Masaż niemowląt. Jak się przygotować?

Aby zapewnić dziecku osiągnięcie maksymalnych korzyści z wykonywanego masażu, należy poświęcić  odrobinę czasu na niezbędne przygotowania. Na co zwrócić uwagę, chcąc wykononać masaż niemowlęcia?

Najlepszym momentem na wykonywanie masażu niemowlęcia jest czas między karmieniami, gdy dziecko nie jest ani głodne, ani za bardzo najedzone. Ponieważ pod wpływem zimna mięsnie kurczą się i sztywnieją, mały pacjent nie będzie mógł odpowiednio rozluźnić się i zrelaksować, gdy będzie mu zimno.

Ciało niemowlaka traci ciepło około dziesięć razy szybciej niż ciało dorosłego człowieka, dlatego przed wystąpieniem do masażu należy sprawdzić, czy w pokoju jest odpowiednia temperatura i czy utrzyma się ona przez cały czas wykonywania zabiegu.

Należy również przygotować odpowiednie podłoże: musi ono być dostatecznie miękkie, na przykład ze złożonego koca przykrytego ręcznikiem. Powinno się raczej unikać układania dziecka bezpośrednio na wełnianym kocu, gdyż rozlany na wełnianą powierzchnię olejek do masażu może wywołać podrażnienia skóry. Należy również mieć pod ręką pieluszkę i miękki ręcznik - mogą być potrzebne przy wykonywaniu masażu. Na koniec powinno się zadbać o własną wygodę, gdyż w przyjętej pozycji musimy już pozostać około pół godziny.

Przed rozpoczęciem zabiegu należy także przygotować olejek oraz sprawdzić, czy ręce są rozluźnione i ciepłe. Należy krótko przyciąć paznokcie, tak aby nie wystawały poza opuszkę palca. Używając jakiegoś olejku po raz pierwszy, powinno się również sprawdzić, czy dziecko nie jest na niego uczulone. W tym celu należy wysmarować odrobinę olejku w niewielką powierzchnię ciała i poczekać 30 min, czy nie pojawi się odczyn alergiczny.

Aby nie przerywać kontaktu w czasie wykonywania zabiegu, powinno się przelać trochę olejku do miseczki, tak aby masując zanurzać w niej jedną dłoń, nie odrywając w tym czasie drugiej od ciała dziecka. Olejek rozprowadza się najpierw na dłoniach, pocierając je o siebie, aby je rozgrzać; nie należy wylewać go bezpośrednio na ciało pacjenta.

Nigdy nie należy wykonywać masażu wbrew woli dziecka. Jeśli nie reaguje ono w przewidziany sposób i nasze wysiłki nie przynoszą rezultatów, powinno się raczej przerwać zabieg i powrócić do niego później. Masaż powinien być przyjemnością dla obu uczestniczących w nim stron, dlatego nie należy rozpraszać swojej uwagi i skupić ją na dłoniach. Jeśli wykonywanie masażu jest przyjemnością dla nas, jest też nią najprawdopodobniej dla naszego dziecka.

Olejki do masażu

Do wykonywania masażu u małych dzieci zaleca się jedynie najczystsze olejki, o najdelikatniejszych zapachach ze względu na wrażliwość ich skóry i powonienia. Kupując olejek do masażu należy sprawdzić, czy był on wyciskany na zimno, bo tylko ta forma produkcji zapewnia odpowiednią czystość produktu.

Najodpowiedniejsze są podstawowe olejki używane do masażu, które nie zatykają porów skóry:

• olejek z nasion winogron,
• olej ze słodkich migdałów,
• olej z kokosa.

Wszystkie są lekkie i łatwo wchłaniane przez skórę. Olejek kokosowy jest także dostępny w postaci stałej, co może okazać się wygodniejsze w użyciu. Olejek z nasion winogron jest praktycznie pozbawiony zapachu; w nim zazwyczaj rozpuszcza się skoncentrowane olejki eteryczne.

Wszystkie podstawowe olejki do masażu są stosunkowo tanie i łatwo dostępne w sklepach kosmetycznych lub z produktami ekologicznymi. Olejek z pestek moreli jest mniej popularny i droższy, ale polecić go można osobom z bardzo wrażliwa skórą i delikatną cerą. Dodając kilka kropli olejku eterycznego do podstawowego olejku do masażu, możemy połączyć masaż z aromatoterapią, która pomoże nam zwalczyć dolegliwości, na które cierpi nasze dziecko.

