Jak karmić piersią?

Karmienie piersią jest naturalną odpowiedzią organizmu mamy na potrzeby dziecka, a kobiece mleko to najzdrowszy, najbardziej wartościowy i najlepiej przyswajalny pokarm dla niemowląt. Jego fenomen jest związany z unikalnym składem, który sprawia, że mleko mamy zaspokaja wszystkie potrzeby żywieniowe dziecka. Co warto wiedzieć? Jak karmić piersią?

Dlaczego karmienie piersią jest ważne?

Kobiecy pokarm jest niezwykły. Zawiera składniki odżywcze niezbędne do prawidłowego rozwoju dziecka oraz chroni je przed chorobami i infekcjami. Dowiedziono naukowo, że podawanie małym dzieciom mleka mamy jest najlepszym ze znanych sposobów żywienia. Żadna sztuczna mieszanka nie jest w stanie odtworzyć jego unikatowych właściwości, zwłaszcza jego cech immunologicznych, przeciwzapalnych, enzymatycznych, hormonalnych oraz stymulujących procesy rozwoju komórek i układów.

Jak karmić noworodka? Pierwsze karmienie

Pierwsze karmienie dziecka piersią powinno odbyć się najszybciej jak to możliwe, najlepiej maksymalnie do dwóch godzin od porodu. Optymalnym momentem na rozpoczęcie karmienia piersią jest czas pomiędzy 20 a 50 minutą po porodzie. Wówczas noworodek jest najbardziej gotowy do ssania.

Pierwsze karmienie jest ważne, ponieważ inicjuje proces laktacji: piersi otrzymują sygnał do produkcji pokarmu.

Jak często karmić piersią ?

Noworodek w czasie pierwszych dni po porodzie będzie chciał jeść często, więcej niż 10 razy na dobę. Dzięki temu stymuluje wytwarzanie pokarmu, nie grozi mu znaczna utrata wagi i ma mniejsze prawdopodobieństwo na nasilenie żółtaczki poporodowej.

Im częściej będziesz karmiła piersią, tym więcej mleka będziesz produkować i karmienie stanie się łatwiejsze. Dodatkowo karmienie przyspiesza obkurczanie się macicy.

Przez kilka pierwszych tygodni życia noworodek powinien być karmiony 8-12 razy dziennie. Częstotliwość zależy od tego, jak szybko trawi pokarm. Są dzieci, które najadają się szybko i równie szybko są gotowe do następnego karmienia.

Rytm karmienia piersią noworodka czy niemowlęcia zmienia się wraz z wiekiem dziecka i jego potrzebami. Dziecko pomiędzy 1 a 2 miesiącem życia najprawdopodobniej będziesz karmić 7-9 razy dziennie.

Najlepiej karm na żądanie. To pomaga uporać się z takimi problemami, jak "za mało" oraz "za dużo" pokarmu. To może oznaczać, że przystawisz malucha do piersi co godzinę, ale również, że dziecko zachowuje 2-3 godzinne przerwy między posiłkami.

Pamiętaj, że noworodek nie powinien jeść rzadziej niż co 4 godziny - nawet w nocy. Maluchy szczególnie dużo śpiące należy wybudzać do karmienia, aby nie dopuścić do odwodnienia.

Jak długo karmić piersią?

Karmienie piersią jest najwłaściwszym sposobem żywienia niemowląt. To dlatego, jeśli to tylko możliwe, jest zalecane do 6. miesiąca życia dziecka. Później mleko matki powinno być także obecne w diecie maluszka do roku, a nawet dłużej. Dietę niemowlęcia można już rozszerzać pomiędzy 17 a 26. tygodniem życia, jednak moment wprowadzania pokarmów uzupełniających zawsze należy dostosować do umiejętności jedzenia niemowlęcia.

Światowa Organizacja Zdrowia ani żadna inna, która zajmuje się żywieniem dzieci nie określa górnej granicy do kiedy należy karmić piersią:zależy to od matki i dziecka. Przed podjęciem decyzji o zmianie sposobu karmienia skonsultuj się z lekarzem.

WHO (Światowa Organizacja Zdrowia) i inne autorytety w dziedzinie żywienia zalecają wyłączne karmienie piersią przez 6 pierwszych miesięcy życia dziecka. Można je kontynuować tak długo, jak tego pragną matka i dziecko, do końca 1. czy 2. roku życia dziecka, a nawet dłużej.

