Najczęstsze przyczyny wypadków, jakim ulegają niemowlęta w domu

Opiekujesz się dzieckiem, więc masz oczy dookoła głowy, jesteś czujna i rozważna. Asekurujesz malucha i zapobiegasz przykrym konsekwencjom jego aktywności. Czasem jednak wystarczy chwila nieuwagi, by wydarzyło się nieszczęście. Czy wiesz, jakie są najczęstsze przyczyny wypadków, jakim ulegają dzieci w domach? Jak im zapobiegać, ale i kiedy jechać do szpitala? Na co zwracać szczególną uwagę?

Najczęstsze wypadki dzieci

Wypadki i urazy, jakim ulegają dzieci, są głównym źródłem hospitalizacji. Najnowsze statystyki wypadków z National Safety Council, National Center for Injury Prevention and Control oraz innych źródeł mówią, że to główna przyczyna śmierci dzieci i młodych dorosłych.

- Każdego roku z powodu obrażeń doznanych w wypadkach umiera około 12 000 dzieci i młodych dorosłych. W wyniku urazów domowych każdego roku śmierć ponosi około 2000 z nich.

Najwięcej nieszczęśliwych wypadków w domu i zgonów wskutek nich ma związek z:

1. upadkiem,

2. uduszeniem i zadławieniem,

3. oparzeniem,

4. utonięciem,

5. uderzeniem,

6. cięciem i raną kłutą,

7. ukąszeniem, użądleniem i ugryzieniem,

8. zatruciem.

Kiedy zdarzają się wypadki?

Obserwacje i badania dowodzą, że najwięcej wypadków domowych z udziałem dzieci zdarza się między późnym popołudniem a wczesnym wieczorem, latem, podczas wakacji szkolnych i w weekendy. Najwięcej wypadków ma miejsce w salonie i jadalni, a najpoważniejsze z nich zdarzają się w kuchni i na schodach.

Na wzrost prawdopodobieństwa wypadku dziecka wpływają takie czynniki jak stres, śmierć w rodzinie, przewlekła choroba czy przeprowadzka do nowego domu. Wiele z nich przytrafia się, gdy zmienia się codzienna rutyna lub gdy ludzie się spieszą.

Najczęściej dochodzi do wypadków wskutek rozproszenia uwagi i nieodpowiedniego nadzoru. Nie bez znaczenia są złe warunki mieszkaniowe i przeludnienie. Niektóre wypadki są spowodowane nieznajomością otoczenia. Dochodzi do nich na przykład podczas wizyt u znajomych lub krewnych lub w apartamentach wakacyjnych.

Przyczyny wypadków z udziałem dzieci

Dlaczego dzieci ulegają wypadkom? Często są tak pochłonięte zabawą, że nie dostrzegają zagrożenia. Bywa, że są nieświadome swojego otoczenia i potencjalnych niebezpieczeństw. Są małe i niedoświadczone – nie zdają sobie sprawy z konsekwencji wielu sytuacji, z którymi codziennie się spotykają.

Dzieci ulegają wypadkom także dlatego, że są bardzo niskie. Widoczność, dostrzeżenie zarówno całości obrazu, jak i detali oraz perspektywy uniemożliwia im niski wzrost. On sprawia również, że mały człowiek nie jest często widziany przez osobę dorosłą.

Sprzymierzeńcem wypadków w domu jest także ciekawość, otwartość na świat i chęć jego odkrywania oraz doświadczania. Bardzo często starsze dzieci ulegają nieszczęśliwym wypadkom nie tylko podczas zabawy, ale i w trakcie eksperymentów, żartów, popisywania się i świadomych prób przekraczania swoich granic i umiejętności.

Zdarza się, że dziecko, któremu brak uwagi rodziców bądź jest zazdrosne - na przykład o młodsze rodzeństwo - naraża się na niebezpieczeństwo celowo, by zwrócić na siebie uwagę.

