Jak pielęgnować suchą skórę dziecka?

Sucha skóra u niemowlęcia i małego dziecka to efekt niedojrzałości organizmu i w większości przypadków zjawisko fizjologiczne. Zdarza się jednak, że to skutek działania czynników zewnętrznych, także błędów w pielęgnacji. Ponieważ przesuszona skóra nie tylko dodaje uroku, ale i może wywoływać dyskomfort, należy podjąć odpowiednie działania. Na co zwrócić uwagę i jak pielęgnować suchą skórę dziecka?

Jaka jest skóra małego dziecka dziecka?

Skóra niemowlęcia, podobnie jak osoby dorosłej, składa się z naskórka pokrytego płaszczem lipidowym, skóry właściwej i tkanki podskórnej. Ale na tym, można powiedzieć, podobieństwa się kończą.

Skóra małego dziecka jest wrażliwa i delikatna. Płaszcz lipidowy, który pozwala utrzymać właściwe nawodnienie jest bardzo cienki, a układ gruczołów łojowych i potowych nie działa sprawnie. Oznacza to, że skóra jest narażona zarówno na przesuszenie, jak i zmiany o charakterze łojotokowym. Jest bardziej wrażliwa i podatna na reakcje alergiczne, słabiej chroni organizm przed szkodliwym dzialaniem czynników zewnętrznych, łatwiej ulega uszkodzeniom i podrażnieniom. Częściej też dochodzi do nadmiernej utraty wody i szybkiego przesuszania się skóry. Jej rozwój trwa  mniej więcej do 3. roku życia.

- Skóra dziecka ze względu na niedojrzałość i odmienność w budowie anatomicznej w stosunku do skóry dorosłego charakteryzuje się większą wrażliwością i delikatnością, naturalne właściwości ochronne nie są jeszcze w pełni wykształcone, o wiele szybciej ulega podrażnieniu, co może zapoczątkować suchość skóry lub też powodować zaostrzenie istniejących stanów chorobowych. [1]

Jak wygląda sucha skóra?

Sucha skóra wygląda niezdrowo. Cechuje się pojawieniem:

• zmatowienia,

• szorstkości,

• złuszczania,

• pękania naskórka,

• widocznego odtłuszczenia,

• zmniejszenia nawilżenia,

Zdarza się, że sucha skóra swędzi, pojawia się też uczucie napięcia, kłucia, mrowienia, czasami bolesności. Mogą pojawiać się suche szorstkie plamy i zaczerwienienia.

U małych dzieci suchość skóry zwykle manifestuje się wyłącznie zmatowieniem, drobnopłatowym złuszczaniem i czasami niewielkim rumieniem skóry. U niemowląt obserwuje się także niepokój, drażliwość i płaczliwość.

Przyczyny suchej skóry dziecka

Czynniki prowadzące do powstania suchej skóry są różne. Można je podzielić na egzogenne i endogenne.

Egzogenne przyczyny to głównie warunki środowiskowe, takie jak:

• długie przebywanie w niskiej lub wysokiej temperaturze otoczenia, szczególnie przy małej wilgotności, czyli w klimatyzowanych pomieszczeniach i przy działającym centralnym ogrzewaniu,

• działanie wiatru, mrozu czy promieni UV, brak odpowiedniego zabezpieczenia kremem ochronnym (także z filtrem UV),

• niewystarczające nawodnienie dziecka,

• niewłaściwe lub nadmierne zabiegi higieniczne: długie kąpiele, zwłaszcza w gorącej wodzie z dużą zawartością chloru, stosowanie silnie odtłuszczających zasadowych mydeł, żeli i płynów mających w składzie detergenty,

Endogenne przyczyny to genetycznie uwarunkowane zaburzenia rogowacenia, które mogą polegać na zaburzeniu w procesie złuszczania komórek warstwy rogowej (np.: rybia łuska zwykła lub u starszych dzieci rogowacenie mieszkowe).

Zdarza się też, że u niemowląt i małych dzieci sucha skóra to zwiastun atopowego zapalenia skóry. (AZS). To choroba uwarunkowana genetycznie, istotą której jest nieprawidłowa reakcja układu odpornościowego na kontakt z substancją alergizującą. Jej objawem jest przesuszeniem skóry i silny świąd, a następnie jej liszajowacenie. Warto pamiętać, że atopowe zapalenie skóry u niemowlęcia samo nie przejdzie.

