Kąpiel niemowlaka - o czym musisz wiedzieć?

Skóra noworodka i niemowlaka pełni funkcję bariery ochronnej przed szkodliwymi organizmami chorobotwórczymi i toksynami, zapewnia regulację termiczną i utrzymuje równowagę wewnątrzpłynową.

Po narodzinach pH skóry dziecka jest wyższe niż 6,0, ale spada do około 4,95 w ciągu kilku dni (96 godzin) od urodzenia. Niektóre dowody sugerują, że zmiany pH są związane z zapobieganiem chorobom skórnym, np. AZS czy kontaktowemu zapaleniu skóry.

Naskórek noworodka i niemowlęcia jest 4 razy cieńszy niż u osób dorosłych, a że naczynia krwionośne leżą bliżej powierzchni, skóra malutkiego dziecka nie ma silnej bariery ochronnej, która chroniłaby je przed czynnikami zewnętrznymi, takimi jak preparaty, których używamy do pielęgnacji lub miejscowe maści i kremy.

Z tego powodu ważne tak ważna jest kąpiel i prawidłowa pielęgnacja, która nie naruszy tak zwanego płaszcza lipidowego odpowiedzialnego za uwodnienie naskórka oraz ochronę skóry przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi – bakteriami, wirusami, grzybami.

Kiedy jest czas na pierwszą kąpiel noworodka? WHO rekomenduje, żeby opóźnić ją przynajmniej do czasu 6 godziny od urodzenia. Dlaczego?

Kąpiel w okresie poporodowym niesie ze sobą ryzyko hipotermii, upośledzenia oddychania i zwiększonego zużycia tlenu. Nie należy jej wykonywać dopóki nie ustabilizują się parametry życiowe i temperatura ciała noworodka. Niewielki stres związany z wczesną kąpielą może zwiększyć prawdopodobieństwo spadku poziomu cukru we krwi u niektórych dzieci (hipoglikemia).

Badanie opublikowane w 2019 roku czasopiśmie Journal for Obstetrics Gynecologic and Neonatal Nursing wykazało, że opóźnienie pierwszej kąpieli dziecka o około 12 godzin zwiększyło częstotliwość wyłącznego karmienia piersią, co powoduje wzrost prawdopodobieństwa, że jego mama zdecyduje się je karmić w ten sposób po powrocie do domu.

Kiedy pierwszą kąpiel przyśpieszyć?

W sytuacji, gdy maź płodowa jest zanieczyszczona przez krew i kał, lepiej dziecko umyć wcześniej niż rekomendują specjaliści. To pozwala ograniczyć kontakt malucha z różnymi patogenami. Dotyczy to również sytuacji, kiedy matka jest nosicielką wirusa HIV. 



Kąpiel w pierwszych tygodniach życia dziecka jest czynnością, która często budzi obawy (zwłaszcza u młodych rodziców). Aby wszystko przebiegło bez niepotrzebnego napięcia, należy się do dobrze przygotować. Na co zwrócić uwagę? O czym pamiętać?

Przede wszystkim zadbaj o odpowiednią temperaturę w pomieszczeniu, w którym zamierzasz kąpać dziecko. Najlepiej, żeby wynosiła pomiędzy 22-24 stopnie.

• Upewnij się, że masz pod ręką wszystko, czego potrzebujesz – na przykład ręcznik, myjkę, krem ​​lub maść, czyste ubranka i pieluszki.

Jeśli kapiesz maluszka w wanience, ustaw ją w stabilnym miejscu i na takiej wysokości, aby wygodnie trzymać dziecko.

• Przed rozpoczęciem kąpieli umyj ręce i zdejmij biżuterię. Wyłącz i odłóż telefon, żeby cię nic nie rozpraszało.

W czym kąpać noworodka? Unikaj używania mydła, ponieważ wysuszy to skórę dziecka, możesz maluszka myć samą ciepłą wodą lub dolać bezzapachowy delikatny środek myjący dedykowany noworodkom.