Jak poznać, że dziecko jest głodne?

Każde dziecko na głód reaguje inaczej. Zwykle jest niespokojne, marudne lub pobudzone. Może wkładać do buzi rączki i je ssać. Zdecydowanie nie należy czekać, aż maluch się rozpłacze. Obserwowanie tych sygnałów i reagowanie na nie jest ważne, ponieważ im szybciej się nauczysz je rozpoznawać, tym mniej sfrustrowane będzie twoje niemowlę pomiędzy karmieniami.

Jak długo trwa jedno karmienie?

To, jak długo trwa karmienie, zależy od wielu czynników, między innymi:

• wieku dziecka: noworodek może potrzebować 20 minut przy każdej piersi, starsze dziecko około 5-10 minut,
• tempa przepływu mleka matki: czy jest wolne, czy szybkie,
• prawidłowego przystawiania do piersi,
• czy dziecko od razu zaczyna ssać,
• czy niemowlę jest śpiące lub zainteresowane innymi rzeczami.

Techniki karmienia piersią

Pozycje do karmienia są różne, dzięki temu można wybrać idealną w zależności od sytuacji i upodobań mamy. Można karmić maluszka:

• w pozycji klasycznej,
• w pozycji krzyżowej,
• w pozycji spod pachy (tzw. pozycja futbolowa),
• w leżeniu na wznak,
• w pozycji leżeniu na boku,
• w pozycji na stojąco.

Pozycja klasyczna

W pozycji klasycznej twoje plecy są podparte, a stopy na podłodze lub podnóżku. Dziecko przytulone jest brzuszkiem do twojego brzucha, jego główka opiera się na zgięciu łokcia, a twoje przedramię podtrzymuje jego plecy, a dłoń pośladki.

Pozycja krzyżowa

Pozycja krzyżowa: dziecko jest ułożone w pozycji klasycznej, z tym, że trzymasz je ręką przeciwną do piersi, z której karmisz. Twoja dłoń podpiera główkę i kark malucha, a przedramię jego plecy.

Pozycja spod pachy (tzw. futbolowa)

Pozycja spod pachy: dziecko jest zwrócone brzuszkiem do twojego boku, jego nóżki leząc pod twoją pachą. Podtrzymujesz jego główkę dłonią, a przedramieniem jego plecy.

Pozycja leżąca na wznak

Pozycja leżąca na wznak: leżysz na plecach, dbając o odpowiednie podparcie tułowia (np. przy użyciu poduszek), kładziesz na siebie niemowlę tak, by jego buzia znalazła się tuż obok piersi. Ciało malucha może być ułożone wzdłuż twojego, na ukos lub w poprzek.

Pozycja leżąca na boku

Pozycja leżąca: leżysz na boku, ramię opierasz na podłożu, a głowę nieco wyżej na poduszce. Między kolana i pod plecy możesz włożyć małe poduszki. Dziecko leży przy tobie brzuszkiem do brzucha, oparte na twoim ramieniu lub bezpośrednio na podłożu. By dziecko nie zsuwało się podczas ssania, możesz je podeprzeć poduszką.

Prawidłowe techniki karmienia piersią są ważne, ponieważ wpływają na efektywność i komfort karmienia, zapobiegają wielu problemom, które często wynikają z nieprawidłowego przystawiania dziecka do piersi.

To także podstawa udanej laktacji. Odpowiednio przystawione do piersi dziecko dobrze opróżnia pierś, najada się i zdrowo rośnie, a i pobudza u mamy laktację po porodzie. Karmienie jest efektywne i komfortowe, a także satysfakcjonujące.

Jak przystawić dziecko do piersi?

Podczas karmienia należy pamiętać, by przystawiać „dziecko do piersi, a nie pierś do dziecka”. Jak to zrobić?

Palce twoich dłoni powinny znajdować się poza otoczką brodawki. Nie ściskaj piersi, a jedynie delikatnie ją podtrzymuj.

Pierś powinna być podtrzymywana od spodu czterema palcami, a kciuk ułożony na piersi tak, aby utworzyć literę C lub U (w zależności od ułożenia dziecka). Nie pochylaj do dziecka, a jedynie podnieś je do odpowiedniego poziomu.

