Objawy i leczenie cukrzycy u dziecka

Co to jest cukrzyca?  

Cukrzyca (diabetes mellitus) to choroba ogólnoustrojowa, istotą której są zaburzenia metabolizmu węglowodanów oraz tłuszczów i białek, co jest skutkiem braku metabolicznej aktywności insuliny. Tym samym jej główne cechy charakterystyczne to: zwiększone stężenie glukozy we krwi (hiperglikemia), zwiększone stężenie tłuszczów we krwi (hiperlipidemia) i zwiększone stężenie aminokwasów we krwi (hiperaminoacydemia).

Cukrzyca nie jest chorobą jednolitą. Dotychczas wyróżniano 4 typy cukrzycy: cukrzycę typu 1 (insulinozależna), cukrzycę typu 2, cukrzycę ciężarnych oraz inne postaci cukrzycy (np. cukrzyca wtórna, cukrzyca monogenowa). Ich wspólnym mianownikiem jest brak biologicznego działania insuliny, różnice zaś stanowi etiologia, patogeneza, epidemiologia, obraz kliniczny oraz leczenie.

Cukrzyca u dzieci  

Specjaliści alarmują, że od kilku lat wśród dzieci rośnie zachorowalność na cukrzycę, a choroba ma bardziej gwałtowny przebieg niż u dorosłych. Za jej pojawienie się odpowiadają czynniki genetyczne, immunologiczne i środowiskowe.

Najczęściej występującą postacią cukrzycy u dzieci i młodzieży rasy białej jest cukrzyca typu 1. Wśród małoletnich pacjentów o innym pochodzeniu etnicznym proporcje są inne. Dzieci zapadają również na genetyczne postaci cukrzycy, takie jak MODY i utrwalona cukrzyca noworodkowa, przejściowa cukrzyca noworodkowa i cukrzyca wtórna. Są to jednak przypadki rzadkie. 

Niemowlęta rzadko chorują na cukrzycę typu 1. Ryzyko zapadnięcia na tę chorobę rośnie wiekiem. Szczególnie dużo dzieci zapada na cukrzycę typu 1 między 4. a 6. rokiem życia, a najczęściej rozwija się ona między 7. a 15. rokiem życia. Bywa nazywana cukrzycą młodzieńczą. Cukrzyca typu 1 (T1D) jest najczęstszą chorobą metaboliczną wieku dziecięcego.

Cukrzyca u dzieci - objawy i powikłania

Cukrzyca typu 1 jest związana z niedoborem insuliny, która odpowiada za utrzymanie właściwego poziomu cukru we krwi oraz przemianę węglowodanów, białek i tłuszczów. Bez insuliny składniki odżywcze nie docierają do komórek i mięśni. Przyczyną patologii jest nieprawidłowa praca systemu odpornościowego niszczącego komórki trzustki, które są odpowiedzialne za produkcję insuliny, co jest następstwem autodestrukcji (samozniszczenia) wysp trzustkowych produkujących hormon. To choroba autoimmunologiczna.

Do niedawna cukrzyca typu 2 dotyczyła wyłącznie dorosłych. Niestety zmiany cywilizacyjne (m.in. modyfikowane artykuły spożywcze), brak ruchu (siedzący tryb życia,  nadwaga i otyłość), kiepska dieta (uboga w składniki odżywcze, a bogata w „śmieciowe” jedzenie i puste kalorie) sprawiły, że to się zmienia. Obecnie chorują na nią także dzieci.

Objawy cukrzycy u dzieci

Pierwszym objawem cukrzycy u dzieci bywa często wzmożone pragnienie (polidypsja), które wynika z wysokiego poziomu glukozy we krwi. Inne objawy cukrzycy u dziecka to:

• częste wizyty w toalecie w celu oddawania moczu (w ten sposób organizm broni się, wydalając nadmiar glukozy). Może się pojawiać moczenie nocne, a podejrzenia powinny wzbudzić nocne wizyty w toalecie, jeśli dziecko do tej pory nie miało tego w zwyczaju,
• chudnięcie. Gdy organizm odczuwa brak insuliny, zaczyna produkować ketony, inną formę energii. W tym celu rozbija tkankę tłuszczową i mięśnie, czego efektem jest utrata masy,
  zajady na ustach,
• wilczy głód lub brak apetytu (niepokojąca jest zmiana apetytu w każda stronę – zarówno niepohamowana ochota na jedzenie, słodycze zwłaszcza, jak i niechęć do jedzenia),
  pogarszający się wzrok – dziecko zaczyna np. mrużyć oczy,
• zmęczenie (niepokojące jest, kiedy dziecko, które zazwyczaj kipiało energią, zaczyna drzemać w ciągu dnia, zwłaszcza w ciągu godziny lub dwóch od spożycia posiłku z większą ilością węglowodanów, czuje niechęć do aktywności),
• złe samopoczucie, rozdrażnienie.

Nietypowe objawy cukrzycy u dzieci to zmiany skórne (objawy skórne to np. suchość skóry czy przewlekłe swędzenie skóry), nawracające infekcje drożdżakowe, szum w uszach, zawroty głowy, zaburzenia widzenia czy nawracające bóle brzucha.

Powikłanie – cukrzyca typu 1 i cukrzyca typu 2

Przewlekła hiperglikemia w cukrzycy wiąże się z uszkodzeniem, zaburzeniem czynności i niewydolnością różnych narządów, zwłaszcza oczu, nerek, nerwów, serca i naczyń krwionośnych. Oznacza to, że gdy choroba jest niezdiagnozowana i nieleczona bądź leczona nieodpowiednio, może dojść do uszkodzenia naczyń krwionośnych, zaburzeń wzroku i układu nerwowego, a także nerek (czasem konieczna staje się dializa, a nawet przeszczep nerki). Powikłania cukrzycy typu 1 są dotkliwe, a ich pojawianie się jest początkowo nieodczuwalnie.

Zagrożenie stanowi również kwasica ketonowa, która zagraża życiu i zdrowiu dziecka. Jej objawami są: słodkawy zapach z ust (acetonu lub owoców), suchość w ustach, bardzo sucha skóra, wysypka i rumieniec, nudności i wymioty, utrata przytomności. Jeśli zauważysz objawy kwasicy ketonowej u dziecka, natychmiast jedź do szpitala.

Powikłania typu 2 cukrzycy obejmują takie nieprawidłowości jak nadciśnienie tętnicze, stłuszczenie wątroby, zaburzenia lipidowe, zaburzenia dojrzewania, pogłębianie oporności na działanie insuliny, zaburzenie czynności komórek wydzielających insulinę, co prowadzi do powikłań podobnych do tych, które występują w cukrzycy typu 1.