• Przed rozebraniem dziecka przetrzyj jego powieki (od wewnętrznego do zewnętrznego kącika oka). Użyj do tego jałowych gazików lub płatków kosmetycznych. Do każdego oczka użyj nowego gazika. Następnie umyj całą buzię. Uważaj, aby nie wkładać niczego do nosa lub uszu dziecka. Myj je przegotowaną wodą. Wkładanie patyczków higienicznych do ucha dziecka wzmaga produkcję woskowiny, grozi także uszkodzeniem przewodu oraz infekcją.

Rozbierz malucha, zdejmując pieluszkę na końcu. Delikatnie oczyść jego pupę i narządy płciowe z zabrudzeń. Pamiętaj, żeby zawsze myć pupę w kierunku odbytu, inaczej może dojść do zakażenia.

• Przed włożeniem dziecka do wanny sprawdź, czy temperatura wody wynosi około 37 stopni. Jeśli nie masz termometru, zmierz temperaturę nadgarstkiem lub łokciem – woda powinna być ciepła, nie gorąca. Nigdy nie dolewaj bieżącej wody podczas kąpieli, może się zdarzyć, że z kranu poleci wrzątek, albo lodowata woda.

Przytul głowę i ramiona dziecka jedną ręką, a drugą podeprzyj jego ciało. Włóż maleństwo do wanny, cały czas mocno trzymając dziecko, tak żeby miało poczucie bezpieczeństwa. Jeśli dziecko płacze, być może potrzebuje czasu, by przywyknąć do zabiegów pielęgnacyjnych.

• Nie musisz się już martwić zmoczeniem kikuta pępowiny. Nowe wytyczne mówią, że należy go delikatne umyć wodą z mydłem, natomiast po kąpieli zwróć uwagę, żeby go dokładne osuszyć czystym gazikiem i nieosłonięty pozostawić do wyschnięcia.

Jeśli do kąpieli noworodka korzystasz z wanienki, postaraj się, żeby woda przykryła całe ciałko maluszka (oczywiście bez główki) inaczej szybko dojdzie do wyziębienia. Powszechne zaleca się wlanie około 5 centymetrów ciepłej wody. Jednak badania sugerują, że użycie nieco większej ilości wody działa uspokajająco. Jeśli zamiast mycia przecierasz dziecko wodą, to odkrywaj tylko te części, które aktualnie myjesz.

• Podczas mycia koniecznie pamiętaj o dokładnej higienie fałdek i zakamarków skóry dziecka: tym pach, pachwin, miejsc za uszkami czy pod brodą. W tych miejscach szczególnie gromadzą się zanieczyszczenia, co może doprowadzać do odparzeń, otarć i stanów zapalnych.

Jak długo powinna trwać kąpiel noworodka?

Skóra noworodka jest bardzo delikatna, stąd nie poleca się ani zbyt częstych, ani zbyt długich kąpieli w wannie. To może bowiem prowadzić do utraty ochronnej bariery dla skóry.

Kąpiel powinna trwać około 5 do 10 minut, a noworodka wystarczy kąpać 3 lub 4 razy w tygodniu. To pomoże utrzymać skórę w czystości i zapobiegnie wysypce skórnej oraz odparzeniom.

Jakie są zalecenia lekarzy dotyczące kąpieli niemowlęcia? Tak naprawdę kąpiel niemowlaka niewiele się różni mycia noworodka, więc możesz skorzystać z podpowiedzi zamieszczonych powyżej.

Różnicą jest to, że ile noworodka warto myć szybko i sprawnie, żeby się nie wyziębił, to dla niemowlaka kąpiel ciepłą wodą staje się wspaniałym czasem relaksu, budowania więzi z rodzicami i zabawy.

Za pomocą wody myj niemowlę od góry do dołu ciała. A jeśli dziecku podoba się kąpiel, daj mu trochę więcej czasu na pluskanie się i zabawę w wodzie. Kąpiel powinna być bardzo relaksującym i kojącym doświadczeniem, więc nie spiesz się, chyba że widzisz, że dziecko boi się wody, wtedy należy go pomalutku przyzwyczajać.

Niemowlę tak naprawdę nie potrzebuje zabawek do kąpieli, bo sam kontakt z wodą jest wystarczająco ekscytujący. Jednak gdy dziecko podrośnie zabawki nie tylko sprawią mu mnóstwo radości, ale też pozwolą na eksperymenty. Pojemniki, pływające zabawki, a nawet wodoodporne książeczki to cudowna rozrywkę podczas kąpieli dziecka. To także doskonałe sposoby na oswojenie dziecka, które boi się kąpieli.