Dotykając brodawką górnej wargi dziecka, tuż pod noskiem, zachęć je do szerokiego otwarcia buźki. Kiedy buzia jest otwarta, a języczek opuszczony w dół, nasuń malucha na pierś tak, by chwytając ją objął ustami całą brodawkę wraz z większą częścią otoczki.

Wargi dziecka w trakcie ssania powinny być wywinięte na zewnątrz (na tzw. „glonojada”): dolna warga obejmuje większą część otoczki niż górna, a bródka i nosek dotykać piersi (nie ma obawy jeśli nosek „zapada się” w pierś – maluch i tak będzie mógł swobodnie oddychać).

W trakcie ssania powinnaś słuchać przełykanie przez dziecko pokarmu. Po około 10 przełknięciach może maluch zrobić pauzę, by nabrać sił na kolejne łyki mleka. To naturalne.

Jeżeli słyszysz cmokanie w trakcie ssania, odstaw maluszka od piersi przez ostrożne wsunięcie małego palca w kącik jego ust i ponownie przystaw go poprawnie do piersi.

Podczas karmienia maluszek powinien być ułożony w myśl zasady „brzuszek do brzucha”, czyli przodem do ciebie (wyjątkiem jest pozycja spod pachy), a jego ciało powinno być ułożone w jednej linii (ucho, ramię, przedramię, bioderko) tak, by w trakcie karmienia nie odchylał tylko główki w stronę piersi (co może wywoływać u maluszka problemy natury trawiennej). Ważne jest także, aby główka, plecy i pośladki dziecka były podtrzymywane, dzięki czemu dziecko może się czuć bezpiecznie przy piersi.

Co powinna jeść mama karmiąca piersią?

Podczas karmienia piersią kobieta powinna odżywiać się zdrowo i niezbyt kalorycznie. W pierwszym półroczu całodzienne zapotrzebowanie energetyczne karmiącej wzrasta jedynie o około 500 kcal/dobę. W drugim półroczu dodatkowa - 400 kcal/dzień.

Zwiększone zapotrzebowanie kobiet w okresie laktacji dotyczy także składników odżywczych. To między innymi:

• białko. Jego ilość wzrasta o dodatkowe 20 g dziennie w pierwszym półroczu, a w drugim - około 15 g),
• witaminy rozpuszczalne w tłuszczach (A, E, D) oraz witaminy rozpuszczalne w wodzie (witaminy C, B1, B2, B12 oraz kwas foliowy,
• minerałów, np. takich jak jod, selen, wapń.

Oznacza to, że dieta karmiącej mamy powinna być urozmaicona i dobrze zbilansowana. Powinna uwzględniać warzywa, owoce, produkty zbożowe i mleczne, mięso, ryby i jaja, oleje.

Jeśli chodzi o potencjalne alergie, nie zaleca się eliminowania z diety produktów potencjalnie uczulających tak „na wszelki wypadek”. Diety eliminacyjne stosuje się w przypadkach uzasadnionych medycznie pod opieką lekarza i dietetyka.

Karmienie piersią – korzyści dla dziecka

Karmiąc dziecko piersią mama daje mu wszystko, co najlepsze. Jej pokarm wspiera bowiem młodego człowieka w rozwoju, ale i chroni go przed chorobami. Ma wyjątkowy skład, dzięki czemu zaopatruje organizm dziecka we wszelkie niezbędne składniki, a i ułatwia ich przyswajanie.

Kobiecy pokarm zmniejsza ryzyko wystąpienia wielu chorób, zarówno w okresie karmienia, jak i po jego zakończeniu. Dziecko bardziej skutecznie jest chronione przed zakażeniami dróg oddechowych i uszu oraz biegunką zakaźną, a także uczuleniami i chorobami alergicznymi (takimi jak astma czy atopowe zapalenie skóry).

Dzieci karmione piersią lepiej się rozwijają, a i rzadziej chorują na niektóre nowotwory (np. chłoniaki czy białaczka), a w późniejszym okresie życia są chronione przed nadwagą, otyłością i cukrzycą. Są także obarczone mniejszym ryzykiem zakażeń dróg moczowych i zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych

Nie można zapomnieć, że podczas karmienia między mamą a maluchem tworzy się unikatowa, silna więź. Dzięki temu, że są blisko, dziecko jest spokojne, szczęśliwe i ma poczucie bezpieczeństwa.

