Noworodek – pierwsze dni

Choć twój synek czy córka są dla ciebie bezdyskusyjnie najpiękniejsze na świecie, to jednak jesteś nieco zaskoczona jego wyglądem. Oj, nie bardzo twój noworodek przypomina maluchy ze zdjęć, jakie widywałaś w prasie.

Spokojnie! Tak, jak minęło dziwne zabarwienie jego skóry w chwili, kiedy pojawiał się na świecie, tak miną i inne pamiątki tej pierwszej podróży. To:

• głowa przypominająca swoim kształtem stożek. Owo odkształcenie ułatwiło maluchowi podróż przez kanał rodny,
• obrzęk twarzy i powiek dziecka,
• siniaczki. Nieco później, bo za kilka miesięcy, znikną znamiona, zwane szczypnięciami bociana. Jeśli owe zmiany cię niepokoją, skonsultuj je z lekarzem,

• schnący kikut pępowinowy.

Debiutujące mamy i tatusiowie bacznie obserwują dziecko - są pełni zachwytu, ale i drżą z niepokoju. Dlaczego ono tak dziwnie wygląda, a i ciągle śpi, to - zdaje się - największe zagadki tych pierwszych, wspólnie spędzonych dni.

Wyobrażałaś sobie, że kiedy tylko na świecie pojawi się twoje dziecko, będziesz je tulić, bawić się z nim, opowiadać mu o świecie, po prostu być blisko. Tymczasem wychodzi na to, że maluch pierwsze kilkanaście dni postanowił spędzić zupełnie inaczej - śpiąc, budząc się co kilka godzin tylko na chwilę, to jest na karmienie piersią lub butelką.

Zdumiewa cię ten mocno ograniczony czas aktywności. Nie denerwuj się jednak, to normalne – i dobrze ten okres wykorzystaj. Maluch potrzebuje odpoczynku po narodzinach, a i czasu, by i dostosować się do nowej sytuacji.

Ty także odpocznij, nabierz sił. Na wspólne harce, a i nowy rytm dobowy, który dziś wyznaczają wyłącznie pory karmienia i snu maluszka, macie jeszcze czas.

Owe krótkie chwile, kiedy maluszek jest aktywny, wykorzystaj na nawiązanie z nim więzi i podtrzymanie komunikacji. Noworodek lubi być przytulany, otaczany opieką, czułością i miłością.

Mów do maluszka, uśmiechaj się do niego, całuj i przytulaj. Dziecko z pewnością rozpoznaje twój głos, zapamiętuje zapach, a w twoich ramionach czuje się kochane i bezpieczne. Co więcej, czułość i tulenie to fantastyczna inwestycja – w prawidłowy rozwój dziecka.

Kiedy pierwsza kąpiel noworodka? Zdarza się, że ta odbywa się zaraz po porodzie, jeszcze w szpitalu, jednak często ma to miejsce dopiero po wyjściu do domu. Dobrze to zrobić na przykład po wieczornym karmieniu. Pierwsza kąpiel nie powinna trwać zbyt długo. Optymalny czas wynosi 5 minut. Dłuższe przebywanie w wodzie może przesuszyć delikatną skórę dziecka.

Z pierwszą kąpielą noworodka można także odczekać 2 lub 3 dni, dając sobie i dziecku czas na przyzwyczajenie się do nowej sytuacji.

Noworodka można myć w wanience ustawionej w łazience czy sypialni, koniecznie na stabilnym podłożu. Można wykorzystać stół w pokoju, przewijak czy specjalny stelaż na wanienkę. Ważne, by rodzic miał możliwość bliskiego kontaktu z dzieckiem.

Co istotne, w pomieszczeniu, w którym ma odbyć się kąpiel, musi być ciepło. Optymalna temperatura otoczenia wynosi 22-25 stopni C. Ważna jest także temperatura wody, ponieważ noworodki bardzo szybko się wyziębiają, szczególnie kiedy ich skóra jest mokra. Ta powinna być podobna do temperatury ciała lub trochę wyższa, czyli wynosić około 37-38 stopni C.

Można ją sprawdzić za pomocą termometru lub poprzez zanurzenie łokcia (testy dłonią się nie sprawdzają). By się upewnić, że woda nie jest zbyt ciepła albo zbyt chłodna, trzeba obserwować zachowanie maluszka podczas kąpieli.

Do kąpieli noworodka należy używać wyłącznie produktów, które są przeznaczone dla dzieci od 1. dnia życia. Sprawdzają się emolienty, które myją i chronią skórę przed wysuszeniem. Idealny kosmetyk do mycia dla najmłodszych dzieci powinien łagodnie natłuszczać skórę, nie zawierając żadnych dodatków zapachowych czy barwników.

Jak często kąpać noworodka?

W przypadku noworodków wystarczą 2 czy 3 kąpiele w tygodniu. Skóra dziecka jest bardzo cienka, nie posiada w pełni wykształconej warstwy lipidowej, przez co łatwiej ulega podrażnieniom i wysuszeniu. Codzienne mycie delikatnej skóry może powodować niszczenie jej naturalnej bariery ochronnej. W pozostałych dniach wystarczy oczyszczać ciało dziecka myjką, kąpiące je „na sucho”.

Jak dbać o pępek noworodka?

