Zapalenie oskrzeli u niemowląt i małych dzieci. Jakie są objawy i co rodzic powinien wiedzieć?

Zapalenie oskrzeli to częsta choroba układu oddechowego, która przytrafia się także najmłodszym – niemowlętom i małym dzieciom. Choć jest powszechna, może być niebezpieczna, dlatego nie wolno jej bagatelizować. Jakie są przyczyny i objawy zapalenia oskrzeli u niemowląt i małych dzieci? Jak je leczyć? Co każdy rodzic powinien o nim wiedzieć?

Zapalenie oskrzeli u niemowląt i małych dzieci

Zapalenie oskrzeli jest stanem zapalnym błony śluzowej oskrzeli, do którego doszło wskutek zakażenia dróg oddechowych. Wyróżnia się ostre i przewlekłe zapalenie oskrzeli, a choroba może mieć przebieg łagodny lub ciężki.

Im młodsze dziecko, tym zapalenie oskrzeli ma ostrzejszy przebieg i jest bardziej groźne.

Na zapalenie oskrzeli dzieci zapadają najczęściej w okresie jesienno-wiosennym, gdy szwankuje odporność i organizm jest bardziej podatny na ataki drobnoustrojów. Za stan zapalny najczęściej odpowiadają wirusy (rhinowirusy, RSV, adenowirusy), rzadko bakterie. Zdarza się jednak, że wywołuje ja czynnik nieinfekcyjny, takie jak alergia, astma czy obturacyjna choroba płuc.

Zapalenie oskrzeli u niemowląt i małych dzieci - przyczyny

Zapalenie oskrzeli u niemowląt i małych dzieci najczęściej jest powikłaniem infekcji górnych dróg oddechowych. Mogą je także wywoływać częste nawroty infekcji, które osłabiają górne drogi oddechowe. Choroba może się również pojawić jako powikłanie zakaźnej choroby wieku dziecięcego, takiej jak odra, ospa wietrzna czy różyczka.

Zapalenie oskrzeli - objawy

Zapalenie oskrzeli może mieć charakter ostry lub przewlekły. Ostre zapalenie oskrzeli u niemowląt i dzieci rozwija się najczęściej po 3 lub 4 dniach trwania infekcji, która zazwyczaj ma podłoże wirusowe. Choroba trwa zwykle ponad tydzień.

Objawami ostrego zapalenia oskrzeli u niemowląt i małych dzieci są:

• podwyższona temperatura - stan podgorączkowy lub gorączka, a której mogą towarzyszyć dreszcze,

• kaszel - najpierw suchy, później mokry,

• ropna wydzielina śluzowa - trudna do odkrztuszenia, o żółtym lub zielonym kolorze, co wskazuje na nadkażenie bakteryjne,

• przyspieszony oddech (tzw. sapka), trudności z oddychaniem, które wywołuje obrzęk błony śluzowej,
• świszczący oddech i charakterystyczne odgłosy przy oddychaniu,

• ból brzucha,

• ból gardła,

• zapalenie spojówek,

• osłabienie i brak apetytu (zalegająca w żołądku wydzielina upośledza wydzielanie kwasu żołądkowego). Mogą pojawić się wymioty.

Przewlekłe zapalenie oskrzeli wymaga długotrwałego leczenia, ponieważ stan zapalny błony śluzowej oskrzeli utrzymuje się utrzymuje się bardzo długo - przez większość dni w tygodniu, przez co najmniej trzy miesiące w roku, w ciągu dwóch.  Ta postać choroby może prowadzić do astmy, obturacyjnej choroby płuc, rozedmy płuc czy nadreaktywności oskrzeli.

Zapalenie oskrzeli u niemowląt i dzieci – diagnostyka i leczenie

Każdy maluch, u którego rodzice podejrzewają zapalenie oskrzeli, musi być zbadane przez lekarza. Pediatra, by ustalić przyczynę choroby i zdecydować o leczeniu, często zleca badanie wymazu z błony śluzowej nosa oraz gardła (by ustalić charakter zakażenia. Wynik dodatni świadczy o podłożu bakteryjnym choroby).

Jeśli stan dziecka jest dobry, dziecko może być leczone w warunkach domowych. Cięższe przypadki wymagają hospitalizacji, ponieważ zapalenie oskrzeli, zwłaszcza w przypadku noworodków i najmłodszych niemowląt, jest niebezpieczne. Głównym powodem są wąskie drogi oddechowe, które łatwo ulegają zwężeniu pod wpływem opuchlizny błony śluzowej, co może powodować nie tylko trudności z oddychaniem, ale i duszności.