Kiedy i jak często kąpanie niemowlaka?

Jeśli zastanawiasz się, czy lepiej maluszka kąpać rano, czy wieczorem, to wiedz, że to nie ma znaczenia. Wybierz czas, w którym nie będziesz się spieszyć. Niektórzy rodzice decydują się na poranne kąpiele, kiedy ich dzieci są pełne energii. Inni wolą, aby kąpiel dla maluszka była częścią uspokajającego rytuału przed snem.

Nadal kąpiel dziecka możesz zaplanować na kilka razy w tygodniu, oczywiście jeśli jego skóra nie jest silnie zabrudzona. Codzienna kąpiel to nie zawsze dobry pomysł.

Badanie przeprowadzone przez King's College London i St. George's University London, pokazało, że zbyt częste kąpanie dzieci w okresie niemowlęcym może być powiązane ze zwiększonym ryzykiem występowanie AZS.

Myj włosy i główkę dziecka dwa lub trzy razy w tygodniu za pomocą łagodnego szamponu lub płynu do mycia ciała. Podczas kąpieli delikatnie masuj całą skórę głowy, w tym obszar nad ciemiączkami (miękkie miejsca). Kiedy spłukujesz szampon, przyłóż dłoń tak, aby mydliny spływały na boki, a nie do oczu.

Jeśli zauważysz, że skóra dziecka na główce jest pokryta przez żółte łuskowate plamy (ciemieniucha), możesz je podczas kąpieli wyczesywać szczotką o miękkim włosiu, używając specjalnego środka. Rób to delikatnie!

Produkty do pielęgnacji niemowląt stanowią duży procent ogólnej sprzedaży kosmetyków. Dlatego na każdym kroku widzisz reklamy, które sprawiają, że wielu rodziców ma problem z kupieniem tego, co naprawdę będzie najlepsze dla dziecka, a nie co miało najlepszą kampanię marketingową. W czym zatem myć dziecko?

Do mycia ciała oszczędnie używaj mydła, żeby nie wysuszyć skóry dziecka. Jeśli jest potrzebne, używaj tylko łagodnych mydeł o neutralnym pH i bez dodatków lub innych delikatnych środków myjących przeznaczonych dla niemowląt. Natychmiast spłucz mydło, pamiętając, że skóra dziecka rozwija się aż do 3. roku życia.

Najważniejsza zasada, o której mówią pediatrzy i dermatolodzy to "mniej znaczy więcej". Co to oznacza w praktyce?

Unikaj lub ograniczaj produkty, które zwierają zapachy, barwniki i mnóstwo dodatków. Pamiętaj, że składniki zapachowe, roślinne i olejki eteryczne mogą również wywoływać reakcje alergiczne, podobnie jak składniki syntetyczne. Niektóre składniki organiczne mogą również wysuszać skórę lub pogarszać problemy skórne, takie jak egzema. Dlatego sięgaj po kosmetyki, które mają krótki skład, są wolne od substancji zapachowych, barwników, które są silnymi alergenami oraz jakichkolwiek szkodliwych substancji.

Możesz szukać produktów z międzynarodowymi certyfikatami: ALLERGY CERTIFIED, ECOCERT ORGANIC, NORDIC ECOLABEL i ASTHMA - ALLERGY Denmark.

Nawet jeśli twoje niemowlę dorośnie do kąpieli w wannie, pamiętaj, że nigdy nie należy dziecka zostawiać samego, nawet jeśli używacie specjalnego siedziska do mycia. Wystarczy chwila nieuwagi i dziecko może utonąć. Nadal spotykamy rodziców, którzy nie zdają sobie sprawy z tego, że wystarczy centymetr wody, żeby doszło do zachłyśnięcia i śmierci dziecka.

Jeśli do wanienki wkładasz podkładki, koniecznie pamiętaj, żeby je czyścić. Te, które wykonano z gąbki wymieniaj co jakiś czas, podobnie jak gąbki, jeśli ich używasz. Część rodziców nie zdaje sobie sprawy, że z czasem na podkładkach namnażają się grzyby i bakterie, które mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia dziecka.