Korzyści dla mamy karmiącej piersią

Karmiąca piersią kobieta w mniejszym stopniu odczuwa dolegliwości w okresie połogu, a i szybciej pozbywa się dodatkowych kilogramów zgromadzonych podczas ciąży. Jest obciążona mniejszym ryzykiem zachorowania na raka piersi i jajnika, osteoporozę (tzn. odwapnienie i łamliwość kości) czy nadciśnienia i chorób układu krążenia po menopauzie.

Nie można zapomnieć także o praktycznych aspektach karmienia piersią. Jest ono bowiem nie tylko wygodne, ale i tanie. Każda kobieta karmiąca piersią doceni, że mleko mamy jest zawsze gotowe dla dziecka. Nie trzeba się martwić się o zagrzanie butelki, gdy maluch zgłodnieje. Można nakarmić je poza domem oraz w nocy nie wstając z łóżka, co nie zakłóca nocnego wypoczynku.

Jak prawidłowo przechowywać odciągnięte mleko?

Zdarzają się sytuacje, kiedy dziecko nie może być karmione bezpośrednio z piersi (na przykład, gdy wracasz do pracy). Jeśli pokarm mamy ma maluszkowi podać tata, babcia czy niania, mleko musi być odpowiednio przechowywane:

• w temperaturze pokojowej Twoje mleko może być przechowywane przez maksymalnie 10 godzin (siara przez 24 godziny).
• w lodówce mleko można przechowywać do 5 dni.
• w zamrażalniku znajdującym się w lodówce - 2 tygodnie.
• w zamrażalniku lodówki, która ma osobne drzwiczki - 3 lub 4 miesiące.
• w zamrażarce - pół roku lub nawet dłużej.

Najczęstsze problemy z karmieniem piersią

Karmienie piersią nie zawsze jest proste. Zdarza się, że pojawiają się różne problemy i przeszkody.

Najczęstsze problemy pojawiające się przy karmieniu piersią to:

• boleśnie poranione brodawki (to typowa dolegliwość na początku karmienia piersią, co sprawia, że trudno jest karmić noworodka),
• wklęsłe i płaskie brodawki,
• nawał pokarmu,
• zastój pokarmu i zapalenie piersi,
• niedobór pokarmu,
• niechęć dziecka do ssania piersi.

Specjaliści są zdania, że kobiety często rezygnują z karmienia naturalnego z powodów nieuzasadnionych medyczne, które są często wynikiem braku wiedzy. To dlatego tak ważne jest, by mama karmiąca piersią wiedziała, co może robić, gdy pojawią się problemy z karmieniem piersią.

Pęknięte, płaskie lub wklęsłe brodawki nie są przeszkodą w karmieniu. Podobnie zresztą jak zastój pokarmu, zapalenie piersi czy nawet ropień piersi. W każdej z tych sytuacji należy podjąć pewne kroki, aby umożliwić dziecku ssanie pokarmu.

Jak sobie pomóc? Warto czytać artykuły, które podpowiadają, jak pokonać trudności z karmieniem piersią, a i prosić o wsparcie położną czy doradcę laktacyjnego. Przede wszystkim należy jednak zachować spokój oraz zadbać o pozytywne nastawienie.

Kiedy nie można karmić piersią?

Czasem karmienie piersią nie jest możliwe. Dzieje się tak, gdy dziecko na wrodzoną wadę metaboliczną (to np. galaktozemia) lub gdy mama:

• cierpi na ciężką chorobę, która uniemożliwia opiekę nad dzieckiem, np. zaawansowaną niewydolność krążenia, ciężką chorobę psychiczną, zaawansowaną chorobę nowotworową bądź jest zarażona wirusem HIV,
• przyjmuje toksyczne leki, np. środki halucynogenne, leki przeciwnowotworowe czy preparaty radioaktywne.

Tylko niewielka liczba kobiet (>5%) nie jest w stanie karmić dziecka, zwykle z powodu rzadkich schorzeń, np: wrodzonego braku tkanki gruczołowej piersi.

Choroba infekcyjna nie jest przeciwwskazaniem do karmienia piersią, a sytuacja ma ważną zaletę. Dziecko wraz z pokarmem otrzymuje przeciwciała, chroniące go przed zakażeniem lub wspomagające walkę małego organizmu z chorobą.

W przypadku takich chorób jak żółtaczka zakaźna, wirusowe zapalenie wątroby typu B, czy cukrzyca należy jednak w tym względzie zasięgnąć porady lekarskiej.