Jednak główną przyczyną wypadków dzieci w domu i poza nim jest niewystarczający nadzór. Dzieci potrzebują stałej uwagi.

Najczęstsze przyczyny wypadków, jakim ulegają niemowlęta w domach

Obserwacje i badania dowodzą, że najcięższe obrażenia dzieci są związane z wypadkami związanymi z upadkami z wysokości. Starsze dzieci są bardziej narażone na złamania niż młodsze dzieci. Wśród młodszych dzieci odnotowuje się wyższy odsetek oparzeń, a także zatruć i wypadków spowodowanych połknięciem.

1.Upadki z wysokości

Upadki są zdecydowanie najczęstszą przyczyną wypadków w domu. Odpowiadają za 44 procent wszystkich nieszczęśliwych zdarzeń wśród dzieci. Niebezpieczne jest wypadnięcie z wózka lub krzesełka czy upadek z łóżka, ale najpoważniejsze obrażenia powstają, gdy dziecko spada z dużej wysokości (balkon, schody, okno) lub ląduje na czymś twardym, ostrym lub gorącym.

Najwięcej wypadków dzieci w domu zdarza się na schodach. Te - zarówno zewnętrzne, jak i wewnętrzne – bywają niezabezpieczone. Wówczas wystarczy ułamek sekundy, by spuszczony z oka maluch pokoziołkował w dół.

Choć właściciele schodów dbają o to, by na ich szczycie została zamocowana bramka, czasami:

• maluch podczołga się do niezabezpieczonych NA DOLE schodów, pokonuje kilka stopni, po czym spada,

• bramka jest tak skonstruowana, że dziecko przeciska się pomiędzy szczebelkami, pod nią lub nad nią,

• zabezpieczenie jest kiepskiej jakości, w związku z czym - pod naporem ciała dziecka – bramka otwiera się lub łamie.

Bywa, że rodzic, po przymocowaniu szelkami dziecka w foteliku samochodowym, stawia je na stole czy kuchennym blacie. Nie wolno tego robić! To samo dotyczy pozostawiania dziecka – nawet na chwilę – w krzesełku do karmienia czy na przewijaku. Trzeba też uważać na krzesła czy stołki ustawione obok stołów czy mebli, na które dziecko może się samodzielnie wspiąć, a i mierzyć jeszcze wyżej. Warto zwrócić uwagę, że niebezpieczne mogą być również łóżka bez ram i zabezpieczeń, okna, podwyższenia czy meble.

Upadki są najczęstszymi urazami u dzieci w każdym wieku, jednak niemowlęta i małe dzieci są na nie narażone szczególnie. Ma to związek z tym, że maluchy niedostatecznie kontrolują ruch i równowagę (w przeciwieństwie do starszych dzieci i dorosłych). Ponadto nie zdają sobie sprawy z zagrożenia.

- Upadki są główną przyczyną nieśmiertelnych obrażeń dzieci. Pacjenci do 19 roku życia odbywają codziennie około 8 000 wizyt w szpitalnych izbach przyjęć związanych z upadkiem.

Każdy upadek może być groźny i skutkować urazem głowy, pleców, kończyn czy kręgosłupa. Choć zwykle tak się nie dzieje, może się zdarzyć, że dziecko może potrzebować pomocy medycznej. Nie należy zwlekać, jeśli pojawią się:

• trudności w oddychaniu,

• widoczne złamania kości,

• ból - silny, narastający,

• krwawienie lub obrzęk,

• ból głowy,

• nudności lub wymioty,

• utrata przytomności lub utrata pamięci po wypadku.

Jak zapobiegać upadkom?

• Zamontuj barierkę ochronną: atestowaną, solidną i bezpieczną.

• Konserwuj i dbaj o schody. Usuń z nich uszkodzony lub zużyty dywan oraz elementy, o które mozna się potknąć..

• Upewnij się, że balustrady są mocne i nie można się po nich wspiąć.

• Schody powinny być zawsze dobrze oświetlone.

