Opryszczka w ciąży. To musisz wiedzieć!

Nie każdy wie, że zakażenie opryszczką w czasie ciąży może być bardzo niebezpieczne dla dziecka. Większość z nas kojarzy ją raczej z chwilowym defektem kosmetycznym na ustach. Niestety tak nie jest. Okazuje się, że opryszczka w ciąży może być groźna, ponieważ grozi zaburzeniami rozwojowymi płodu, poronieniem, a nawet śmiercią noworodka. Zobacz, co warto wiedzieć na temat wirusa opryszczki pospolitej.

Wirus opryszczki pospolitej - HSV (herpes simplex virus, human herpesvirus - jest znacznie bardziej powszechny niż się uważa. Szacuje się, że jego nosicielem jest co trzeci Polak po 15. roku życia. Wiele osób nawet nie wie, że jest zakażona lub że może się zarazić od partnera, który jest nosicielem i nie ma żadnych objawów.

Istnieją dwa typy opryszczki HSV

HSV typu 1 najczęściej infekuje wargi, powodując owrzodzenia znane jako opryszczka lub “zimno”. Jednak może zakazić również okolice narządów płciowych i powodować owrzodzenia.

HSV typu 2 jest zwykle przyczyną opryszczki narządów płciowych, ale może zainfekować usta podczas seksu oralnego.

Każda osoba, która ma opryszczkę narządów płciowych, może przekazywać wirusa kolejnym osobom drogą płciową. Zarówno HSV 1, jak i HSV 2 może powodować owrzodzenia i zmiany skórne.

Opryszczka wargowa w ciąży – wirus HSV1

Opryszczka wargowa nie jest groźna dla kobiet w ciąży i dla płodu, jeżeli wirus HSV 1 był aktywny przed ciążą. W takiej sytuacji organizm zdążył wytworzyć odpowiednie przeciwciała odpornościowe, które chronią płód przed zakażeniem.

Jeśli w ciąży doszło do pierwszego zarażenia wirusem opryszki, konieczne jest podjęcie leczenia. W takiej sytuacji bowiem opryszczka bezpośrednio zagraża życiu płodu. To bezwzględne wskazanie do podjęcia leczenia przeciwwirusowego, ponieważ wirus aktywny podczas pierwszych dwóch trymetrów ciąży może spowodować wady rozwojowe płodu, jak również być przyczyną poronienia. W ostatnim trymestrze może być odpowiedzialny za przedwczesny poród.

Uwaga: Jeśli twój partner ma opryszczkę wargową, zrezygnujcie z kontaktów oralnych, ponieważ wirus HSV 1 przenosi się z ust na narządy płciowe.

Objawy opryszczki HSV 1

Do zakażenia wirusem opryszczki wargowej dochodzi drogą kropelkową. Pocałunki, dotyk, seks oralny to typowe drogi rozprzestrzeniania się wirusa przez błony śluzowe jamy ustnej. Wirus pozostaje w organizmie przez całe życie, najczęściej w formie uśpionej. Aktywizuje się w momencie, kiedy spada odporność organizmu. Czynniki, które sprzyjają rozwojowi opryszczki to nie tylko osłabiona odporność, ale również choroby, stres, zmęczenie, uszkodzenie skóry na wardze, długie przebywanie na wietrze, przemarznięcie.

Opryszczka na ustach pojawia się w postaci małych pęcherzyków, które są wypełnione płynem surowiczym. Mają skłonność do pękania, a czasem rozprzestrzeniania się na całe wargi i ich okolicę. Po pewnym czasie na ich miejscu pojawiają się strupy. Następuje proces gojenia.

Uwaga: Na wszystkich etapach zakażone miejsca mogą cię swędzić - absolutnie ich nie rozdrapuj!

Choć opryszczka wargowa w ciąży, objawiająca się na ustach, nie jest tak groźna jak  opryszczka narządów płciowych, należy zadbać o jej leczenie i zapobiec rozprzestrzenianiu się wirusa.

Opryszka narządów płciowych w ciąży – wirus HSV 2

Zarażenie opryszczką narządów płciowych w ciąży jest niebezpieczne dla dziecka. W większości przypadków opryszczka genitalna jest wywołana przez wirus HSV 2 (Herpes simplex virus typ 2). Wirusem HSV2 można zarazić się tylko poprzez kontakty seksualne - genitalne, analne, oralne z osobą zainfekowaną. Opryszczka genitalna jest dla kobiet w ciąży bardziej niebezpieczna niż opryszczka wargowa.

Opryszczka genitalna w ciąży manifestuje się zmianami skóry i błon śluzowych w okolicach intymnych - najczęściej w okolicach odbytu i narządów płciowych. Bywa, ze towarzyszy jej gorączka, ból, swędzące owrzodzenia na narządach płciowych, napięcie skóry. Opryszczka genitalna rzadko rozwija się bezobjawowo.

Opryszczka narządów płciowych w trakcie ciąży jest niebezpieczna dla płodu, ponieważ wirus HSV może przenikać z krwią przez łożysko. Oznacza to, że pojawia się ryzyko zakażenia wewnątrzmacicznego oraz powikłań u płodu, a także poważnych wad rozwojowych dziecka, takich jak wodogłowie czy zaburzenia układu nerwowego. Opryszczka genitalna w ciąży może doprowadzić do utraty wzroku u dziecka, zapalenia opon mózgowych, zmian skórnych, a nawet śmierci.

