Zablokowany kanalik łzowy u niemowląt – objawy, leczenie i domowe sposoby

Co to jest zatkany kanalik łzowy?

Zatkany kanalik łzowy u niemowląt to stan, w którym kanaliki odpowiedzialne za odprowadzanie łez z oka do jamy nosowej są zablokowane lub niedrożne. To prowadzi do gromadzenia się łez w oku.

Zazwyczaj problem ten dotyczy małych dzieci, ponieważ ich kanaliki łzowe mogą być wąskie, nie w pełni rozwinięte lub niedrożne od urodzenia. Dobra wiadomość jest taka, że sytuacja stabilizuje się zwykle w ciągu pierwszych kilku miesięcy życia dziecka.

Zatkany kanał łzowy u niemowląt - objawy

Jakie są typowe objawy zablokowanego kanalika łzowego? Jak rozpoznać, że niemowlę ma problem?

Niedrożność kanału łzowego sprawia, że obserwuje się:

• nadmierne łzawienie (nawet gdy dziecko nie płacze),
• wypełnione łzami i śluzem oczy,
• zaczerwienienie oczu.

W poważniejszych przypadkach może dojść do gromadzenia się ropnej wydzieliny w kąciku oka. To może powodować zlepianie się rzęs, zwłaszcza po przebudzeniu. Dziecko może także odczuwać dyskomfort, często pociera oczy.

Zatkane kanały łzowe a katar

Zatkane kanały łzowe i katar mogą występować niezależnie, ale i być ze sobą powiązane. Ma to związek z tym, że kanały łzowe odprowadzają łzy z oka do nosa, więc jeśli są zablokowane, mogą wywoływać nadmierne łzawienie, a nawet infekcje. Z kolei katar, który jest objawem infekcji wirusowej lub bakteryjnej lub alergii, może prowadzić do obrzęku błony śluzowej nosa, co z kolei może wpływać na funkcjonowanie kanałów łzowych.

Przyczyny zablokowania kanalika łzowego

Zablokowanie kanalika łzowego u niemowląt może mieć różne przyczyny. Najczęstszą jest wrodzona niedrożność kanalika. Mówi się o niej, gdy kanaliki łzowe są zbyt wąskie lub nie w pełni rozwinięte. Zdarza się, że problem jest związany z wrodzonymi anomaliami w budowie dróg łzowych.

Nie bez znaczenia są czynniki genetyczne. Jeżeli rodzice mieli podobne problemy, istnieje to ryzyko, że dziecko również będzie na nie narażone, jest większe.

Niedrożność kanalika łzowego u noworodka, ale i niemowlaka, może być również konsekwencją częstych infekcji oczu, takich jak zapalenie spojówek.

Zablokowany kanalik łzowy u niemowląt - diagnoza

Rozpoznanie problemu zablokowanego kanalika łzowego jest możliwe na podstawie obserwacji typowych objawów. W przypadku podejrzenia patologii zaleca się konsultację z pediatrą lub okulistą.

Jak pediatra lub okulista diagnozuje zablokowanie kanalika łzowego? Lekarz przeprowadza badanie, oceniając oko dziecka pod kątem nadmiernego łzawienia, zaczerwienienia i obecności wydzieliny. Następnie może zastosować test z barwnikiem (fluoresceinowy), w którym do oka wprowadza się kroplę specjalnego barwnika. Jeśli barwnik nie odpłynie z oka przez kanalik łzowy do nosa, oznacza to, że jest zablokowany. Test pozwala również na ocenę, czy drogi łzowe działają prawidłowo.

Zablokowany kanalik łzowy u niemowląt. Kiedy do lekarza?

Jeżeli objawy związane z zatkanym kanalikiem łzowym nie ustępują po kilku miesiącach, należy skonsultować się z pediatrą. Jeśli pojawią się symptomy wskazujące na infekcję, takie jak gorączka czy silne ropienie, z lekarzem należy skontaktować się jak najszybciej.

Zablokowany kanalik łzowy u niemowląt - leczenie

Czy zablokowany kanalik łzowy zawsze wymaga leczenia? Okazuje się, że nie. Leczenie zablokowanego kanalika łzowego nie zawsze jest konieczne.

W większości przypadków problem ustępuje samoistnie. Wówczas odblokowanie kanalika łzowego odbywa się naturalnie, w miarę upływu czasu i rozwoju dziecka. Wówczas wystarczy stosowanie domowych sposób na łagodzenie objawów i dolegliwości. Duże znaczenie ma właściwa pielęgnacja narządu wzroku.

W cięższych sytuacjach konieczne może być zastosowanie specjalistycznych metod leczenia, takich jak sondowanie kanalików. Zabieg polega na wprowadzeniu cienkiej sondy do kanalika łzowego w celu jego udrożnienia. Sondowanie wykonuje się zwykle w znieczuleniu miejscowym. Procedura jest skuteczna w większości przypadków. Po zabiegu problem ustępuje, a rokowania są zazwyczaj bardzo dobre..

Kiedy potrzebna jest interwencja medyczna? Sondowanie kanalika łzowego jest konieczne, gdy patologia nie ustępuje po 6-12 miesiącach życia dziecka, a objawy, takie jak nadmierne łzawienie, ropienie oka czy zaczerwienienie utrzymują się pomimo stosowania domowych metod. 