• Zamontuj ograniczniki okien, ale upewnij się, że w nagłych wypadkach możesz łatwo wyjść.

• Nie kładź i nie stawiaj pod oknem niczego, po czym dziecko mogłoby się wspiąć.

• Meble i wysokie urządzenia kuchenne, narażone na wywrócenie, przymocuj do ściany.

2. Uduszenia i zdławienia

Zadławienie i nieumyślne uduszenie to najczęstsza przyczyną śmierci niemowląt. Ratownicy medyczni alarmują, że ponad połowa tragedii ma miejsce w łóżku rodziców i źle zorganizowanych dziecięcych łóżeczkach.

- Uraz z powodu niedrożności dróg oddechowych (uduszenie) jest główną przyczyną niezamierzonego zgonu związanego z urazem wśród niemowląt poniżej 1 roku życia.

Przyczyną jest najczęściej przygniecenie dziecka poduszką lub swoim ciężarem przez opiekunów, a także uduszenie się malucha przez zawinięcie w kocyk (zwłaszcza małe dzieci nie potrafią się uwolnić z takiego uścisku), poduszką bądź maskotką.

Warto wykazać się wyobraźnią: dziecięce łóżeczko przed snem warto opróżnić z pluszaków i poduszek, a dziecko umieścić w bezpiecznym śpiworku.

Zagrożenia zadławieniem i uduszeniem stanowi także:

• żywność – winogrona, rodzynki, popcorn, ale także surowa marchew, chleb czy kiełbasa (sposób babci na swędzące dziąsła okazuje się być bardzo niebezpieczny),

• porozrzucane po domu przedmioty (monety, małe klocki, baterie, elementy zabawek),

• reklamówki i foliowe torby, które rodzice dają maluszkom do zabawy, bo te ładnie szeleszczą i absorbują uwagę dziecka,

• elementy odzieży: końcówki od troczków przy bluzie czy guziki.

W niejednym szpitalu dziecięcym, w oszklonej gablocie, umieszczone są przedmioty, które lekarze – podczas interwencji chirurgicznej - wydobyli z dzieci. Czasem owe kolekcje są zdumiewające.

Większość ciał obcych może bez problemu przejść przez przewód pokarmowy, niestety czasami utkną w gardle, żołądku lub tkankach miękkich. Wówczas największym problemem jest dławienie się i niedrożność jelit. Sytuacje te wymagają natychmiastowej pomocy medycznej. Co robić?

Jeśli wydaje się, że dziecko się dławi, podejmij działanie, stosując techniki pierwszej pomocy, takie jak uderzenia w plecy lub manewr Heimlicha, aby usunąć przedmiot. Jeśli wysiłki nie działają, zadzwoń pod numer 911.

Z lekarzem należy skontaktować się także w sytuacji, gdy dziecko prawdopodobnie coś połknęło i pojawiają się takie objawy jak:

• silny ból brzucha, skurcze lub obrzęk,

• wymioty,

• wzdęcia,

• donośne burczenie jelit, zaparcie.

3. Oparzenie

Łagodne oparzenia u dzieci są dość powszechne. Lista ich przyczyn jest długa. Klasyka to zbyt ciepła woda w kranie czy wannie, gorąca kawa czy herbata, garnek, piekarnik czy patelnia. Dzieci mogą również doznać poparzeń po kontakcie z otwartym ogniem, żelazkiem, lokówką i prostownicą do włosów, papierosami, zapałkami, zapalniczkami i wieloma innymi gorącymi powierzchniami i przedmiotami.

- Jest niebezpiecznie, gdy kawa, herbata czy gorąca zupa są pozostawione na niskich stolikach, blisko rantów stołów lub na obrusach, na których – na przykład do stania – podciąga się maluch.

Do tego dochodzą jeszcze oparzenia, jakim dzieci ulegają podczas przygotowywania posiłków przez opiekuna. I nie chodzi tylko o umieszczony nisko, nagrzany piekarnik. Wystarczy spróbować coś wymieszać w garnku, trzymając dziecko na ręku – mała stópka dotyka rozgrzanej płyty czy wrzątku - i nieszczęście gotowe.

