Dlaczego dwulatek nie chce spać?

Rodzice dwulatków bywają zszokowani regresem snu u dzieci. Nagle maluch, który od dłuższego czasu spał „książkowo”, nie chce sam zasypiać, budzi się w nocy i protestuje przeciwko drzemkom. Jak sobie radzić? Czym się przejawia regres snu?

Dlaczego dwulatek nie chce spać, czyli regres snu

Dwulatek najprawdopodobniej nie chce spać, ponieważ dotknął go regres snu. To chwilowe pogorszenie snu malucha, w wyniku którego dziecko:

• częściej budzi się w nocy,
• ma trudności z zasypianiem,
• nie chce spać w ciągu dnia,
• jest płaczliwy bądź apatyczny,
• nie ma apetytu,
• ma większą potrzebę bliskości z rodzicem (ciągle chce być noszony na rękach).

Sen małego dziecka ulega dynamicznym zmianom, a cykl snu malucha zmienia się co 4 miesiące. Oznacza to, że regres snu jest kwestią najzupełniej normalną i rozwojową. Zwykle taki okres trwa od kilku dni do kilku tygodni, po czym ustępuje.

Klasyczny regres snu trwa od 2 do 6 tygodni. Zwykle łączy się z wejściem w kolejne etapy rozwoju dziecka, czyli tzw. skokami rozwojowymi.

Niechęć do drzemek

Dwulatki często opierają się drzemkom. Cóż – wokół dzieje się tyle ciekawych historii, że szkoda czasu na sen. Niechęć do drzemek może również wynikać z rosnącej tożsamości, samoświadomości i niezależności młodego człowieka. Dziecko staje się coraz bardziej świadome tego, czego chce, a czego nie. Jeśli zapragnie położyć na drzemkę, da o tym znać.

Krótki sen

Gdy dziecko kończy dwa lata, potrzebuje mniej snu niż w okresie niemowlęcym. Noworodek potrzebuje około 16 godzin snu dziennie, a dwulatek około 12 (od 10 do 14). Jeśli wydaje się, że dziecko kładzie się spać za późno bądź budzi za wcześniej, zastanów się, ile godzin przesypia w ciągu doby, wliczając w to drzemki. Obserwuj dziecko i staraj się dostosowywać jego rytm dobowy do kolejnych etapów jego rozwoju.

- Dziecko około 2. roku życia potrzebuje 10-14 godzin snu. Zazwyczaj dzieci "wiedzą" ile potrzebują spać, ich organizm sam reguluje ilość snu, natomiast należy im zapewnić do tego warunki. Dziecko, które nie śpi w ciągu dnia, a rano budzi się wyspane, do czasu nocnego odpoczynku jest wesołe i w dobrej formie - nie ma powodów do niepokoju, najprawdopodobniej ma wystarczającą ilość snu. Jeśli zaś jest marudne i ospałe w ciągu dnia, a wieczorem zdarza mu się zasypiać "w każdych warunkach" lub odwrotnie "szaleje" i jest pobudzone, inaczej niż wtedy, gdy spało w dzień, może brakować mu snu. – podpowiada lekarz Katarzyna Jamruszkiewicz

Lęk separacyjny

Często niechęć do zasypiania i spania bierze się z lęku separacyjnego. Dziecko boi się nieobecności rodziców i potrzebuje poczucia bezpieczeństwa. Odczuwa niepokój związany z pozostawieniem go samego w pokoju. Wprawdzie lęk przed separacją osiąga szczyt okolicy 18 miesiaca życia, ale może pojawiać się nieustannie do czasu, aż dziecko będzie miało 5 lub 6 lat.

Duże zmiany

Dwulatek może doświadczać dużych zmian, nie tylko rozwojowych, ale i takich jak trening nocnikowy, przejście z łóżeczka do większego łóżka, pójście do żłobka, zmiana niani czy narodziny rodzeństwa. Niektóre z tych zmian mogą być przytłaczające, co przekłada się na zakłócenia snu.

Jak sobie radzić z regresem snu dwulatka?

Sen sprzyja wypoczynkowi i regeneracji organizmu. Jak wskazuja naukowcy, podczas snu zachodzą procesy odnawiające i utrwalające połączenia międzyneuronalne, co prowadzi do zapamiętywania informacji dostarczonych w okresie czuwania.

