istnienie związku między brakiem leczenia choroby Hashimoto u ciężarnej a zaburzeniami wzrostu rozwijającego się płodu oraz zahamowaniem rozwoju intelektualnego dziecka. Dlatego stanowczo doradzam zbadanie stężenia hormonów tarczycy przed zajściem w ciążę lub na jej wczesnym etapie. – podkreśla Jarosław Kaczyński, ginekolog-położnik, endokrynolog z kliniki leczenia niepłodności InviMed w Warszawie.

Kobieta dotknięta chorobą Hashimoto powinna być pod stałą opieka endokrynologa, który będzie kontrolował poziom hormonów i w zależności od ich ilości dobierał leki. Ich zażywanie jest bardzo ważne, gdyż hormony tarczycy przenikają barierę łożyska i są niezbędne dla prawidłowego rozwoju płodu.

Zdarza się, że choroba zostanie wykryta dopiero w czasie trwania ciąży. Wówczas również należy się stosować do zaleceń lekarza i zażywać przepisane leki, aby wyrównać niedobory hormonów.

Bagatelizowanie objawów wskazujących na chorobę Hashimoto to poważny błąd, ponieważ bez podjęcia stosownego leczenia schorzenie to może prowadzić do wystąpienia szeregu poważnych powikłań, takich jak choroby sercowo-naczyniowe (w tym do niewydolności serca) oraz zaburzenia zdrowia psychicznego. Błędem jest także brak leczenia choroby w trakcie trwania ciąży.

Do najczęstszych powikłań wynikających z nieleczonej niedoczynności tarczycy należy: stan przedrzucawkowy, pęknięcie łożyska, poród przedwczesny, niska masa urodzeniowa dziecka, zaburzenia oddechowe, ryzyko zgonu płodu lub noworodka, upośledzenie umysłowe lub inne zaburzenia w rozwoju dziecka.

Leczenie objawów jest bardzo ważne i nie można z niego zrezygnować, bo pomoże to zabezpieczyć dziecko przed negatywnymi konsekwencjami choroby. Również po rozwiązaniu trzeba zażywać leki, należy też skontrolować poziom hormonów. Leki nie są przeciwwskazaniem do karmienia piersią.

Co jeść w ciąży przy Hashimoto?

Ważna jest także dieta kobiet w ciąży z Hashimoto. Warto postawić na produkty bogate w jod. Zaleca się dietę niskowęglowodanową. Przyszła mama powinna unikać produktów zawierających gluten, tłustego nabiału i warzyw wzdymających. Mże jeść mięso i warzywa o niskim indeksie glikemicznym.

Jak zajść w ciążę z Hashimoto?

Kobiety, które zmagają się z Hashimoto, mogą mieć problemy z zajściem w ciążę. Wynika to przede wszystkim z zaburzenia owulacji. Kiedy jednak w efekcie leczenia poziom hormonów we krwi się wyrówna, sytuacja ulega poprawie. Zajście w ciążę staje się zdecydowanie możliwe.

By zwiększyć swoje szanse na zajście w ciążę przy Hashimoto, należy być pod stałą kontrolą specjalistów i regularnie przyjmować leki. Wskazana jest lewotyroksyna (Euthyrox, Letrox), czyli syntetyczny hormon tarczycy, choć terapia powinna być dobierana indywidualnie, na podstawie badań diagnostycznych. Ponadto warto suplementować jod, który jest niezbędny do syntezy T3 i T4.

Bardzo ważne są również regularnie wykonywane badania poziomu hormonów TSH. Trzeba pamiętać, że leki nie są dobrane raz na zawsze. Ich dawka ulega zmianie, co zależy od wielu czynników. Jeśli przed ciążą kobieta była leczona, w ciąży dawka hormonów powinna zostać zwiększona.

Jak przebiega ciąża z Hashimoto?

Ciężarna z Hashimoto musi regularnie wykonywać badanie poziomu TSH oraz pozostawiać pod opieką lekarza: ginekologa i endokrynologa. Dobrze jest poszukać lekarza o dwóch specjalizacjach: lekarz będący jednoczenie ginekologiem i endokrynologiem najlepiej pokieruje taką ciążą.

Kluczowe są badania, takie jak USG tarczycy, TSH, FT3, FT4, anty TPO, anty TG. Zgodnie z zaleceniami do 26. tygodnia ciąży przyszła mama powinna wykonywać je przynajmniej raz w miesiącu.

Najbardziej istotny jest pierwszy trymestr. Niewyrównane poziomy hormonów tarczycowych mogą prowadzić do powikłań. Ma to związek z tym, że dziecko korzysta z krwi matki. Dopiero po 13. tygodniu, w drugim trymestrze, wykształca się u dziecka tarczyca. Wówczas przejmuje produkcję hormonów. Po porodzie każdy noworodek ma badany poziom TSH, by stwierdzić, czy nie cierpi na wrodzoną niedoczynność tarczycy.