Zatkany nos u niemowląt. Przyczyny i leczenie

Przyczyny zatkanego nosa

Przyczyn niedrożności nosa może być wiele. Najczęściej za zatkane przewody nosowe odpowiadają infekcje, alergie i sapka.

Infekcje górnych dróg oddechowych

Infekcje górnych dróg oddechowych wywołują zwykle wirusy i alergeny, rzadziej bakterie, które podrażniają błonę śluzową nosa, co powoduje przekrwienie i wzrost przepuszczalności naczyń krwionośnych. Wówczas rozwija się stan zapalny, a w rezultacie dochodzi do zatkania nosa, co utrudnia przepływ powietrza.

Dzieci zapadają na nie często, ponieważ układ immunologiczny jest jeszcze niedojrzały. Jeśli maluch kicha i ma katar (objaw nieżytu nosa), a wygląd wydzieliny z nosa się zmienia (po kilku dniach gęstnieje), towarzyszy temu podwyższona temperatura ciała i kaszel, objawy wskazują na infekcje wirusowe.

Jeśli katar zmienia kolor i jest żółty bądź zielonkawy, oznacza to infekcję bakteryjną, która może zaatakować zatoki czy oskrzela. Przy takim ropnym katarze konieczne jest wizyta u lekarza i leczenie antybiotykami.

Alergia

Zaburzenia oddychania w wyniku obrzęku błony śluzowej mogą być wynikiem reakcji alergicznej, najczęściej nietolerancji pokarmowej lub wziewnej.

Alergie mogą pojawić się na każdym etapie życia i mieć tendencje do nawracania, narastania i nasilania objawów bądź przechodzenia w formę przewlekłą.

Sapka

Czasem podczas karmienia maluch wypluwa smoczek lub pierś, a podczas spania ciężko oddycha i sapie. Wówczas mówi się o sapce, która może być dla dziecka bardzo niekomfortowa. Trudno maluchowi jeść i pić, utrudniony jest sen.

Sapka jest wywołana obrzękiem błony śluzowej nosa, w którym nie ma wydzieliny. To utrudnia oddychanie. Przyczyną są zalegające substancje, takie jak łzy, śluz, resztki ulanego pokarmu czy zanieczyszczenia. Ich obecność sprawia, że nos jest niedrożny.

Sapkę obserwuje się wyłącznie u noworodków i niemowląt. Ma to związek z tym, że maluszki większość czasu spędzają leżąc. To dlatego mija, gdy dziecko zaczyna siadać.

Inne przyczyny zatkanego nosa u niemowląt

Innymi przyczynami zatkanego nosa u dzieci mogą być:

• przyczyny wrodzone: zwężenie nozdrzy tylnych czy torbiele jamy nosowej,

• przyczyny nabyte strukturalne: przerost migdałka gardłowego, skrzywienie przegrody nosa, polipy nosa czy ciało obce.

• przyczyny nabyte zapalne zatkanego nosa , takie jak

• przewlekłe zapalenie błony śluzowej nosa i zatok. Często przewlekły

• nieżyt nosa w wyniku nadużywania kropli obkurczających błonę śluzową nosa.

• obecność ciała obcego. Wówczas pojawia się jednostronny, przewlekły, ropny wyciek o brzydkim zapachu.

• refluks żołądkowo-przełykowy.

Jakie są objawy zatkanego nosa?

Niezależnie od przyczyny objawy zatkanego nosa u dziecka są takie same. Ich nasilenie zależy od stopnia niedrożności nosa oraz od wieku dziecka.

Do objawów zatkanego nosa należą: wydzielina w nosie, trudności z oddychaniem przez nos, oddychanie przez usta, przyspieszony oddech, duszność, ból głowy, chrapanie, problemy ze snem, problemy z karmieniem piersią, piciem z butelki i przyjmowaniem posiłków, zły nastrój, zmęczenie – senność bądź rozdrażnienie.

To szczególnie problematyczne u noworodków, ponieważ do 6 tygodnia życia dzieci oddychają jedynie przez nos – nie potrafią oddychać ustami. Zatkany nosek może również przeszkadzać w jedzeniu i spaniu, a także prowadzić do zaburzeń ssania i niedożywienia oraz powodować duszności.

Domowe sposoby na zatkany nos

Na szczęście najczęstsze przyczyny zatkanego nosa u małych dzieci, to znaczy katar, który towarzyszy infekcjom, łatwo leczyć domowymi sposobami (choć i tak najczęściej trwa siedem dni, przynajmniej jego objawy nie są tak dokuczliwe).

Jeśli dziecko ma katar, przydadzą się krople do nosa, także te z soli fizjologicznej lub morskiej. Wybór właściwych trzeba konsultować z lekarzem lub farmaceutą, ponieważ nie można leczyć dzieci specyfikami dla dorosłych - ich działanie jest zbyt silne i może doprowadzić do uszkodzenia śluzówki.

Krople z solą morską zmniejszają obrzęk błony śluzowej i ilość produkowanej wydzieliny, co ułatwia oddychanie. Z kolei woda morska pomaga w usuwaniu bakterii i wirusów z wydzieliny, co ogranicza ryzyko rozprzestrzeniania się infekcji.

