Przebarwienia zębów u dzieci

Przebarwienia zębów mogą być spowodowane wieloma czynnikami, zarówno wewnątrzustrojowymi, jak i zewnętrznymi.

Najczęstsze przyczyny przebarwień zębów u dzieci to:

• Żółtaczka poporodowa (przebarwienia mają kolor żółty, szary, brązowy, a nawet niebieski i czarny, pojawiają się najczęściej na brzegach siekaczy).

• Choroba hemolityczna noworodków (wywołana konfliktem serologicznym matki i dziecka).

• Jeśli przebarwienie pojawia się na pojedynczym zębie, przyczyną może być uraz, a także zabiegi (np. leczenie) i użyte do niego materiały.

• Jeśli wszystkie zęby są żółte, może to oznaczać zaniedbania higieniczne – powstaje osad lub kamień, które mogą wyglądać jak przebarwienia. Nie mają charakteru trwałego.

• Szkliwo słabe dziedzicznie, ale i szkliwo osłabione, np. przez spożywanie zbyt dużej ilości soków (jabłkowy, winogronowy, pomarańczowy) i słodzonych napojów gazowanych.

Rozwojowe zaburzenie szkliwa może wystąpić pod postacią zmętnień (nieprzezroczystości), hipoplazji (defekt ilościowy, redukcja grubości szkliwa) czy przebarwień (zewnętrzne, które wynikają z odkładania się barwników na powierzchni zęba po jego wyrznięciu i wewnętrzne, które mogą w czasie rozwoju zawiązka zęba).

• Ponieważ zęby mleczne są wrażliwe i cienkie, często przebarwienia są skutkiem działań bakterii, które atakują zęby mleczne przy dziąsłach (ciemne plamy, czarny nalot). Ów osad nie wywołuje próchnicy czy chorób przyzębia.

• Fluoroza (zatrucie fluorem) - tzw. szkliwo plamkowe, do którego powstania przyczynia się nadmiar fluoru (np. używanie past lub picie wody o wysokiej zawartości fluoru). Szkodę mogą również uczynić płyny do płukania jamy ustnej z dodatkiem chlorheksydyny.

• Leki z zawartością żelaza.

• Antybiotyki tetracyklinowe - wywołują przebarwienia w uzębieniu mlecznym, gdy są przyjmowane przez kobiety w ciąży lub przez niemowlęta i dzieci poniżej 7. roku życia. Przebarwienia są wówczas żółte lub czerwonawe, a zmiany można zaobserwować na zębach trzonowych i siekaczach, najczęściej w okolicach szyjek zębowych.

• Przyczyną może być także próchnica zębów (często także tzw. butelkowa, u małych dzieci) lub starszaków, które niedostatecznie dbają o higienę (wówczas pojawiają się białe plamki).

Jakie są przyczyny i objawy próchnicy zębów u dzieci?

Próchnica zębów jest chorobą bakteryjną wywołaną przez zaniedbania higieniczne praz niewłaściwą dietę. Najbardziej są na nią narażone są osoby z szybko narastającą płytką nazębną, posiadające aparat ortodontyczny oraz często spożywające słodkie produkty.

Pierwszym objawem próchnicy są przebarwienia zębów, mające postać białych lub brązowych plamek. Rozwijają się na skutek uszkodzenia szkliwa. Z czasem pojawia się ubytek, który się powiększa (coraz głębiej penetrują warstwy zęba) oraz ból w momencie zajęcia głębszych tkanek zęba.

Oznacza to, że próchnica rozwija się etapy obejmują: białe plamki na uzębieniu, demineralizację szkliwa, rozpad zębiny, zajęcie miazgi zębowej, powstanie ropnia i utratę zęba.Nieleczona próchnica może być powikłana ropniem zęba i infekcją, która może dotrzeć kości szczęki.

Szczególnym rodzajem choroby jest próchnica butelkowa, która rozwija się u dzieci. Dotyczy zębów mlecznych i powstaje wskutek kontaktu szkliwa z pokarmami, szczególnie bogatymi w cukry proste. próchnicy butelkowej. Nieleczona próchnica butelkowa prowadzi do problemów związanych z wyrzynaniem się zębów stałych, także wad zgryzu.