Na początku choroby, gdy zakażenie ma podłoże wirusowe, najczęściej nie podaje się dziecku antybiotyku. Leczenie polega na:

• podawaniu syropów od kaszlu – przeciwkaszlowych, a dzieciom starszym, kiedy kaszel stanie się mokry, także wykrztuśnych,

• aplikowaniu leków przeciwgorączkowych,

• nawilżaniu błony śluzowej nosa,

• stosowaniu inhalacji z soli fizjologicznej. Można również rozpylać mgiełkę z wody morskiej, posiedzieć z dzieckiem w zaparowanej łazience (do wanny z gorąca wodą można wlać kilka kropli olejku eukaliptusowego),

• podawaniu dużych ilości płynów do picia, częstym karmieniu piersią,

• delikatnym oklepywaniu pleców dziecka (dłonią złożoną w łódkę), co pozwala na pozbycie się zalegającej wydzieliny.

Kiedy dziecko męczy kaszel, a zalegająca wydzielina jest przyczyną dyskomfortu, lekarz może zlecić: leki wykrztuśne (rozrzedzające wydzielinę i ułatwiające odkrztuszanie), inhalacje z preparatów rozrzedzających wydzielinę, jak również preparat, który rozszerza oskrzela (zwłaszcza w przypadku małych alergików).

W leczeniu zapalenie oskrzeli u niemowląt antybiotyki stosuje się dość często, ponieważ u małych dzieci choroba szybko się rozprzestrzenia, a i łatwo dochodzi do zakażeń bakteryjnych.

Antybiotyk przy zapaleniu oskrzeli u dzieci stosuje się wówczas, gdy utrzymuje się gorączka, dziecko męczy uporczywy kaszel, a w oskrzelach zalega ropna wydzielina.

W leczeniu zapalenia oskrzeli u najmłodszych ważne jest, by przestrzegać zaleceń lekarza, a także podawać antybiotyki oraz pozostałe leki w odpowiednich dawkach i porach, ponieważ źle leczone zapalenie oskrzeli może przerodzić się w zapalenie płuc. Nie wolno odstawiać antybiotyku, gdy obserwuje się poprawę. Kurację należy przeprowadzić do końca.

Jak pomóc dziecku, które ma zapalenie oskrzeli?

Dziecko powinno odpoczywać w pomieszczeniu, które jest często wietrzone, panuje w nim optymalna temperatura (nie może być ani za zimno, ani za gorąco) oraz wilgotność. Przyda się nawilżacz powietrza, ale egzamin zda także mokry ręcznik powieszony na nagrzanych kaloryferach lub miska z parującą wodą.

Aby ułatwić dziecku oddychanie warto położyć je tak, by głowa znajdowała się wyżej niż reszta ciała.

Bardzo ważne jest, by odpowiednio ubrać dziecko – w przewiewne, wygodne ubranka, które łatwo wchłaniają pot. Maluszka nie należy przykrywać grubymi kocami – wyjątkiem jest sytuacja, kiedy dziecko ma dreszcze.

Jak zapobiegać zapaleniu oskrzeli u niemowlęcia i dziecka?



Jeśli możesz, karm piersią.

Pokarm naturalny zawiera substancje odpornościowe, które mogą zapobiec zakażeniu RSV, między innymi immunoglobuliny klasyG i A oraz interferonα. Wykazano, że pokarm kobiecy ma niezależną od wymienionych czynników immunologicznych, zdolność neutralizowania RSV. Dlatego wskazany jest minimum 6-miesięczny okres karmienia naturalnego. źródło



Z dala od papierosów
Niemowlęta i małe dzieci nie powinny być w żaden sposób eksponowane na dym tytoniowy

. Bierne palenie także szkodzi.

Dbaj o higienę
Koniecznie pamiętaj o dokładnym myciu rąk, zwłaszcza po przyjściu do domu czy po kontakcie z osobą  chorą. 

Unikaj zatłoczonych miejsc
Nie zabieraj dziecka w zatłoczone miejsca, zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym. Hipermarkety czy galerie handlowe nie są dobrym miejscem na spacer z maluchem.


Niemowlęce akcesoria trzymaj osobno
Wirusy są wysoce zaraźliwe i pozostają w uśpieniu do 28 dni na skażonej powierzchni. To dlatego butelki, kubki czy łyżeczki maluszka powinny być trzymane osobno, zwłaszcza jeśli dziecko ma starsze rodzeństwo. 



Pamiętaj o zakrywaniu nosa i ust, jeśli masz katar
Jeśli jesteś chora, a karmisz piersią, możesz skorzystać z maseczek dostępnych w aptekach. Powstrzymaj się od całowania dziecka, dopóki nie wyzdrowiejesz.

Zapalenie oskrzeli u dzieci zawsze wymaga wizyty u lekarza i leczenia.