Nie mniej groźna jest sytuacja, gdy dziecko bawi się na podłodze obok kuchenki, a mama bądź tata zahaczają ręką czy ścierką o wystającą rączkę patelni, wrzucają coś na rozgrzany tłuszcz lub próbują np. przemieszać warzywa na patelni, podnosząc ją z palnika i finezyjnie - w górze - nią potrząsając.

- Gorące napoje powodują większość oparzeń u dzieci poniżej 5 roku życia. Skóra dziecka jest znacznie bardziej wrażliwa niż skóra dorosłego, a gorący napój nadal może poparzyć dziecko po 15 minutach od jego przyrządzenia. Małe dzieci są również bardzo podatne na oparzenia słoneczne.

Oparzenia spowodowane kontaktem z płomieniami lub gorącymi metalami, cieczami lub parą - czyli oparzenia termiczne - są wśród dzieci najbardziej powszechne. Inne rodzaje to oparzenia:

• chemiczne spowodowane kwasami lub rozpuszczalnikami (np. wybielaczem, amoniakiem, rozcieńczalnikiem do farb),

• elektryczne (porażenie prądem elektrycznym),

• popromienne, zwane również oparzeniami słonecznymi.

Jeśli oparzenie spowodowało jakiekolwiek uszkodzenie naskórka, rankę należy opatrzeć. Gdy pojawiają się pęcherze, sygnalizuje to oparzenie drugiego stopnia. Wszelkie inne ślady są oznaką poważniejszych oparzeń trzeciego lub czwartego stopnia. Im cięższe lub rozległe oparzenie, tym bardziej specjalistycznej opieki potrzebuje rana.

Kontaktu z lekarzem wymagają:

• oparzenia zlokalizowane na twarzy, uszach, dłoniach, stopach lub okolicy narządów płciowych, gdzie istnieje ryzyko trwałego uszkodzenia w sytuacji, gdy nie są odpowiednio leczone,

• oparzenia rozległe i głębokie oraz poważne,

• dziecko narzeka na silny ból,

• pojawiają się oznaki infekcji (np. zaczerwienienie, obrzęk lub nieprzyjemny zapach, gorączka).

Wiele dzieci, które uległy wypadkowi lub nagłym wypadkom z powodu oparzenia, kieruje się na dalsze leczenie szpitalne. Powrót do zdrowia może być długi i bolesny, a wiele z nich ma trwałe blizny.

Jak zapobiegać oparzeniom dzieci?

• Nigdy nie trzymaj jednocześnie gorącego napoju i dziecka.

• Nigdy nie zostawiaj małych dzieci samych w łazience.

• Gorące napoje umieszczaj poza zasięgiem i z dala od krawędzi stołów i blatów.

• Jeśli to możliwe, nie wpuszczaj do kuchni małych dzieci.

• Podczas kąpieli, zanim pozwolisz dziecku wejść do wanny lub prysznic, zawsze sprawdzaj temperaturę wody łokciem.

• Na kuchence zawsze używaj tylnych pól grzejnych. Odwracaj rączki rondli i patelni tak, by nie móc o nie zahaczyć.

• Gorące żelazka, lokówki i prostownice do włosów trzymaj poza zasięgiem, nawet gdy ostygną.

4. Utonięcia

Wydaje ci się, że skoro nie macie basenu, a mały, dmuchany basenik zawiera mało wody, twoje dziecko nie jest narażone na utoniecie? Okazuje się, że jedna trzecia tego typu wypadków dotyczy utonięć w wiadrze wody! Jak to możliwe? Wystarczy zostawić raczkujące dziecko w towarzystwie wiadra z wodą przygotowaną do umycia podłogi. Dziecko zanurza w nim głowę, ale nie ma siły jej podnieść…

- Utonięcia są główną przyczyną niezamierzonych zgonów z powodu urazów wśród dzieci do 4 lat. Większość utonięć i bliskich utonięć ma miejsce na basenach mieszkalnych i na otwartych wodach.

