Odra

Odra to choroba zakaźna wieku dziecięcego wywoływana przez wirusa paramyxovirus morbilli. Rozprzestrzenia się drogą kropelkową, a najczęstszym źródłem zakażenia jest zazwyczaj inny chory. Jakie są objawy odry, jak łagodzić dolegliwości i co robić, by nie doszło do powikłań?

Według  Światowej  Organizacji Zdrowia (WHO) odra jest jedną z głównych przyczyn zgonów wśród dzieci na świecie. Choroba, która dzięki obowiązkowym szczepieniom odeszła w zapomnienie, znów powraca.

Okres inkubacji trwa około 2 tygodni – od zainfekowania wirusem odry do wystąpienia pierwszych objawów mija zwykle od 9 do 14 dni. Najłatwiej można zarazić na 5 dni przed pojawieniem się wysypki oraz przez kolejne 4 od chwili jej ukazania się.

Zakaźność choroby jest duża. Po kontakcie z wywołującym ją wirusem choruje ponad 90% podatnych na zakażenie osób.

Chory na odrę zaraża kilka dni przed wystąpieniem objawów choroby aż do pojawienia się charakterystycznej wysypki.

W przebiegu odry można wyróżnić:

• okres wylęgania odry, trwa 9 do 14 dni. Przebiega bezobjawowo,
• okres nieżytowy, trwa od od 3 do 4 dni i przypomina zwykłą infekcję,
• okres wysypkowy,
• okres zdrowienia.

Objawy odry

Objawami odry są:

• wysoka gorączka,
• ostry ból gardła,
• nieżyt błony śluzowej nosa,
• nieżyt spojówek (zaczerwienione oczy, łzawienie i światłowstręt),
• stan zapalny górnych dróg oddechowych,
• suchy kaszel,
• charakterystyczne zmiany - białawych przebarwień tzw. plamek Koplikana błonie śluzowej policzków, na wysokości dolnych zębów trzonowych, .

Po kilku dniach (do 5) pojawia się zlewająca się, różowa wysypka o gruboplamistym charakterze. Najpierw umiejscawia się:

• na twarzy,
• za uszami i na czole,
• postępuje w dół obejmując całą powierzchnię ciała.

Mówi się, że odra wchodzi przez głowę, a wychodzi przez nogi.

Po kilku dniach (4–5) gorączka cofa się, ustępują również objawy zapalenia gardła, wysypka zmienia kolor na ceglasty, a naskórek łuszczy się.

Odra - leczenie

Ponieważ odra jest chorobą wirusową, nie ma na nią skutecznego leku. Organizm musi poradzić sobie z chorobą sam. Możemy go jednak wspierać, łagodząc towarzyszące odrze dolegliwości. Co robić, kiedy dziecko zachoruje na odrę?

1. Trzeba zapewnić dziecku spokój i wypoczynek. Mały pacjent powinien odpoczywać w łóżku, w dobrze wyeiwtrzonym pokoju o optymalnej temperaturze i wilgotności powietrza.
2. Gorączkę nalezy zbijać lekami przeciwgorączkowymi, należy również stosować przepisane przez lekarza leki na kaszel czy katar.
3. Dziecko musi pić dużo płynów, najlepiej wody.
4. Miejsca pokryte wysypką trzeba smarować maścią z tlenkiem cynku, która złagodzi świąd.
5. Istotne jest, by odizolować dziecko od innych, by nie zarażało odrą.

Zachorowanie na odrę daje odporność na całe życie.

Powikłania odry

Chociaż zwykle przebieg odry jest łagodny, zdarzają się przypadki charakteryzujące się ciężkim przebiegiem czy powikłaniami, dotyczą one głównie dzieci z niedoborami odporności. U dzieci odra ma zdecydowanie cięższy przebieg niż u osób dorosłych.

Do najczęstszych powikłań zalicza się:

• zapalenie płuc o podłożu bakteryjnym,
• zapalenie ucha środkowego,
• zapalenie mięśnia sercowego,
• zapalenie mózgu (około 1 na 1000 zachorowań).

Zakażeniu ulegają wszystkie dzieci, które pozbawione są odporności i miały wcześniej kontakt z wirusem.

Szczepienie przeciwko odrze

Szczepienia przeciwko odrze w Polsce są obowiązkowe. Zgodnie z kalendarzem szczepień wykonuje się je między 13. i 14. miesiącem życia, a w wieku 10 lat dziecko otrzymuje dawkę przypominającą.

Otrzymanie 2 dawek szczepionki daje odporność na całe życie.

U niemowląt w 6. pierwszych miesiącach życia odporność przekazywana jest matkę. U starszych dzieci konieczne jest podanie szczepionki przeciwko odrze (MMR, czyli odra, świnka, rożyczka).

Na zarażenie odrą narażone są najbardziej:

• niemowlęta od 6. do pierwszego szczepienia,
• dzieci, którym nie podano dawek przypominających szczepionki.