Masaż w drobnych dolegliwościach

Przedstawiona poniżej tabelka informuje o zastosowaniu poszczególnych olejek eterycznych w drobnych dolegliwościach. Kilka kropel takiego olejku należy zmieszać ze zwykłym olejkiem używanym do wykonywania masażu i delikatnie wmasować go w odpowiednią część ciała. Olejki eteryczne powinny być rozpuszczane w olejkach bezzapachowych. Do stu mililitrów takiego olejku należy wlać dwanaście kropli olejku eterycznego. Przed wykonywaniem zabiegu sprawdzić na mały fragment skóry dziecka i poczekać 30 min, aby sprawdzić, czy nie jest ono na niego uczulone.

*Wszystkie techniki masowania oraz masaż poszczególnych części ciała dziecka będą omówione w następnych rozdziałach.

Pozycje masażysty

Wykonując masaż należy usiąść w wygodnej pozycji i rozluźnić cale ciało. Nie ma sensu zmuszać się do pozostawania w niewygodnej pozycji: nasze złe samopoczucie i uczucie niewygody przeniesie się na dziecko.

1. Siad na piętach, pod nogi można podłożyć poduszkę. Nie powinno się zaokrąglać pleców, gdyż wcześniej czy później prowadzi to do bólów kręgosłupa.

2. Siad między stopami, masa calego ciała opiera się na podłodze, a nie na nogach.

3. Przez pierwsze tygodnie lub miesiące(dziecka) można podczas masażu układać dziecko na swoich kolanach. Gdy zadba się o oparcie dla pleców i głowy, pozycja ta jest bardzo wygodna. Należy oprzeć tułów na poduszce, ugiąć nogi w kolanach i ułożyć dziecko na swoich udach i brzuchu.

4. Siad prosty w rozkroku. Usiąść można na poduszce.

5. Siadanie na piętach lub między stopami w rozkroku.

Techniki masażu

Masując należy bacznie obserwować reakcję dziecka, pozwoli to na ustalenie właściwego rytmu i siły nacisku. W przypadku niemowlęcia zazwyczaj bezpieczniej jest wykonywać masaż delikatnie i powoli. Przypominam, że noworodek (1. m-c życia) silnie reaguje na dotyk. W tym okresie dotyk jest dla niego najważniejszą formą kontaktu z otoczeniem. Stopniowo, gdy dziecko przyzwyczai się do zabiegu, można zwiększać ucisk i przyspieszać ruchy. Nie jest to jednak generalną zasadą, każde dziecko jest inne i ma inne potrzeby.

Najbardziej odpowiadający mu rytm i rodzaj dotyku może się także zmieniać w zależności od nastroju i kondycji małego pacjenta. W sekwencjach masażu kierunek wykonywania poszczególnych ruchów jest stały i odpowiada określonym funkcjom organizmu.

W przypadku masażu brzucha zalecany jest kierunek zgodny z kierunkiem wskazówek zegara, odpowiada rytmowi trawienia i kierunkowy, w którym treść pokarmowa przesuwa się w jelicie grubym.

W przypadku masażu klatki piersiowej ruchy wykonywane na zewnątrz i w górę odpowiadają ruchowi górnej części klatki w czasie wdechu.

Masując plecy, należy przesuwać się w dół, zgodnie z kierunkiem napinania się mięsni w momencie, gdy unoszą cały tułów.

Natomiast masując kończyny-w dół, tak aby pomóc im naturalnie prostować się i wspomagać w ten sposób rozwój dziecka.

1. Masaż należy rozpoczynać od delikatnego uciskania opuszkami palców, ponieważ ten rodzaj dotyku najbardziej odpowiada dzieciom. Mając ręce rozluźnione, powinno się je utrzymywać nad ciałem dziecka, tak aby dotykać go tylko opuszkami palców.

2. Gdy stwierdzimy, że dziecko dobrze reaguje na większy nacisk, możemy wykonywać ruchy całymi dłońmi, dotykając ciała dziecka palcami i dłonią.

3. Masując kończyny, wykonujemy ruch całą ręką, zarówno palcami, jak i dłonią.
(obejmujemy kończynę całą ręką)

4. Ruchy perkusyjne: opuszkami palców, delikatnie i dosyć szybko należy uderzać ciało dziecka. Jeśli odpowiadają mu takie ruchy, można wykonywać je wzdłuż kręgosłupa, wzmacniając mięśnie grzbietu. Oklepywanie klatki piersiowej i pleców może także pomóc w odkrztuszaniu śluzu.