Pielęgnacja noworodka

Pielęgnacja skóry noworodka - kąpiel

W kwestii pielęgnacji noworodka duże znaczenie ma kąpiel. Zanim ją zaczniesz, przygotuj wanienkę, ręczniki, komplet ubranek, pieluszki, mydełko, termometr do wanny, krem pielęgnacyjny lub oliwkę do ciała, przewijak lub miejsce, na którym przebierzesz dziecko.

Nagrzej również pomieszczenie do temperatury 24 ° C. Przed rozpoczęciem kąpieli umyj ręce i zdejmij biżuterię. Pamiętaj, by kąpiel dziecka przebiegała w spokojnej, miłej atmosferze.

Do wanienki nalej wodę o zbliżonej temperaturze do temperatury ciała dziecka, czyli około 37° C. Na dno połóż 2 pieluszki, aby maluszek nie ślizgał się po dnie wanienki lub użyj specjalnej podkładki pod plecki.

Jeśli do wanienki wkładasz podkładki to pamiętaj, żeby je czyścić, podobnie jak gąbki, jeśli ich używasz. Wielu rodziców nie zdaje sobie sprawy, że z czasem namnażają się na nich grzyby i bakterie, które mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia dziecka.

Rozbierz dziecko, zdejmując pieluszkę na końcu. Delikatnie oczyść pupę i narządy płciowe z zabrudzeń. Pamiętaj, żeby zawsze oczyszczać pupę w kierunku odbytu, inaczej może dojść do zakażenia.

Następnie, podtrzymując dziecko pod paszkami, połóż je do wanienki. Lewą ręką podtrzymuj je pod pleckami, aby się nie zachłysnęło wodą. Zwróć uwagę, by zanadto nie zmoczyć pępka. Wszystkie ruchy wykonuj spokojnie i uważnie.

Delikatnie obmyj główkę i całe ciałko. Unikaj używania mydła, ponieważ wysusza skórę dziecka. Możesz myć maluszka samą ciepłą wodą lub dolać bezzapachowy delikatny środek myjący dla noworodków (od. 1 dnia życia).

Podczas mycia koniecznie pamiętaj o dokładnej higienie fałdek i zakamarków skóry dziecka: tym pach, pachwin, miejsc za uszkami czy pod brodą. W tych miejscach szczególnie gromadzą się zanieczyszczenia, co może doprowadzać do odparzeń, otarć i stanów zapalnych.

Przenieś maluszka ostrożnie na przewijak i starannie osusz po kąpieli. Owiń ręcznikiem i bardzo uważnie, w delikatny i uważny sposób wycieraj, raczej przykładając ręcznik do ciałka niż trąc je. Pamiętaj, że noworodek musi mieć zawsze czysty ręcznik przeznaczony tylko dla niego.

Jak często kąpać noworodka? Okaczuje się, że niekoniecznie codziennie. Wystarczy kąpać 3 razy w tygodniu. To pomoże utrzymać skórę w czystości i zapobiegnie wysypce skórnej oraz odparzeniom.

Ubieranie dziecka

Dziecko najlepiej ubierać stosownie do temperatury środowiska. Może być ubrane o jedną warstwę odzieży więcej niż dorosły. Pod żadnym pozorem nie należy dziecka przegrzewać, a jest to jeden z podstawowych błędów pielęgnacyjnych.

W wyprawce noworodka powinny się znaleźć ubranka wykonane z materiałów naturalnych (bawełna), nie bez znaczenia jest to, w czym są wyprane. Ciuszki dla niemowląt powinny być prane osobno w specjalnym proszku (Lovela, Jeelp). Proszki dla dorosłych mogą podrażniać delikatną skórę dziecka.

Kiedy i jak obciąć maluszkowi paznokcie?

Paznokcie u dziecka kształtują się koło 16. tygodnia dziecka, a po porodzie mogą być bardzo długie. Nie powinno się ich jednak obcinać zaraz po narodzinach, ponieważ są bardzo miękkie, często również zrośnięte z opuszkami palców.

Skrócenie paznokci jest możliwie dopiero po dwóch tygodniach, gdy płytka paznokcia staje się sztywna. Do tego celu należy używać nożyczek o zaokrąglonych końcach, pilnując by paznokcie obciąć na półokrągło, nie wycinając kącików.