W przypadku kataru bardzo ważna jest optymalna temperatura (około 20 stopni) powietrza w pomieszczeniu, w którym śpi i przebywa dziecko. Należy pamiętać o częstym wietrzeniu pomieszczenia.

Konieczne jest nawilżanie powietrza w mieszkaniu. Stosuj nawilżacze lub rozwieszaj mokre ręczniki na grzejnikach. Zbyt suche powietrze wysusza śluzówki w nosie i gardle dziecka, co może nasilać dolegliwości i dodatkowo utrudnia oddychanie.

Rób inhalacje, które niwelują obrzęk śluzówki, rozrzedzają wydzielinę i ułatwiają oddychanie. Wystarczy gorąca woda (uważaj, by nie poparzyć dziecka!) i kilka kropli rumianku, sól kuchenna, ale również napar z rumianku, tymianku, szałwii lub majeranku.

Maluszkom można robić inhalację za pomocą nebulizatora, który wytwarza i rozprasza chłodną mgiełkę. Inhalacje należy je wykonywać kilka razy dziennie.

Dziecko musi dużo pić, najlepsza będzie niegazowana woda mineralna lub słabe herbatki z sokiem malinowym. Pamiętaj, że ciepłe napoje rozrzedzają wydzielinę.

Aby ułatwić oddychanie śpiącemu dziecku, warto podłożyć pod łóżeczko na przykład książki tak, aby główka była ułożona nieco wyżej niż klatka piersiowa. Ponieważ dla delikatnego kręgosłupa malucha najlepsze jest leżenie na równiej i płaskiej powierzchni, nie należy podkładać nic bezpośrednio pod główkę dziecka.

Jeśli maluszkowi, który nie śpi, z noska leje się wydzielina, należy położyć go brzuszku. W ten sposób wydzielina ma szansę wypłynąć na zewnątrz dzięki sile grawitacji, bez specjalnych zabiegów. Warto to robić jak najczęściej.

Innym sposobem inhalowania jest użycie aromatycznych maści lub plastrów nasączonych olejkami eterycznymi. Przed zastosowaniem u najmłodszych należy przeczytać ulotkę lub poradzić się lekarza. Na zatkany nosek pomaga również maść majerankowa, która ma właściwości przeciwbakteryjne i przeciwzapalne. Wystarczy smarować nią nos maluszka.

Skutecznym sposobem leczenia jest stosowanie olejków eterycznych w postaci plastrów. Przyklejone na ubranko nie podrażniają skóry małego pacjenta i nie przeszkadzają w zabawie.

Najlepszym sposobem na poprawienie komfortu oddychania przez nos jest usuwanie wydzieliny - można to robić wydmuchując ją lub odsysając. Używaj aspiratora, który odsysa wydzielinę i oczyszcza nos. Czynność tę powtarzaj kilka razy dziennie, zwracając szczególną uwagę na udrożnienie nosa przed snem i karmieniem. Trzeba pamiętać o przestrzeganiu zasad higieny - po każdym użyciu trzeba aspirator umyć.

Oklepuj dziecko. Ułóż je sobie na kolanach, na brzuszku, z głową poniżej ciała (drenaż grawitacyjny). Złóż dłoń w łódeczkę i taką poduszeczką powietrzną delikatnie oklepuj plecki. To pomoże usunąć wydzielinę z dróg oddechowych.

Jeśli tylko stan zdrowia dziecka na to pozwala (maluch nie ma gorączki), a pogoda sprzyja – wychodźcie na spacery.

Zatkany nos u dziecka: kiedy do lekarza?

Jeśli domowe sposoby na zatkany nosek nie pomagają, katar trwa długo lub początkowo wodnista wydzielina zmienia się na ropną, gęstą, zielonkawą należy się skonsultować z pediatrą. Lekarz zaleci odpowiednie leki i sprawdzi, czy nie doszło do zakażenia bakteryjnego.

Pamiętaj, że jeśli katar nie ustępuje, jest męczący i niepokojący, towarzyszą mu inne objawy, takie jak wysoka gorączka czy kaszel – udaj się z dzieckiem do lekarza.

Ich do lekarza także wtedy, gdy przyczyną zatkanego nosa u dziecka nie jest katar (zatkany nos bez kataru), a problem jest dokuczliwy, dolegliwości nie mijają bądź nawracają. W przypadku, gdy zatkany nos to wasza codzienność, ponieważ ma on charakter przewlekły bądź nawracający, powiedz o tym pediatrze. Może to wskazywać na alergię albo na wady anatomiczne.

Konsekwencje nieleczenia zatkanego nosa

Noworodek i kilkumiesięczne niemowlęta oddychają wyłącznie przez nos, dlatego zatkany nosek, zwłaszcza obustronnie, może być przyczyną dużego dyskomfortu, co ma dramatyczny przebieg. Maluszki przez to, że nie mogą oddychać swobodnie oddychać źle śpią, mają kłopoty z jedzeniem, są zmęczone i drażliwe.

Niedrożność nosa u dziecka trzeba leczyć, ponieważ zalegająca w nosie wydzielina może spływać po tylnej ścianie gardła i doprowadzić do nadkażeń bakteryjnych, a w rezultacie do zapalenia gardła, zapalenie oskrzeli czy zapalenie płuc.

U dzieci starszych konsekwencją przewlekle zatkanego nosa może być niedosłuch, a w konsekwencji opóźniony rozwój mowy.