Problemy z karmieniem piersią – jak je pokonać

Problemy z karmieniem piersią mogą pojawić się w różnych okolicznościach, z wielu powodów. Nie należy się nimi zrażać, zwłaszcza że większość z nich - przy odpowiednim podejściu - można szybko pokonać. Co robić, gdy pojawią się problemy z karmieniem piersią?

Mleko matki ma unikalny skład. To najlepszy, najzdrowszy i najbardziej wartościowy pokarm dla niemowląt, który zaspokaja wszystkie potrzeby żywieniowe dziecka. Z tego powodu Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca wyłączne karmienie piersią do ukończenia przez dziecko 6. miesiąca życia oraz kontynuację karmienia piersią do ukończenia 2. roku życia i dłużej przy jednoczesnym wprowadzaniu pokarmów uzupełniających.

- Karmienie piersią jest naturalną odpowiedzią Twojego organizmu na potrzeby Twojego dziecka po urodzeniu. Jest najlepszym ze znanych sposobów żywienia, który dostarcza dziecku wszystkich niezbędnych składników, ułatwia ich przyswajanie i wspomaga niedojrzałe funkcje jego ciała. Wspiera prawidłowy rozwój fizyczny, emocjonalny i poznawczy. Zmniejsza także ryzyko wystąpienia wielu chorób zarówno w okresie karmienia, jak i po jego zakończeniu. – podkreśla dr n. med. Magdalena Nehring-Gugulska Międzynarodowy Konsultant Laktacyjny.

Specjaliści alarmują, że kobiety często rezygnują z karmienia naturalnego z powodów nieuzasadnionych medyczne, które są często wynikiem braku wiedzy. To dlatego tak ważne jest, by mama karmiąca piersią była przygotowana na każdą okoliczność i wiedziała co robić, gdy pojawią się problemy z karmieniem piersią.

Najczęstsze problemy z karmieniem piersią

Karmienie piersią nie zawsze jest proste. Zdarza się, że pojawiają się różne problemy i przeszkody. Najczęściej są to:

• boleśnie poranione brodawki,
• wklęsłe i płaskie brodawki,
• nawał pokarmu,
• zastój pokarmu i zapalenie piersi,
• niedobór pokarmu,
• niechęć dziecka do ssania piersi.

Problemy z karmieniem piersią: bolesne, poranione brodawki

Karmienie piersią nie powinno sprawiać bólu. Ból jest często oznaką, że maluszek nie jest prawidłowo przystawiony do piersi. Być może chwyta ją zbyt płytko, przez co rani brodawkę. Dziecko może również kąsać lub chwytać mocno brodawkę, gdy jest bardzo głodne i łapczywie chwyta pierś.

Bólem brodawek mogą kończyć się próby uchwycenia twardej, przepełnionej piersi, na przykład podczas nawału pokarmu. Uszkodzenia brodawek mogą także powstawać podczas niewłaściwego wyjmowania brodawki z buzi dziecka już po karmieniu.

Jeśli brodawki są bolesne, ale nie poranione, ból może pojawić się wskutek zmian hormonalnych, a co za tym idzie większej wrażliwości piersi. Dobra wiadomość jest taka, że z upływem czasu piersi przyzwyczają się do karmienia i przestają boleć. Ich wzmożona wrażliwość jest największa w pierwszym tygodniu po porodzie, potem stopniowo maleje.

Jak sobie poradzić z problemem poranionych brodawek?

Aby dziecko nie raniło brodawek, należy zadbać o to, by maluch był ułożony w odpowiedniej pozycji i poprawnie chwytał pierś. Sprawdź, czy brodawka sutkowa wraz z większą częścią otoczki znajduje się w szeroko otwartej buzi dziecka, a wargi maluszka są wywinięte (wyglądają jak u rybki).

Ważne jest również właściwe wyjmowanie brodawki z buzi dziecka. Po karmieniu włóż palce między pierś i kącik ust maluszka. Dzięki temu dziecko przestaje ssać pierś.

Jeśli ból brodawek towarzyszy nawałowi pokarmu, a dziecko rani piersi, ponieważ ma problem z ich uchwyceniem (piersi są twarde i pełne), odciągnij odrobinę mleka laktatorem lub ręką. Pamiętaj, aby była to niewielka ilość pokarmu.

Gdy problemem są bolesne, poranione brodawki sutkowe, należy je odpowiednio pielęgnować. Myj piersi dwa razy dziennie ciepłą wodą. Unikaj mydła, które wysusza i podrażnia skórę. Między karmieniami przemywaj brodawki naparem z szałwii lub nagietka lekarskiego, a po karmieniu smaruj je własnym mlekiem lub maścią z lanoliną (wybierz taką, której nie trzeba zmywać). Koniecznie wietrz brodawki, a także noś luźne, bawełniane, przewiewne bluzki, które ułatwiają dostęp powietrza i gojenie brodawek.

Problemy z karmieniem piersią: wklęsłe lub płaskie brodawki

Zdarza się, że problemem są płaskie lub wklęsłe brodawki. Aby karmienie piersią stało się możliwe, warto pracować nad ich wyciągnięciem i formowaniem.

Jak sobie poradzić z problem wklęsłych i płaskich brodawek?

Przede wszystkim jak najczęściej przystawiać dziecko do piersi. To zdecydowanie, w naturalny sposób formuje brodawkę. Do wyciągania brodawki przyda się także laktator. Stosuj go pomiędzy karmieniami. Możesz również masować brodawki. Należy to robić kciukiem i palcem wskazującym. Masuj brodawkę w jedną i drugą stronę, jednocześnie delikatnie ją wyciągając.