- Przydadzą się nożyczki do obcinania paznokci u niemowląt z tępo zakończonymi końcami. Nie polecam stosowania obcinacza do paznokci u niemowląt. Nieumiejętna obsługa, zbyt krótkie przycięcie płytki może spowodować ostry stan zapalny lub wrastanie się paznokcia. – podpowiada położna Elżbieta Skoworodko.

Jakie kosmetyki dla noworodka?

Do pielęgnacji skóry dziecka należy wybierać odpowiednie kosmetyki. Te nie mogą być przypadkowe. Wszelkie środki do pielęgnacji maluchów muszą posiadać atesty PZH, które warunkują bezpieczeństwo ich stosowania. O ich wyborze powinna zdecydować jakość produktu, skład, termin ważności oraz opinie specjalistów oraz mam.

W składach kosmetyków dla noworodka nie powinny figurować żadne substancje zapachowe czy barwniki. W zasadzie składy powinny być jak najkrótsze. Należy unikać również produktów, zawierających w sobie alkohole czy parabeny. To grupa substancji, która może zaostrzać stany zapalne, dlatego szczególnie powinni uważać na nie rodzice dzieci z atopowym zapaleniem skóry - bardzo często spotykaną u maluchów dolegliwością, która w wielu przypadkach mija wraz z wiekiem.

Inne składniki, których należy unikać, to SLS (Sodium Lauryl Sulfate) i SLES (Sodium Laureth Sulfate) mogących wpływać na skórę drażniąco, wysuszać ją, prowadzić do świądu i wyprysków. Przy wyższych stężeniach mogą również kumulować się w ciele, powodując negatywne konsekwencje zdrowotne.

- Głównym celem prawidłowej pielęgnacji skóry w pierwszych latach życia dziecka jest minimalizowanie podrażnień i utrzymanie integralności bariery naskórkowej.

Czy stosować oliwkę na skórę niemowlaka

Jeżeli skóra dziecka jest sucha, łuszcząca się, delikatnie posmaruj buzię kremem lub oliwką. Potem natłuść całe ciałko, omijając miejsce gojącej się pępowiny. Pamiętaj, aby ilość kremu lub oliwki była naprawdę minimalna. Zbyt duża ilość kosmetyku może być przyczyną zaczopowania porów skórnych lub jej podrażnienia.

Noworodki z dobrze rozwinięta tkanką tłuszczową nie wymagają natłuszczania skóry. Nie ma też potrzeby stosowania emolientów u maleństwa, które ma zdrową skórę.

Przemywanie oczu

Podczas pielęgnacji noworodka nie można zapomnieć o oczach dziecka. Trzeba je przecierać jałowym gazikiem nasączonym przegotowaną wodą - zawsze w kierunku od strony uszu do noska. Wyrzuć gazik. Do następnego oka przygotuj nowy.

Zwracaj uwagę, czy oczy nie są zaropiałe. Jeśli tak, spróbuj użyć soli fizjologicznej. Gdyby i ta metoda zawodziła, zgłoś problem lekarzowi. Czasami przyczyną bywają bakterie lub niedrożny kanalik łzowy które wymagają specjalnego postępowania.

Pielęgnacja pępka

Zalecenia dotyczące pielęgnacji pępka zmieniają się co jakiś czas, co ma związek z prowadzonymi obserwacjami i badaniami oraz postępem medycznym. Niegdyś stosowano różne środki, między innymi gencjanę oraz spirytus (70 % roztwór alkoholu etylowego, który często drażnił skórę wokół kikuta i powodował zaczerwienienie), a także preparaty zawierające antyseptyk.

W 2010 roku Nadzór Krajowy w Dziedzinie Neonatologii, w zgodzie z założeniami WHO (Światowa Organizacja Zdrowia), opracował polskie zalecenia dotyczące pielęgnacji kikuta pępowinowego u noworodków. W myśl wytycznych u zdrowych noworodków zaleca się tzw. suchą pielęgnację.

Sucha pielęgnacja polega na oczyszczeniu dna pępka czystą wodą i dokładnym osuszeniu go, a także stosowaniu antyseptyków o szerokim spektrum bakteriobójczym.