Pamiętaj o pielęgnacji kikuta pępowinowego. Należy go oczyszczać zwilżonym w wodzie gazikiem lub płatkiem kosmetycznym dla niemowląt i dzieci, które są delikatne i się nie rozdwajają (np. Cleanic Eco Baby). Po umyciu pępka trzeba go dokładnie osuszyć i pozostawić nieosłonięty do wyschnięcia.

Czego nie robić? Nie wolno podrażniać pępka, zaklejać plastrem czy szczelnym opatrunkiem, smarować kikuta pępowiny alkoholem, spirytusem, jodyną czy fioletem goryczki czy przyspieszać oddzielania kikuta od dna, nawet jeśli ten się bardzo rusza i wydaje się, że zaraz odpadnie.

Jak ubierać noworodka, zależy od pory roku oraz od okoliczności. Latem, gdy w pokoju dziecka jest ciepło, noworodka można ubrać do spania w body z krótkim rękawem. Gdy panuje upał, maluszek może spać w samej pieluszce. Kiedy w domu jest chłodno, przyda się druga warstwa ubranek i ciepła kołderka, kocyk, rożek bądź śpiworek (pamiętaj, że w czasie snu temperatura ciała się obniża).

Wychodząc na spacer, także musisz ubrać dziecko adekwatnie do pogody. Gdy jest zimno, konieczne jest ubranie na cebulkę. Latem leżące w wózku dziecko możesz przykryć jedynie pieluszką flanelową.

Pamiętaj, że jeżeli dziecko urodziłosię zimą, na pierwszy spacer możecie się wybrać przynajmniej kilka tygodni w dzień, gdy temperatura powietrza jest wyższa niż -10℃ (-5℃ przy silnym wietrze). Pierwszy spacer noworodka może trwać od 30 do 40 minut i powinien być poprzedzony werandowaniem.

Latem i ciepłą wiosną na pierwszy spacer z noworodkiem można się wybrać już w kilka dni po narodzinach. Pamiętaj, że z noworodkiem latem w czasie upałów nie należy przebywać na dworze w południe. Na spacery dobrze wybierać się rano lub po późnym popołudniem.

Skórę dziecka zawsze zabezpieczaj kremem ochronnym z filtrem przeciwsłonecznym, najlepiej mineralnym. W upalne dni uważaj na odparzenia. Skóra malucha jest bardzo delikatna i podatna na uszkodzenia i działanie czynników drażniących.

Opiekując się noworodkiem, można zaobserwować to tzw. odruchy noworodkowe. To:


Odruch Moro (odruch zaskoczenia) wyzwalany przez nieoczekiwany hałas, nagły ruch lub uczucie upadku. U większość dzieci ten odruch zanika między 4 a 6 miesiącem.

Odruch ssania - dotknięcie okolic ust noworodka powoduje otwieranie ust i wykonywanie ruchów ssania.

Odruch kroczenia (odruch chodzenia) trzymanie dziecka w pozycji pionowej ze stopami na płaskiej powierzchni powoduje podnoszenie jednej stopy, a potem drugiej, jakby robił krok lub chodził. Odruch utrzymuje się do 2 miesiąca życia.


Odruch szukania - delikatne pogłaskanie w policzek powoduje, że maluszek przekręca główkę w kierunku bodźca. Objaw utrzymuje się do 3 do 4 miesiąca. 


Odruch chwytania - wyzwalany jest, kiedy w dłoń noworodka wsadzimy palec lub grzechotkę, dziecko zaciska rączkę w piąstkę. Odruch zanika między 3-6 miesiącem.

Odruch Babińskiego - po połaskotaniu wewnętrznej strony stopy noworodek energicznie napina palce, rozprostowuje i kieruje stopę na siebie. Odruch zanika pomiędzy 7-24 miesiącem.



Opiekując się noworodkiem, zawsze przestrzegaj zasad bezpieczeństwa. To ważne zarówno podczas jego noszenia, jak i kąpania, przewijania czy karmienia. O czym pamiętać?

Zawsze, kiedy trzymasz malunkach na rękach, podtrzymuj jego główkę.

Upewnij się, że łóżeczko dziecka jest bezpiecznym miejscem – wyjmij z niego zabawki, pluszaki, zbędne poduszki i koce, które grożą uduszeniem.Niedopuszczalne jest pozostawianie dziecka bez opieki w innym miejscu niż łóżeczko.

Podczas karmienia piersią,zwłaszcza, gdy używasz silikonowych kapturków, obserwuj dziecko które może się zachłysnąć pokarmem. Jeśli malucha karmisz butelką z mlekiem modyfikowanym, nie zostawiaj go samego z butelką (najczęściej podpartą!), nawet na chwilę. 

Trzymając dziecko na rękach nie pij gorących napojów, nie jedz też niczego gorącego.

Zanim włożysz dziecko do wanienki, sprawdzaj temperaturę wody. Nie zostawiaj dziecka bez nadzoru, nie spuszczaj z niego oka – wszelkie akcesoria, takie jak mydło czy ręcznik przygotuj wcześniej.

Sprawdź stabilność nosidła i solidność chusty, w jakich planujesz nosić dziecko.

Od pierwszych dni, jadąc samochodem, przewoź dziecko w foteliku samochodowym, zapięte pasami.