AZS przyjmuje kilka postaci. W fazie niemowlęcej (do 2. roku życia) charakterystyczne są zmiany skórne na twarzy i głowie oraz sucha skóra na nogach i rękach. Od 3. roku życia zmiany częściej pojawiają się na zgięciach łokciowych i kolanowych.

Pielęgnacja suchej skóry dziecka

Jeśli sucha skóra u małego dziecka nie jest związana z chorobą, należy skupić się na jej szczególnej pielęgnacji. Celem zabiegów i starań jest utrzymanie właściwego nawilżenia, minimalizacja otarć, usuwanie zanieczyszczeń, a także natłuszczanie oraz wzmacnianie mechanizmów ochronnych bariery naskórkowej. Co pomoże?

Kąpiel z emolientami

Sucha skóra niemowląt i dzieci potrzebuje ochrony i nawilżenia, dlatego zdaniem dermatologów do kąpieli powinno się stosować kosmetyki o właściwościach nawilżających. W przypadku bardzo suchej skóry dziecka do wanienki można dodawać emolienty oraz inne kosmetyki przeznaczone do kąpieli (olejek, emulsja, płyn). Nawilżają, a więc chronią skórę już podczas mycia. Sprawdza się także krochmal, czyli mąka ziemniaczana. To domowy sposób, który pozwala złagodzić podrażnienie i świąd suchej skóry.

Jeśli dziecko ma problem z suchą skórą, należy je kąpać w niezbyt gorącej wodzie (woda powinna być letnia. Idealna ma około 36 stopni Celsjusza) z dodatkiem kosmetyków z ciekłą parafiną, olejem arachidowym oraz składnikami zmniejszającymi uczucie swędzenia. Należy stosować płyny do kąpieli o lekko kwaśnym pH (skóra niemowlęcia posiada inny niż u dorosłych odczyn pH.).

Bardzo ważne jest, by kąpiel nie trwałą dłużej niż kwadrans, a w przypadku niemowlęcia zaledwie kilka minut. Suchej skóry nie powinno się trzeć szorstkąmyjką ani ręcznikiem. Po kąpieli należy osuszać skórę malucha dotykowo – nie wolno trzeć jej ręcznikiem.

- Nie myj dziecka mydłem, nawet tym dla dzieci, chyba że jest to mydełko przeznaczone specjalnie dla suchej i wrażliwej skóry.

Smarowanie skóry dziecka

Jeśli dziecko ma suchą skórę lub jest narażone na działanie czynników wysuszających skórę, np. słońce, klimatyzację, mróz czy centralne ogrzewanie, po kąpieli, osuszone ciało (lub najlepiej aplikując go na wciąż lekko wilgotną skórę) warto posmarować preparatem nawilżającym czy oliwką. Warto też korzystać z emolientów.Potocznie nazywa się je dermokosmetykami, ponieważ w ich składzie obecne są substancje o działaniu terapeutycznym. To substancje natłuszczające, zmiękczające i poprawiające nawilżenie skóry. Wiążą wilgoć w naskórku, tworzą film na skórze, który zabezpiecza przed wysuszaniem.

Nie tylko po kąpieli, ale i w ciągu dnia, gdy pojawia się sucha, łuszcząca się skóra na twarzy niemowlaka lub na jego ciele, trzeba natłuszczać skórę dziecka kremami o właściwościach odbudowujących płaszcz wodno-lipidowy skóry czy emulsjami z dodatkiem substancji łagodzących, które goją podrażnienia. Można to robić kilka razy dziennie.

Jeśli chodzisz z dzieckiem na basen, zarówno przed wejściem do wody, jak i po wyjściu z wody, warto położyć na skórę emolient. Jeśli korzystacie z kąpieli w jeziorze czy morzu, a także tych słonecznych, zadbaj o nawilżanie po wieczornej kąpieli (w ciągu dnia obowiązkowo stosuj kremy z filtrem przeciwsłonecznym).

Jakie kosmetyki dla dziecka wybrać?

Do pielęgnacji skóry dziecka można stosować mydła zawierające środki natłuszczające, syndety, mydła z wyciągiem z owsa, chusteczki pielęgnujące i czyszczące (nawilżane balsamami ochronnymi czy tez nasączone oliwą z oliwek, lanoliną), kremy ochronne przeznaczone pod pieluszkę ale także zasypki niemowlęce. [2]

Do codziennej pielęgnacji suchej skóry dziecka należy używać kosmetyków dla niemowląt. Warto stosować specjalistyczne produkty do pielęgnacji skóry dziecka. Nie mogą to być preparaty przypadkowe czy przeznaczone dla całej rodziny.