Problemy z karmieniem piersią: nawał pokarmu

W 3-4 dobie karmienia zwykle pojawia się nawał pokarmu związany z produkcją większej ilości mleka. Piersi są przepełnione, dlatego stają się ciężkie, twarde, pełne. Nawał pokarmu może pojawić się także później, jeśli mama robi dłuższe przerwy między karmieniami. Nawał pokarmu zwykle mija i sytuacja się stabilizuje, jednak przy nieodpowiednim opróżnianiu piersi może przerodzić się w zastój pokarmu, a także i zapalenie piersi.

Jak poradzić sobie z nawałem pokarmu?

Aby poradzić sobie z nawałem pokarmu, najważniejsze jest przystawianie dziecka do piersi – i to jak najczęściej. Przed karmieniem warto odciągnąć odrobinę mleka laktatorem lub ręką. To nieco zmiękczy pierś – mamie przyniesie ulgę, a dziecku ułatwi chwycenie piersi.

Aby zmniejszyć ilość pokarmu możesz wypić napar z szałwii, a przed karmieniem zrobić ciepły okład, na przykład z ogrzanej żelazkiem pieluszki. Po karmieniu do piersi warto przyłożyć zimny kompres.

Problemy z karmieniem piersią: zastój pokarmu i zapalenie piersi

Zastój pokarmu do złudzenia przypomina nawał. Piersi są nabite, pełne, obrzmiałe, a także ciepłe. Mogą być również zaczerwienione. Pod skórą pojawiają się guzki, które są objawem zablokowania kanalika mlecznego. Jeśli dojdzie do zapalenia piersi, dokucza gorączka, bóle mięśni i złe samopoczucie.

Jak sobie poradzić z zastojem pokarmu i zapaleniem piersi?

Jeśli doszło do zastoju pokarmu, karm dziecko jak najczęściej. Zmieniaj pozycje do karmienia, dzięki czemu maluch łatwiej opróżni pierś. Rób okłady z umytych, schłodzonych i stłuczonych liści kapusty, które działają przeciwzapalnie i przeciwbólowo. Jeśli pojawiło się zapalenie piersi, stosuj leki przeciwbólowe i przeciwzapalne (z ibuprofenem). Jeżeli jednak stan zapalny utrzymuje się, niezbędna jest wizyta u lekarza. Być może niezbędny będzie antybiotyk (bezpieczny dla karmiącej i dziecka).

Problemy z karmieniem piersią: niedobór pokarmu

Innym problemem związanym z karmieniem piersią jest niedobór pokarmu. Często jest to problem pozorny, a karmiącym mamom jedynie wydaje się, że nie mają mleka, co jest wynikiem niedostatecznej wiedzy na temat fizjologii laktacji. W rezultacie karmiące rozpoczynają dokarmianie dzieci lub rezygnują z karmienia naturalnego.

Warto wiedzieć, że płacz dziecka, potrzeba częstego karmienia lub miękkie piersi nie oznaczają niedoboru pokarmu. Mówi się o nim dopiero wówczas, gdy dziecko za słabo przybiera na wadze i moczy mniej niż 6 pieluszek na dobę w okresie noworodkowym. W takiej sytuacji, wraz ze specjalistą, faktycznie można zdiagnozować niedobór pokarmu.

Niedobór mleka jest najczęściej spowodowany nieprawidłową techniką karmienia,  dopajaniem i dokarmianiem dziecka mlekiem zastępczym (wówczas - w wyniku rzadszych karmień - produkcja mleka spowalnia) czy zaburzoną funkcją ssania u dziecka (słabe bądź nieefektywne ssanie). Przyczyniają się do niego również zbyt rzadkie i krótkie karmienia (co prowadzi do zalegania mleka w piersiach i hamuje odruch prolaktynowy).

Innymi czynnikami, które mogą mieć wpływ na niedobór pokarmu jest przewlekły stres, zmęczenie, otyłość, zaburzenia hormonalne, a także niedożywienie i picie małej ilości płynów. Powodem niedoboru pokarmu może być również palenie  papierosów,  przyjmowanie  niektórych leków oraz rozległe zabiegi chirurgiczne gruczołu piersiowego.

Jak sobie poradzić z niedoborem pokarmu?

W sytuacji, gdy podejrzewasz, że borykasz się z niedoborem pokarmu, karm maluszka długo i często, także w nocy. Między karmieniami odciągaj mleko laktatorem elektrycznym. To pobudza laktację.
Dbaj o siebie: o sen, odpoczynek, dietę, nawadnianie organizmu. Wypijaj 2 litry płynów w ciągu doby: wodę oraz ziołowe herbatki laktacyjne. Korzystaj z pomocy bliskich w opiece nad dzieckiem. Nie dokarmiaj dziecka mlekiem modyfikowanym.

Problemy z karmieniem piersią: niechęć dziecka do ssania piersi

Zdarzają się też sytuacje, w których dziecko z jakichś powodów nie chce ssać piersi. Najczęściej trudności w karmieniu naturalnym ze strony noworodka powodują przedwczesne narodziny, przebyta intubacja, żółtaczka, hipoglikemia czy zakażenia. Gdy problem z karmieniem piersią związany jest z niechęcią dziecka do ssania piersi, należy zdiagnozować problem i wyeliminować go, jeśli to oczywiście możliwe.

Ponieważ większość problemów z laktacją można pokonać, co umożliwia mamie karmienie dziecka piersią przez kolejne miesiące, warto prosić o pomoc, korzystać ze wsparcia rodziny i partnera. W sytuacji kryzysowej należy zaś zwrócić się po pomoc do położnej lub konsultanta laktacyjnego.