Sucha pielęgnacja pępka, czyli osuszanie, wietrzenie i zapobieganie podrażnieniom jego okolic sprawia, że kikut znacznie rzadziej ulega zakażeniom, a nawet odpada wcześniej.

Co ważne, nie zaleca się stosowania preparatów z alkoholem etylowym. Warto sięgać jedynie po preparaty z antyseptykami, które odkażają, ale nie powodują oparzeń i podrażnień delikatnej skóry brzucha noworodka). Ich użycie jest zasadne zwłaszcza w sytuacji, gdy pojawi się zaczerwienienie lub wydzielina. Preparat odkażający należy stosować raz na dobę, zwracając uwagę na dokładne jego naniesienie na całą powierzchnię kikuta, ze szczególnym uwzględnieniem nasady.

Jak dbać o pępek noworodka?

Przed przystąpieniem do oczyszczania kikuta pępowinowego trzeba dokładnie umyć ręce. Pępek czyści się raz na dobę, a jeśli dojdzie do zabrudzenia kałem lub moczem, częściej. Wówczas należy przemyć go czystą wodą z mydłem, po czym dokładnie go osuszyć.

Pępek należy oczyszczać zwilżonym w wodzie gazikiem lub płatkiem kosmetycznym dla niemowląt i dzieci, które są delikatne i się nie rozdwajają. Po umyciu trzeba go dokładnie osuszyć i pozostawić nieosłonięty do wyschnięcia,

Kikut pępowinowy można moczyć podczas kąpieli (jednak niezbyt długo). Okolice pępka na działanie powietrza warto wystawiać jak najczęściej (np. w trakcie przewijania).

Czego nie robić?

Nie wolno podrażniać pępka

Nie wolno kikuta zaklejać plastrem czy szczelnym opatrunkiem.

Nie powinno się smarować kikuta pępowiny alkoholem, spirytusem (etanol nie wysusza kikuta pępowinowego, a wyłącznie skórę. Ma niewystarczające działanie odkażające i może wydłużać czas odpadnięcia kikuta pępowiny), jodyną czy fioletem goryczki (barwią skórę, przez co utrudniają zauważenie obrzęku lub zmian skórnych, które mogą pojawić się wokół pępka i opóźnić przez to dostrzeżenie stanu zapalnego).

Nie należy przyspieszać oddzielania kikuta od dna, nawet jeśli ten się bardzo rusza i wydaje się, że zaraz odpadnie. Tego procesu nie wolno przyspieszać.

Jak pielęgnować pupę noworodka?

Przewijając dziecko za każdym razem trzeba pamiętać, by skóra przed założeniem pieluszki była nie tylko czysta, ale i sucha, aby nie doszło do podrażnień. Trzeba pamiętać, że zarówno mocz, jak i kał, ale również wilgoć negatywnie oddziałują na wrażliwy naskórek i mogą go szybko podrażnić. Nie mniej ważne jest, by pieluszka nie przykrywała kikuta pępowiny. Odpowiednia pielęgnacja pupy noworodka to najlepszy sposób na uniknięcie odparzeń i pieluszkowego zapalenia skóry.

Do ochrony skóry pupy małego dziecka oraz do łagodzenia podrażnień zaleca się stosowanie maści natłuszczających (np. z allantoiną). U noworodków i niemowląt z atopowym zapaleniem skóry (AZS) nie należy używać chusteczek nawilżanych detergentem, ponieważ mogą wywoływać podrażnienia.

Po każdej zmianie pieluszek trzeba obmyć dziecko, a następnie dokładnie osuszyć. Jeśli na wilgotne ciało położymy krem lub maść, a następnie założymy pieluszkę, dojdzie do podrażnienia skóry jej zaczerwienienia i odparzenia.

O czym pamiętać, przewijając noworodka? Przede wszystkim:

• przygotuj wcześniej miejsce i akcesoria potrzebne do przewijania
• umyj ręce
• delikatnie podnieś bioderka dziecka - podtrzymując jego pupkę dłonią. Nigdy nie chwytaj za nóżki
• dokładnie wytrzyj miejsca intymne
• użyj kremu przeciw odparzeniom
• sprawdź, czy pieluszka jest odpowiednio założona
• przez cały czas stara się mieć kontakt z dzieckiem, mów, głaszcz, uśmiechaj się.

