Odstawiamy od piersi

Z czasem, gdy dziecko rośnie, dojrzewa jego układ pokarmowy, zmienia się zapotrzebowanie na składniki odżywcze, a i zwiększa się zapotrzebowanie energetyczne. Z tego powodu dieta malucha musi zostać uzupełniana o inne produkty spożywcze. Mleko mamy to za mało.

To dlatego już po 5. miesiącu życia rozpoczyna się rozszerzanie diety niemowlaka, wprowadzając do niej warzywa, owoce, zboża czy mięso. To doskonała okazja do wzbogacania jadłospisu o różne substancje odżywcze, ale i poznawania nowych smaków i konsystencji pokarmów oraz kształtowania zdrowych nawyków żywieniowych. 

Kiedy przestać karmić piersią, a kiedy warto wstrzymać się z tą decyzją? To dość trudne pytanie, ponieważ w dużej mierze jest to kwestia indywidualna. Prawda bowiem jest taka, że decyzję podejmują zarówno rodzice (głównie matka), ale i samo dziecko. Dodatkowo specjaliści nie ustalili, jaki jest najlepszy moment, by zakończyć karmienie piersią.

Przyjmuje się, że karmienie piersią powinno trwać minimum 6 miesięcy, a gdy dziecko skończy 12 miesięcy, może być kontynuowane tak długo, jak pożąda tego dziecko i matka, przy czym po 6. miesiącu życia zaleca się wprowadzanie dodatkowych pokarmów uzupełniających i przystawiane do piersi według potrzeb.

Aby wybrać najlepszy moment na odstawienie lub redukcję karmienia piersią, należy obserwować dziecko, w tym jego umiejętność gryzienia i żucia, otwartość na poznawanie nowych smaków oraz tolerancję na pokarmy stałe, a i kontrolować przyrost masy ciała.

Na decyzję o zakończeniu karmienia piersią mogą mieć również wpływ różne czynniki środowiskowe i społeczne. Ważne jest zaplanowanie odstawienia od piersi tak, aby nie zbiegło się ono z dużymi zmianami w życiu dziecka (np. przeprowadzką, pójściem do żłobka, bezpośrednio przed powrotem mamy do pracy, ząbkowaniem czy chorobą dziecka).

Zdarza się, że konieczne jest nagłe zakończenie karmienia piersią, z dnia na dzień. Dzieje się tak, gdy u kobiety rozpoznano chorobę stanowiącą przeciwwskazanie do karmienia piersią. To chroni dziecko przed przekazaniem mu chorobotwórczych drobnoustrojów lub szkodliwym wpływem przyjmowanych leków.

Jeśli pojawia się więc pytanie o dobry czas na odstawienie, to jedyną odpowiedzią jest to, że karmienie powinno ono trwać przynajmniej rok, ponieważ przez ten czas mleko matki jest podstawą żywienia.

Koniec karmienia piersią – odstawienie czy samoodstawienie?

Odstawianie od karmienia piersią to proces wyłączania mleka matki z diety dziecka. Gdy decyzję o odstawieniu lub kontynuacji karmienia piersią po 6. miesiącu życia podejmuje matka – wówczas mowa o odstawieniu od piersi. Gdy dziecko samo rezygnuje z mleka mamy, mówi się o samoodstawieniu.

Każde dziecko jest inne, w innym tempie dojrzewa i w innym momencie przestaje potrzebować pokarmu kobiecego oraz wyjątkowego, bliskiego kontaktu z matką. Dlatego tak trudno jest wyznaczyć granicę karmienia.

Niemniej istnieją 3 warianty odstawienia od piersi:

• odstawienie od piersi częściowe,
• odstawienie od piersi planowane, polegające na opuszczaniu jednego karmienia na dwa, trzy lub więcej dni,
• odstawienie od piersi nagłe, wymuszone nagłą sytuacją (choroba, leki, wyjazd), czasem brakiem powodzenia w odstawianiu planowanym.

Który jest najlepszy? Co sądzą specjaliści? Najlepiej, by zakończenie karmienia przebiegało stopniowo, naturalnie. Nagłych odstawień od piersi należy unikać, ponieważ są one trudnym przeżyciem zarówno dla matki jak i dla dziecka.