Jeżeli do zarażenia wirusem dojdzie na finiszu ciąży, pojawia się ryzyko tzw. porodu przedwczesnego. W takim przypadku poród często kończy się poprzez cesarskie cięcie.

Jak zapobiegać zakażeniu opryszczką w ciąży?

Herpes simplex staje się aktywny w sytuacji, kiedy następuje spadek odporności. Wystąpieniu opryszczki sprzyja gorączka, przegrzanie, jak również wyziębienie  organizmu, czasem potrafi wywołać ją stres, czy uraz mechaniczny skóry i błon śluzowych.

Jeżeli twój partner lub ty zakaziliście się opryszczką HSV1, koniecznie przestrzegajcie kilku zasad. To uchroni was przed rozprzestrzenianiem się lub nawrotami wirusa. Co powinnaś zrobić?

• Skontaktuj się z lekarzem, który włączy leczenie przeciwwirusowe,
• po nałożeniu leczniczego kremu myj ręce, tak samo postępuj po dotknięciu pęcherzyka,
• używaj osobnego ręcznika do wycierania twarzy, pierz go często w temperaturze powyżej 60°C,
• naczynia myj w gorącej wodzie stosując detergenty, a jeśli korzystasz ze zmywarki, ustawiaj program na 75°C,
• unikaj dotykania oczu oraz  całowania innych (zwłaszcza dzieci),
• jeśli twój partner ma opryszczkę na ustach, absolutnie zrezygnuj z seksu oralnego,
• wykonaj badanie krwi pokazujące, czy jesteś nosicielką wirusa. Namów również partnera,
• w czasie występowania objawów chorobowych powstrzymajcie się od współżycia seksualnego.

Zaleca się wstrzemięźliwość płciową w 3. trymestrze ciąży w przypadku wystąpienia zakażenia u partnera kobiety, która nie chorowała na opryszczkę narządów płciowych.

Leczenie opryszczki w ciąży

Jak leczyć opryszczkę w ciąży? Nie istnieją domowe sposoby, które mogą zastąpić terapię. Zarówno w pierwotnym, jak i nawracającym zakażeniu HSV kobiet w ciąży stosuje się leczenie objawowe.

Przy opryszczce wargowej może się okazać, ze wystarczy zastosować kremy, maści, plastry, pasty cynkowe lub działające miejscowo preparaty, które hamują replikację wirusa. Należy jednak pamiętać, że zastosowane metody jedynie łagodzą objawy opryszczki, ale nie niszczą wirusa. Nie ma skutecznego leku, który usunąłby HSV z zakażonego organizmu.

W pozostałych przypadkach lekarz przepisuje leki zawierające pencyklowir, acyklowir, walacyklowir czy famcyklowir oraz maści do stosowania miejscowego. Leki przeciwwirusowe hamują rozmnażanie się wirusa.

By złagodzić świąd i pieczenia pochwy w przypadku opryszczki genitalnej, zaleca się nasiadówki z dodatkiem leków o działaniu wysuszającym i antyseptycznym.

Opryszczka narządów płciowych a poród i połóg

Poród naturalny w przypadku ciężarnej, która ma opryszczkę narządów płciowych wywołaną wirusem wirusa HSV 2 jest sytuacją ryzykowną, ponieważ wirus może się przenieść na malucha. Z uwagi na to, że układ odpornościowy malucha jest bardzo słaby, to niebezpieczne. Cesarskie cięcie przeprowadza się jednak wyłącznie u kobiet, u których w okresie okołoporodowym występuje aktywna postać choroby. To zmniejsza ryzyko przeniesienia zakażenia na noworodka.

Opryszczka a karmienie piersią

Do zarażenia dziecka wirusem opryszczki może dojść zarówno w czasie ciąży (wówczas wirus migruje drogą krwionośną przez łożysko lub drogą wstępującą z pochwy przez szyjkę macicy), podczas porodu (noworodek przechodzący przez kanał rodny ma kontakt z wydzieliną ze zmian chorobowych u matki), ale i po porodzie, poprzez przeniesienie wirusa od matki na dziecko w wyniku dotyku, pocałunku tak w ręce, jaki w usta.

Uwaga: Jeśli będziesz miała opryszczkę na ustach po porodzie, absolutnie i pod żadnym pozorem, nie całuj maluszka. Najpierw ją wylecz. W innym przypadku możesz zakazić dziecko, co grozi bardzo poważnymi konsekwencjami.

A co z karmieniem piersią, kiedy pojawiła się  opryszczka? Kobiety po porodzie, które mają opryszczkę w aktywnej postaci, powinny być ostrożne. Mogą karmić noworodka czy niemowlę, ale pod warunkiem, że zmiany opryszczkowe nie występują na piersiach. Należy jednak zachować wówczas szczególną ostrożność (mycie rąk!), gdyż zakażenie nabyte przez noworodka po porodzie może przebiegać bardzo ciężko.