Choć żółte czy białe przebarwienia na zębach nie dodają uroku, ich leczenie na powierzchni zęba u dzieci nie zawsze jest możliwe. Zależy to od wielu czynników - nie tylko od przyczyny powstania, ale rozległości zmian i tego, czy dotyczą one zębów mlecznych czy stałych. Jeśli przyczyną przebarwień są zaniedbania higieniczne, a zmiany nie są trwałe, można je usunąć samodzielnie. Wymagana jest konsultacja stomatologiczna.

Jeśli przyczyną przebarwień są bakterie czy próchnica (często przebarwienia to pierwsze objawy próchnicy zębów, które prowadzą do uszkodzenia szkliwa),  dentysta najpewniej zastosuje lapisowanie zębów bądź leczenie, a także pokaże dziecku, jak powinno prawidłowo dbać o zęby, by uniknąć kłopotów w przyszłości. Leczenie próchnicy to podstawa i absolutna konieczność.

Najtrudniej usunąć przebarwienia, które powstały wskutek przebytych chorób i przyjmowania leków. Z pewnością niezbędna jest wizyta u stomatologa, a także cierpliwość. Wprawdzie plamki można wybielić, jednak tego zabiegu nie wykonuje się u dzieci, ponieważ trwa u nich jeszcze mineralizacja tkanek zębów. Z zabiegami tego typu najlepiej poczekać do ukończenia mniej więcej 18. roku życia.

Jak usunąć przebarwienia na zębach u dentysty?

Ze zmianami kolorystycznymi można walczyć na różne sposoby, jednak nie należy zapominać, że każda z metod wymaga konsultacji z lekarzem stomatologiem.

Zabiegi higienizacji jamy ustnej w gabinecie dentystycznym, których celem jest wybielanie zębów, obejmują skaling, piaskowanie i polerowanie szkliwa, dzięki czemu pozwalają one na pozbycie się nagromadzonej płytki nazębnej oraz utrudniają powstawanie nowych osadów.

Skaling ma na celu usunięcie kamienia nazębnego przy pomocy ultradźwięków. Z kolei piaskowanie polega na usuwaniu osadu nazębnego, stosując ziarenka specjalnego piasku.

Do głównych działań chemicznych w walce z przebarwieniami zębów zalicza się wybielanie zębów i zabiegi z zastosowaniem produktów opartych o nadtlenek karbamidu w wysokich stężeniach.

Na powstawanie wielu przebarwień na powierzchni zębów – np. choroba czy zażywanie leków – nie mamy wpływu, ale na te, które powstają wskutek zaniedbań – jak najbardziej.

Dlatego przede wszystkim zaszczepiajmy w dzieciach zdrowe nawyki - uczmy je dbać o higienę jamy ustnej. Ważna jest odpowiednia pasta do zębów dla najmłodszych (powinna zawierać 1450 ppm fluoru) i szczoteczka, regularne i staranne szczotkowanie zębów i płukanie jamy ustnej, a także stosowanie nici dentystycznej. Dokładne oczyszczanie zębów mogą ułatwić produkty takie jak szczoteczka soniczna, szczoteczka międzyzębowa czy irygator elektryczny.

Uczulajmy dzieci, by po wieczornym myciu zębów już nie jadły i nie piły (poza wodą). Ważne jest także spożywanie niektórych pokarmów, głównie unikanie pokarmów i napojów powodujących przebarwienia i erozję szkliwa w ciągu dnia. Profilaktyka próchnicy i przebarwień zębów to również ograniczenie spożycia cukrów i stosowanie zdrowej diety zasobnej w warzywa i owoce, także produkty pełnoziarniste, które dostarczają wielu cennych witamin i minerałów.

Jak zachować zdrowe zęby? Bądźmy w stałym kontakcie ze stomatologiem. Chodźmy z dziećmi na kontrole, a ich zęby poddawajmy zalecanym zabiegom (np. lakierowanie). Należy pamiętać, że każde niepokojące przebarwienia należy jak najszybciej skonsultować z lekarzem stomatologiem.