Czy odstawienie dziecka od piersi może przebiegać zbyt szybko?

Okazuje się, że zbyt szybkie bądź nagłe odstawienie dziecka od piersi może wywołać dyskomfort tak u malucha, jak i jego mamy.

Dziecko może się stać nerwowe i agresywne, może ssać kciuk, kocyk, ale i być bardzo zamknięte w sobie - nie radzi sobie z emocjami.

U mamy z kolei zbyt szybkie odstawienie może powodować problemy laktacyjne. Mogą się pojawić np. zapalenia piersi, zastój pokarmu, nawał pokarmu czy też problemy emocjonalne (obniżenie nastroju, depresja). Laktacja to proces, który musi się zbudować, ale potem także powoli wygasać.

Jak zakończyć laktację? Jak odstawić dziecko od karmienia piersią? To może nie być łatwe, ale na pewnym etapie życia dziecka po prostu konieczne. Trzeba pamiętać, że zmiana nawyku i rutyny to proces. Trzeba się do tego odpowiednio przygotować, by dać sobie i dziecku czas na przyzwyczajenie się do nowej sytuacji. Rezygnacja z karmień może się rozciągnąć do nawet kilku tygodni.

- Pamiętaj, że może się okazać, że nie każdy sposób na odstawienie dziecka od piersi będzie u nas działał dobrze albo że zadziała od razu

Najważniejsza jest konsekwencja. Jeśli podjęłaś decyzję o odstawieniu dziecka od piersi, nie zmieniaj jej. Jeśli raz ulegniesz - pod wpływem złości czy łez dziecka - maluch zorientuje się, że może tobą manipulować. Nie wracaj do karmienia, jeśli postanowiłaś, że chcesz zakończyć laktację. Im bardziej będziesz konsekwentna, tym łatwiej dziecko zrozumie, że "nie" rzeczywiście znaczy "nie".

Stopniowo ograniczaj liczbę karmień i skracaj czas karmienia, zwłaszcza gdy dziecko przyjmuje już produkty rozszerzające dietę lub je pokarmy stałe. Odstawiaj je od piersi sukcesywnie, zastępując karmienie piersią posiłkami: zupą, kleikiem, warzywami czy owocami. Pamiętaj, by nie zostawiać malucha go przy stole samego. Przy odstawieniu od piersi obecność jest kluczowa. Dlaczego? Cóż - przecież dotąd maluch zawsze jadł w twoim towarzystwie.

Opóźniaj. Odwlekaj karmienia przez odwrócenie uwagi. Skracaj czas karmień. Pięć, dziesięć minut wystarczy, aby się najeść. Szybko zaproponuj jakąś zabawę. Pozostaw jedno karmienie dowolnie długie – przed snem. [1]

Stopniowo rezygnuj z karmień nocnych.

Odwróć uwagę dziecka, jeśli nie chce jeść tego, co mu podajesz zamiast piersi. Zaproponuj mu zajmującą zabawę lub wyjdź na spacer. Kiedy zgłodnieje, będzie mniej wybredne.

Poproś o pomoc. Zaangażuj do karmienia butelką innych członków rodziny. Szczególnie dużym wyzwaniem może być wieczorne karmienie, a raczej jego brak. Ponieważ usypianie dziecka bez piersi mamy trudne będzie, najlepiej byłoby, gdyby przez kilka dni ktoś cię zastąpił. Pomocne może być także przytulanie, głaskanie po główce, czytanie bajeczki lub śpiewanie kołysanki.Jeśli dziecko ssie smoczek, może on przyjdzie z pomocą w sytuacji, gdy dziecko ma silny odruch ssania.

Nie denerwuj się. Bądż wyrozumiała i cierpliwa. Odzwyczajany od ssania piersi maluch płacze i się denerwuje – trudno się dziwić. Nie wiń go za to. Dla niego twoje zachowanie nie jest oczywiste.

Nie szczędź dziecku czułości: przytulaj, całuj, bądź blisko. Poprzez ssanie piersi maluch zaspokajał nie tylko głód, ale i potrzebę bliskości z mamą. Teraz po prostu spróbuj zastąpić mu tę bliskość w inny sposób.