Inne niebezpieczeństwo to pozostawienie dziecka samego podczas kąpieli. Brak maty antypoślizgowej w wannie czy brodziku to w tych okolicznościach nie jedyna przyczyna wypadków. Jeszcze częściej przyczynia się do tego złudne poczucie bezpieczeństwa, gdy rodzic umieszcza dziecko w wannie w foteliku kąpielowym.

Pamiętaj, by myjąc dziecko nie zostawiać go samego w łazience, ale i nie spuszczaj z niego oka – wszystkie niezbędne akcesoria ustaw w zasięgu ręki. Dzieci mogą utonąć w wodzie głębokiej na kilka centymetrów. To dlatego powinny znajdować się pod stałym nadzorem w wodzie lub w jej pobliżu.

Jak zapobiegać utonięciu?

• Nigdy nie zostawiaj niemowlęcia i starszego dziecka w wannie bez nadzoru, nawet na chwilę.

• Nigdy nie zostawiaj odkrytych misek lub wiader z wodą w domu.

• Opróżniaj dmuchane baseny.

• Zabezpieczaj oczka wodne w ogrodzie.

• Zachowaj szczególną ostrożność podczas odwiedzania ogrodów innych osób.

5. Uderzenia i zderzenia

Dzieciaki, które z pasją i energią eksplorują otoczenie, bardzo często potykają się czy uderzają o ścianę czy meble, ale i zostają uderzone przez jakiś przedmiot (np. spadający z chwiejącego się wskutek potrącenia stołu). To niestety się zdarza. Choć najczęściej bliskie spotkanie z twardą powierzchnią skutkują jedynie pamiątką w postaci niewielkiego siniaka, może się zdarzyć, że potrzebna jest pomoc medyczna. Uderzenie także może być groźne.

Specjaliści, analizując częstotliwość wizyt na oddziałach ratunkowych z dziećmi są zdania, że uderzenia przez przedmiot ustępują tylko upadkom. To bardzo częsta przyczyna wypadków wśród najmłodszych dzieci. Wiele z nich kończy się urazem głowy, szyi, pleców, kończyny czy kręgosłupa.

Należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem, jeśli pojawiają się:

• trudności w oddychaniu,

• widoczne złamania kości,

• krwawienie lub obrzęk,

• ból głowy,

• nudności lub wymioty,

• utrata przytomności lub utrata pamięci po wypadku.

6. Cięcia i rany kłute

Wiele wypadków w domu kończy się nie tylko zadrapaniem czy lekkim skaleczeniem, ale i cięciem oraz poważniejszą raną kłutą. Winne są ostre przedmioty, na przykład narzędzia ogrodowe, szkło, sztućce. Zdarzają się również rany szarpane. Zwykle większość głębokich cięć pojawia się po upadku czy uderzeniu, ale nie tylko. U najmłodszych dzieci często dochodzi do wyrwania kolczyków z uszu.

Choć większość skaleczeń wystarczy opatrzeć, czasem niezbędna jest interwencja medyczna. Ranę trzeba nie tylko dokładnie oczyścić, ale i zszyć.

Do lekarza należy udać się zawsze, gdy rana jest bardzo głęboka lub duża, ma postrzępione lub oddzielone krawędzie, jest bardzo zabrudzona, a także gdy pojawia się:

• bardzo silny ból,

• obfite krwawienie lub krwawienie, które nie ustaje po 10 minutach bezpośredniego nacisku,

• drętwienie lub niemożność poruszania palcami u rąk i nóg, ramionami, nogami, głową lub innymi częściami ciała,

• objawy infekcji: pojawia się zaczerwienienie, obrzęk, gorączka.