Jak często przewijać noworodka? Pieluszki powinno się zmieniać bardzo często. W przypadku noworodka nie rzadziej niż co trzy godziny. Absolutnym wskazaniem do przewinięcia dziecka jest zrobienie przez nie kupki.

Pielęgnacja narządów płciowych noworodka

U dziewczynek delikatnie, a zarazem dokładnie przemywa się okolicę warg sromowych - ruchem z góry w dół. Tak, by na końcu obmywana była okolica odbytu. Ruchy z dołu do góry są niedozwolone, ze względu na możliwość przeniesienia zakażenia pałeczką Escherichia coli. Może ona spowodować zakażenie układu moczowego.

Po umyciu trzeba dokładnie osuszyć skórę. Pośladki, fałdki ud smaruje się cienką warstwą kremu przeciw odparzeniom.

- Nie polecam pudrowania dziewczynek,  ze względu na możliwość dostania się pudru do cewki moczowej, który czasami poza tym że podrażni ujście może zadziałać jak czop blokując oddanie moczu - podpowiada położna.

Chłopca po kąpieli, w której namydloną myjką należy umyć prącie (uważając, aby równie dokładnie umyć miejsce pod moszną), osusza się dokładnie genitalia i smaruje delikatnie kremem pielęgnacyjnym.

Pielęgnacja noworodka. Co z ciemieniuchą?

Ciemieniucha to rodzaj łagodnego łojotokowego zapalenia skóry występującego u niemowląt. Pojawia się zwykle na owłosionej skórze głowy w okolicy ciemiączka (stąd nazwa), zwykle kilka dni po urodzeniu, częściej latem. To skutek nadmiernej aktywności gruczołów łojowych i wydzielania łoju, który zasycha na skórze i łączy się ze złuszczającym się naskórkiem.

Jak wygląda ciemieniucha? To żółte, grube łuski przypominające łupież, które pojawiają się nie tylko na główce, ale czasem także w brwiach, na twarzy, uszach i szyi oraz w okolicach pieluszkowych. Mogą występować zarówno pojedyncze strupki, choć ciemieniucha potrafi też pokryć niemal całą powierzchnię główki.

Ciemieniuchy, choć ta nie boli i nie swędzi, nie wolno lekceważyć. Łuski same nie znikną, a będą utrudniać oddychanie skóry. To może mieć konsekwencje także w przyszłości i przełożyć się na problemy ze skórą głowy i włosami. Dlatego w sytuacji, gdy intensywna praca gruczołów łojowych wywoła nieestetyczne zmiany, trzeba działać szybko i zdecydowanie. Co robić?

Częste mycie główki nie zmniejsza nasilenia problemu, gdyż gruczoły łojowe pracują niezależnie od tego, jak często dziecko jest kąpane. Co ważne, łusek na główce nie można zdrapywać, odłupywać paznokciami itd. (wówczas ciemieniucha może się znacznie powiększyć). Łuski należy rozmiękczyć po to, by skutecznie usunąć.

Na ciemieniuchę pomagają różne domowe sposoby i proste specyfiki, takie jak:

• Oliwka. Przed każdą kąpielą posmaruj główkę oliwką. Jeśli ciemieniucha zajmuje dużą powierzchnię, można gazik nasączyć oliwką i położyć na główce, a potem założyć dziecku czapeczkę. Wtedy oliwka się dobrze wchłonie. Czapeczka jednak musi być w stu procentach bawełniana.
• Wyczesywanie. Po posmarowaniu główki oliwką wyczesuj ciemieniuchę miękką szczoteczką do włosów.
• Peeling. Możesz myć skórę głowy dziecka w wodzie z namoczonymi otrębami pszennymi lub płatkami owsianymi (zmiękczają łuski i działają łagodząco na skórę), ewentualnie polewać głowę rzadkim roztworem mąki ziemniaczanej.
• Specjalistyczne preparaty na ciemieniuchę. Możesz zastosować krem lub olejek, to jest specjalistyczne preparaty zawierające substancje natłuszczające oraz wyciągi z roślin, które hamują nadmierne wydzielanie łoju. Możesz je kupić w aptece.