Jeśli chodzi o terapię, w przypadku infekcji konieczne jest stosowanie kropli i antybiotyków.

Domowe sposoby na zablokowany kanalik łzowy

W przypadku zablokowanego kanalika łzowego u niemowląt do codziennej rutyny należy włączyć kilka domowych sposobów na łagodzenie objawów. Co może przynieść ulgę i pomóc w łagodzeniu dokuczliwych objawów?

W udrożnieniu kanalika może pomóc regularne stosowanie domowych metod, takich jak masaż, ciepłe kompresy i utrzymywanie oka w czystości.

Masaż kanalika łzowego – jak to zrobić prawidłowo?

Jedną z najczęściej zalecanych metod jest delikatny masaż kanalika łzowego. Aby przeprowadzić go prawidłowo, należy umyć ręce i używając palca wskazującego wykonać niewielki, okrężny ruch wzdłuż kącika oka, w kierunku od nosa do kącika oka. Ucisk musi być delikatny, umiarkowany. Trzeba unikać zbyt mocnego ucisku, który mógłby wywołać dyskomfort.

Aby masaż mógł pomóc w udrożnieniu zablokowanego kanalika, trzeba go wykonywać kilka razy dziennie przez kilka minut. Jeśli nie czujesz się pewnie, poproś lekarza o wskazówki. Możesz też obejrzeć filmik w internecie (np. Jak masować zatkany kanał łzowy u niemowlaka (YouTube) czy Jak wykonać masaż kanału łzowego u niemowląt – film instruktażowy).

Czystość i higiena okolicy oka

By zapobiec infekcjom i podrażnieniom, bardzo ważne jest utrzymywanie czystości wokół oka. Co robić?

Przede wszystkim regularnie przemywać okolice oka dziecka ciepłą wodą lub roztworem soli fizjologicznej. Do czyszczenia trzeba używać jednorazowych wacików lub czystych gazików (by uniknąć przenoszenia bakterii).

Ważne jest, aby pilnować, by dziecko nie pocierało oka, ponieważ może to pogorszyć stan lub prowadzić do podrażnień i pojawienia się stanów zapalnych.

Ciepłe kompresy na oczy

Pomóc mogą również ciepłe kompresy, przykładane do oka dziecka na kilka minut, co kilka razy dziennie. Sprawdzi się czysty ręcznik zamoczony w ciepłej (nie gorącej) wodzie. Trzeba pamiętać o odciśnięciu nadmiaru płynu. Ciepło pomoże w rozluźnieniu i ewentualnym usunięciu zalegającej wydzieliny oraz poprawi przepływ łez.

Obserwacja i konsultacja z lekarzem

Stosowanie tych domowych sposobów zawsze warto skonsultować z lekarzem. Ważne jest również trzymanie ręki na pulsie, czyli monitorowanie stanu oka dziecka. Jeśli dzieje się coś niepokojącego, trzeba porozmawiać z lekarzem.

Zablokowany kanalik łzowy u niemowląt - rokowania i powikłania

Zablokowany kanalik łzowy u niemowląt ma dobre rokowania, choć wiele zależy od kontrolowania stanu zdrowia dziecka, stosowania domowych sposobów pielęgnacji oka, stosowania się do zaleceń lekarza. To pozwala uniknąć powikłań.

Jeśli chodzi o komplikacje, z zatkanym kanalikiem oka wiąże się ryzyko wystąpienia:

• infekcji oka, takich jak zapalenie spojówek. Gdy te nie są leczone, mogą prowadzić do trwałych uszkodzeń oka,
• ropnia w okolicach kanalika łzowego,  
• problem z widzeniem w przypadku długotrwałej blokady.

Na szczęście problemy te są zwykle tymczasowe, co oznacza, że ustępują po usunięciu blokady.

Czy problem zatkanego kanalika może powrócić? Może się tak zdarzyć. Choć w większości przypadków następuje trwałą poprawa (samoistna bądź związana z terapię), w niektórych przypadkach zablokowanie kanalika łzowego może nawracać. Predysponują do tego wrodzone nieprawidłowości anatomiczne.  

Zablokowany kanalik łzowy u niemowląt - podsumowanie

Zablokowany kanalik łzowy u niemowląt jest powszechnym problemem, który w większości przypadków rozwiązuje się samoistnie w ciągu 6-12 miesięcy życia dziecka.

Wczesne rozpoznanie typowych objawów, takich jak nadmierne łzawienie, zaczerwienienie i ropienie oka pozwala na wdrożenie odpowiednich metod ich łagodzenia, takich jak masaż kanalika i stosowanie ciepłych kompresów. Bardzo ważne jest także utrzymanie oka w czystości. To pozwala zadbać o komfort i zdrowie oczu, ale i zapobiec powikłaniom, takim jak infekcje czy problemy z widzeniem.

W przypadku utrzymujących się objawów lub poważniejszych problemów konieczna może być interwencja medyczna, na przykład sondowanie kanalika łzowego. Dlatego tak ważne jest monitorowanie zdrowia dziecka oraz konsultowanie się z pediatrą lub okulistą, gdy pojawi się coś niepokojącego.