W przypadku noworodków należy wybierać produkty rekomendowane od 1. dnia życia. Warto wybierać kosmetyki naturalne i organiczne, których jakość została potwierdzona odpowiednimi certyfikatami. Powinny być one bezzapachowe, neutralne, bez barwników i konserwantów.

Miejsca szczególnie wrażliwe i przesuszone warto smarować kremami o minimalnej zawartości wody, z dodatkiem pantenolu, bisabololu (działa przeciwzapalnie) i tlenku cynku. Gdy pojawił się AZS, można również nabyć kremna atopowe zapalenie skóry bez recepty. Szczególnej uwagi wymaga „pieluszkowa” okolicę skóry niemowlęcia.

Bardzo ważne jest, by suchą skórę, która narażona jest na wpływ czynników zewnętrznych, zabezpieczyć przed wyjściem na dwór. To istotne zwłaszcza zimą, w celu zabezpieczenia przed działaniem mrozu i wiatru. Na spacery w słoneczne dni należyzabezpieczyć skórę dziecka przed promieniowaniem słonecznym typu UV-A i UV-B. Należy stosować dobrej jakości, bezpieczne kremy natłuszczające oraz z filtrem o wysokim faktorze (50).

Wybierając preparaty dla dzieci, należy pamiętać, że źle dobrana pielęgnacja stwarza zagrożenie dla ochronnej warstwy lipidowej, powoduje nadmierne wysuszenie skóry i w konsekwencji uszkodzenie bariery naskórka. Najczęściej są to podrażnienia, reakcje alergiczne, zmiany ciepłoty ciała, a nawet może dojść w skrajnych przypadkach do reakcji toksycznych. Niemowlęta i małe dzieci mają ograniczoną zdolność przekształcania i wydalania z organizmu szkodliwych substancji dlatego, że funkcja nerek i wątroby dopiero się doskonali. [3]

O czym jeszcze pamiętać?

Ważne, by nie przegrzewać dziecka. Ważna jest zarówno temperatura i wilgotność powietrza w domu, ale i to, jak ubrane jest dziecko. Muszą to być miękkie, bawełniane ubranka, pozbawione metek czy innych drażniących elementów.

Wychodząc na spacer trzeba ubierać dziecko stosownie do pogody, chronić skórę przed działaniem wiatru, mrozu i promieni słonecznych.

Bardzo ważne jest, by dbać również o optymalne nawadnianie dziecka, a także odpowiednią temperaturę i nawilżenie powietrza w mieszkaniu. Gorące i suche powietrze w mieszkaniu źle wpływa na skórę dzieci, ale i dorosłych.

• Pamiętaj, by podawać dziecku odpowiednią ilość płynów. Jego ubranka pierz w łagodnych i bezpiecznych detergentach. Dodatkowo możesz włączyć dodatkowe płukanie, by substancje zawarte w płynach czy żelach do prania i płukania nie drażniły jego delikatnej skóry.

Najczęstsze błędy w pielęgnacji skóry dziecka

1. Niewłaściwy ubiór dziecka:

• używanie syntetycznych, nieprzewiewnych ubranek, wzmagających potliwość skóry,
• używanie tkanin wełnianych, które w sposób mechaniczny drażnią skórę,
• zakładanie ubranek, które posiadają metalowe zapinki mogące powodować kontaktowe reakcje alergiczne,
• ubieranie dziecko w za ciasne ubranka;

2. przegrzanie organizmu

3. stosowanie nieodpowiednich kosmetyków, w tym preparatów familijnych i dla dorosłych, preparatów zawierających środki przeciwbakteryjne stosowane do pielęgnacji zdrowej skóry dziecka.

Co pomoże na suchą skórę głowy?

Problem suchej skóry może dotyczyć również głowy. To często skutek niewłaściwej pielęgnacji. Ponieważ ciało dziecka jest bardzo delikatne i wrażliwe, może ulegać podrażnieniom. Przesuszenie to częsta reakcja na środki kosmetyczne, nawet te naturalne i łagodne. Dlatego czasem, by pozbyć się problemu, wystarczy zmienić szampon, mydło lub żel do kąpieli.

Zdarza się, że skóra głowy to objaw alergii pokarmowej lub wziewnej. W takiej sytuacji, by potwierdzić bądź wykluczyć podejrzenie, należy skontaktować się z lekarzem.

Jeżeli problemy ze skórą noworodka są dokuczliwe, nasilają się bądź stan skóry, pomimo zabiegów nie zmienia się, porozmawiaj o tym z pediatrą. Powinien pomóc zdiagnozować problem.