Z lekarzem należy skonsultować się, gdy rana znajduje się na głowie lub twarzy dziecka (zwłaszcza blisko oka), a także gdy spowodował ją brudny lub zardzewiały przedmiot.

7. Ukąszenia, użądlenia i ugryzienia

Choć rany zadane przez owady i zwierzęta w zdecydowanej większości przypadków nie wymagają interwencji medycznej, to ukąszenia, użądlenia i ugryzienia są trzecim najczęstszym powodem wizyt na ostrym dyżurze u dzieci w wieku 0-9 lat.

Do lekarza należy zgłosić się, gdy:

• rana (lub rany) mocno krwawi, krwawienie nie zmniejszyło się po 10 minutach bezpośredniego ucisku,

• rana (lub rany) wykazuje oznaki infekcji (np. zwiększone ciepło, zaczerwienienie, obrzęk lub drenaż lub nieprzyjemny zapach),

• dziecko ma trudności z oddychaniem lub wykazuje inne objawy reakcji alergicznej, takie jak obrzęk pokrzywki, świszczący oddech lub trudności w połykaniu, przyspieszony puls lub zawroty głowy,

• dziecko zostało przez zwierzę dzikie lub bezpańskie, jadowitego węża lub pająka,

• rana jest głęboka lub rozległa,

• rana znajduje się na twarzy dziecka.

8. Zatrucia

Większość wypadków związanych z zatruciami dotyczy leków, kosmetyków, środków czystości i chemii gospodarczej w ogóle. Niektóre środki trujące mogą powodować trudności w oddychaniu i poparzenia. Wówczas natychmiast trzeba zgłosić się do lekarza.

Każdego roku ponad 28 000 dzieci jest leczonych z powodu zatrucia lub podejrzenia wypadku zatrucia.

Zapobieganie przypadkowym zatruciom dzieci:

• Lekarstwa przechowuj w miejscu niewidocznym i niedostępnym dla dzieci, najlepiej w zamkniętej, wysoko podwieszonej szafce.

• Kupuj produkty w pojemnikach posiadających zabezpieczenie przed dziećmi.

• Zawsze przechowuj chemikalia w ich oryginalnych pojemnikach, w zabezpieczonych szafkach niedostępnych dla dzieci.

• Unikaj kupowania roślin o trujących liściach lub jagodach.

Domowe wypadki z udziałem dzieci. Jak im zapobiegać?

Małe dzieci, które są poszkodowane bądź umierają wskutek uszkodzenia ciała w domu, można – o zgrozo! – liczyć w tysiącach. Wiele z nich nie skończyło pierwszego roku życia.

Najczęściej okazuje się, że tragedii dałoby się zapobiec. Wystarczyło tylko pomyśleć – zabezpieczyć schody czy kable, nie zostawiać dziecka samego w wannie... Opieka nad małym dzieckiem to ogromna odpowiedzialność. Nie wystarczy być czujnym, trzeba jeszcze wykazać się wyobraźnią i starać się wypadkom zapobiegać. Co robić, a czego unikać? Jakie są ogólne zasady dotyczące bezpieczeństwa?

- Większości wypadków domowych można zapobiec dzięki zwiększeniu świadomości, poprawie środowiska domowego i zwiększeniu bezpieczeństwa produktów.

Ogólne zasady dotyczące bezpieczeństwa:

• Trzymaj małe przedmioty i niebezpieczne substancje poza zasięgiem dzieci.

• Nie zostawiaj dziecka na podwyższonej powierzchni.

• Nigdy nie zostawiaj dziecka samego (poza łóżeczkiem czy kojcem), nie spuszczaj go z oka (swojego lub niani elektronicznej). Dzieci powinny być nadzorowane stale.

• Trzymaj gorące napoje poza zasięgiem dziecka.

• Utrzymuj podłogi wolne od zabawek i przeszkód, o które można się potknąć.

• W wózku dziecięcym, foteliku samochodowym lub krzesełku zawsze używaj bezpiecznie dopasowanych szelek bezpieczeństwa.