W trosce o delikatną skórę dziecka cierpiącego na AZS (atopowe zapalenie skóry) należy do kąpieli przygotować się w sposób szczególny. O czym pamiętać? Co jest ważne?

Przede wszystkim temperatura wody powinna wynosić 35–37°C, a samo mycie trwać do 10 minut. Ponieważ woda z kranu wysusza skórę, należy ograniczyć kąpiel do 3 razy tygodniowo. Dopiero kilka minut przed końcem kąpieli powinno dodać się natłuszczającą emulsję.

Podczas pielęgnacji skóry atopowej dermatolodzy rekomendują również kąpiele lecznicze, podczas których do wanienki dodaje się krochmal, siemię lniane, płatki owsiane. Nie powinno się używać mydeł przeciwbakteryjnych i zasadowych. Jeśli następuje zaostrzenie objawów zaleca się krótki prysznic z użyciem letniej wody.

Ważną rolą w leczeniu AZS są emolienty, niestety wielu rodziców nie wie, jak je właściwe stosować, co w rezultacie może zaostrzyć zmiany chorobowe.

Emolienty uzupełniają lipidy naskórkowe, poprawiają nawilżenie skór, co przekłada się na zmniejszenie zarówno stanu zapalnego, jak i ograniczenie świądu. Wielu rodziców słyszy, że powinni używać ich kilka razy w ciągu dnia lub "w razie potrzeby". W efekcie do dermatologów trafiają dzieci z podrażnioną i przesuszoną skórą, nasilonym świądem i rumieniem. Dermatolodzy rekomendują stosowanie lekkich emolientów maksymalnie dwa razy na dobę.

Odradza się pielęgnację zdrowych niemowląt emolientami, ponieważ badania wykazały, że taka profilaktyka nie zapobiega pojawieniu się AZS u dzieci z obciążonym wywiadem rodzinnym.

Badania naukowe z 2013 roku i 2015 roku pokazały, że mleko matki jest świetnym środkiem, który potrafi zmniejszyć stany zapalne skóry, egzemę oraz wyprysk atopowy. Oprócz nakładanie mleka na zmienione chorobowo miejsca proponuje się dodawanie mleka mamy do kąpieli.

Wystarczy dodać do wanienki 150-300 ml odciągniętego mleka i zaprosić do takiej kąpieli maluszka. Można taki rytuał powtarzać 1 do 2 razy w tygodniu, w zależności od nasilenia podrażnień skóry.

To może wydawać ci się oczywiste, ale ze względów na bezpieczeństwo sprawdź wcześniej, czy masz wszystkie potrzebne rzeczy, które przydadzą się po wyjęciu dziecka z wanienki.

Będziesz potrzebować ciepłego, miękkiego ręcznika, który pozwoli ci ogrzać dziecko. Bardzo dobre są ręczniki z kapturkiem, bo większość ciepła ucieka przez główkę. Jeśli jednak nie masz ręcznika z kapturem, możesz główkę niemowlęcia owinąć zwykłym ręcznikiem.

• Może ci się przydać pielucha tetrowa lub bambusowa, na której położysz już osuszone ręcznikiem dziecko.

Przygotuj także:

• kosmetyki, których na co dzień używasz do pielęgnacji maleństwa.
• chusteczki nawilżane dla niemowląt
• pieluszkę na zmianę.
• ubranka na zmianę

Po wyjęciu niemowlaka z wanienki połóż je na przewijaku, owiń ręcznikiem i bardzo uważnie, w delikatny i uważny sposób wycieraj, raczej przykładając ręcznik do ciałka niż trąc je.

Tak jak podczas kąpieli dziecka, zwracaj szczególną uwagę na fałdki i wszystkie miejsca, w których może zatrzymać wilgoć, co może potencjalnie prowadzić do obtarć i wysypki .

Jeśli twoje dziecko tego potrzebuje, to po kąpieli jest idealny moment na pielęgnacje i użycie kosmetyków nawilżających. Używaj bezzapachowych, hipoalergicznych produktów. Możesz ten czas wykorzystać, żeby zrobić maleństwu odprężający masaż. Dla dzieci dotyk jest niezwykle ważny i buduje więź z rodzicem.