We śnie zachodzą także rózne procesy związane z rytmami biologicznymi, zależne są od określonych faz snu (to np. wyrzut hormonu wzrostu). Co więcej, sen zapewnia również optymalną aktywność układu odpornościowego. Jest bardzo ważny.

Co zatem robić, by zapewnić dziecku optymalną dawkę regenerującego snu? Jak sobie poradzić z tym, że z dnia na dzień wszystkie rytuały się zdezaktualizowały i trzeba szukać nowego sposobu na spokojny sen?

Opóźnij duże zmiany

Jeśli zainicjowałaś naukę korzystania z nocnika lub planujesz przeprowadzkę malucha do większego lóżka, a pojawił się etap regresji snu, być może nie jest to odpowiedni moment na zmiany. Być może warto je przesunąć w czasie?

Pomóż pokonać nocne lęki

W tym wieku zaczynają pojawiać się senne koszmary i lęki, w związku z czym dziecko może bać się ciemności, smoka pod stołem w kuchni czy potwora pod łóżkiem. Jeśli nocne lęki są przyczyną tego, że maluch budzi się w nocy, porozmawiaj z nim i zapewnij go, że nie ma się czego bać. Pomóż mu sobie z nimi poradzić. Kup lampkę nocną czy przytulankę.

Zapanuj nad drzemkami

Nagłą oporność na drzemkę warto traktować jako chwilowy regres, a nie jako coś trwałego. Większość dzieci nie rezygnuje ze snu w ciągu dnia przed 3. lub 4. rokiem życia. Najlepiej więc trzymać się harmonogramu i rutyny dwulatka, czyli nie rezygnować jeszcze z drzemki.

Ponieważ czas czuwania jest coraz dłuższy, często wypracowany schemat drzemek i godzin spania staje się coraz bardziej nieaktualny. Zweryfikuj to, a i postaw dziecku wyraźne granice. Dzięki temu unikniecie napadów złości w sytuacji, kiedy maluch powinien się zdrzemnąć czy pójść spać.

Zapewnij czas odpoczynku w ciągu dnia

Jeśli maluch budzi się w nocy i nie śpi wystarczająco, ale odmawia drzemki, chociaż tego potrzebuje, spróbuj wprowadzić czas odpoczynku w ciągu dnia. Zachęć dziecko, by położyło się w łóżku z zabawkami i książkami. Nie zmuszaj do drzemki, ale zachęć do spokojnej zabawy.

Przestrzegaj rutyny, celebruj rytuały

Dwulatek rozumie już rytuały, dlatego warto informować go o porze snu na około 30 minut przed nim. Przed snem ważna jest wyciszająca zabawa, kolacja, kąpiel, mycie zębów i czytanie książek. Nie zaleca się oglądania telewizji czy bajek na telefonie, a także aktywowania malucha poprzez zachęcanie do szalonych zabaw i wygłupów (by się wyhasało).

Przeprowadzono badania, które skupiły się na związku rutyny związanej z zasypianiem i efektami snu, zwłaszcza u małych dzieci w wieku od 0 do 5 lat w dużej próbie globalnej. Wzięło w nim udział 10 085 mam, które wypełniły kwestionariusz dotyczący snu. Przyjrzano się maluchom z takich krajów jak: Australia-Nowa Zelandia, Kanada, Chiny, Hongkong, Indie, Japonia, Korea, Malezja, Filipiny, Singapur, Tajlandia, Wielka Brytania, Stany Zjednoczone.

Wyniki badania dowiodły, że rytuały i rutyna przed snem przekładają się na sen, w tym wcześniejsze pory snu, krótsze zasypianie, krótsze nocne przebudzenia i dłuższy czas snu. Warto je wprowadzić jak najwcześniej, a zasad codziennego harmonogramu przestrzegać na co dzień (i od święta).

Zachowaj spokój

Pamiętaj, że ten trudny moment to prawdopodobnie ostatni regres snu dziecka. Zachowaj spokój i wsłuchuj się w to, czego maluch potrzebuje. Zaczekaj cierpliwie, aż sytuacja się uspokoi.