Naucz dziecko pić z butelki czy kubka niekapka. Podawaj mu w nim mleko, zarówno swój pokarm, jak i mleko modyfikowane.

Jeśli mama zaprzestanie karmienia naturalnego przed ukończeniem przez dziecko pierwszego roku życia, konieczne jest wprowadzenie mieszanki mlekozastępczej. Później nie ma konieczności wprowadzania mleka modyfikowanego. [2]

Radykalne rozwiązanie - w ostateczności. Jeśli odstawianie dziecka od piersi idzie wyjątkowo opornie, jedynym rozwiązaniem może okazać się radykalne cięcie, np.: wyjazd na kilka dni. Pamiętaj jednak, by uprzedzić dziecko, że cię nie będzie i zapewnić, że wrócisz.

Jakie mleko po karmieniu piersią?

Odstawiając dziecko od piersi podawaj maluchowi mleko modyfikowane. Wybierając je sugeruj się takimi parametrami jak wiek dziecka i jego indywidualne potrzeby dziecka (innego mleka potrzebuje np. alergik), także skład mleka.

Karmienie nocne

Co robić, gdy dziecko budzi się w nocy po sto razy na karmienie piersią? Najlepszym sposobem na uspokojenie go będzie przytulanie i podana w butelce woda. Mów dziecku, że już nie będziesz mu dawać mleka, bo bolą cię piersi, jesteś bardzo zmęczona, a ono jest już duże - mów prawdę. I powtarzaj, że bardzo je kochasz.

Jak odstawić dziecko od karmienia piersią, gdy nie chce butelki?

Odstawienie od piersi bywa szczególnie trudne, gdy karmienie chce zakończyć mama, a dziecko nie akceptuje butelki. Co robić?

Po pierwsze sprawdzić, czy butelka jest dostosowana do wieku dziecka, czy ma odpowiednio dobrany smoczek.

Po drugie butelkę należy wprowadzać stopniowo i zamiennie z karmieniem piersią. Z butelki możesz podawać własne mleko odciągnięte laktatorem, wodę czy mleko modyfikowane. Odstawienie dziecka od piersi przebiega znacznie sprawniej, gdy maluch otrzyma ten sam pokarm w butelce.

Gdy dziecko nie toleruje butelki, z odstawieniem od piersi najlepiej poczekać do momentu, gdy możliwe będzie rozszerzanie diety o pokarmy stałe i płyny podawane z kubeczka czy niekapka.

Kiedy zanika pokarm w piersiach po odstawieniu? Laktacja zakończy się samoistnie, do roku od momentu zaprzestania karmienia dziecka piersią. Przez dwa tygodnie możesz odczuwać napięcie w piersiach. Później laktacja zdecydowanie się zmniejszy.

- Jeśli będziesz rzadziej przystawiać dziecko do piersi, twój organizm zacznie produkować coraz mniej mleka. Mniej dokuczliwe będą także dolegliwości związane z zakończeniem karmienia, takie jak obrzmienie piersi, zastoje czy wyciekanie pokarmu.

Nim się tak stanie, mogą pojawić się pewne niedogodności. Jak sobie pomóc? Co robić, a czego unikać?

Zanim uda Ci się w pełni wyciszyć laktację, pamiętaj o noszeniu wkładek laktacyjnych.

Jeżeli poczujesz, że piersi robią się twarde i nabrzmiałe, odciągnij odrobinę pokarmu do momentu, aż poczujesz ulgę.

Nie krępuj piersi. Według ekspertów to może zablokować przewody mleczne i doprowadzić do stanu zapalnego

W razie bólu lub obrzęku piersi zastosuj domowe metody. Przyłóż schłodzone i rozbite liście kapusty, wypij kilka szklanek herbaty z szałwii - ona też spowolni laktację.

Koniecznie dużo pij i zrezygnuj z soli. Musisz unikać zatrzymywania wody w organizmie.

W ostateczności możesz poprosić lekarza o receptę na tabletki hamujące laktację.

Proces zupełnego zaniku produkcji mleka może trwać nawet kilka miesięcy. Jeśli pomimo odstawienia od piersi laktacja będzie się utrzymywać ponad rok, koniecznie skorzystaj z pomocy lekarza. Nadmiar prolaktyny może być oznaką poważniejszych schorzeń.