Co powinien jeść roczny maluch?

Każdemu z nas, rodziców, zależy na tym, by dzieci dobrze się rozwijały i nauczyły się dobrych nawyków żywieniowych. Najwięcej dzieci przyswajają wiedzy w pierwszych latach życia. Nieprawidłowe odżywianie w dzieciństwie jest jednym z czynników mogących wywołać choroby metaboliczne tj. np.: cukrzyca, osteoporoza.

Już na etapie rozszerzania diety niemowlęcia zgodnie ze schematem żywienia niemowląt należy zwrócić uwagę na to, co podajemy, od czego zaczynamy, czy doprawiamy. Wiele rodziców próbując potrawy i posiłki dla niemowląt przy rozszerzaniu kieruje się własnymi kubkami smakowymi, przez co doprawiając popełniają już pierwsze błędy. Następstwem tego jest problem z wprowadzaniem kolejnych produktów i potraw.

Maluszek przyzwyczaja się do dosłodzonych bądź posolonych potraw i potem nie chce jeść czegoś neutralnie smakowego. Gdy produkt lub potrawa dla nas jest jałowe, nie doprawiajmy. Niech maluszek pozna smak naturalny, na doprawianie przyjdzie czas. Rozszerzanie diety stopniowe z obserwacją: czy nie ma dziecko alergii na jakiś produkt, z zmianą konsystencji płynnej na stałą, pozwala na przejście do diety tzw. stołu rodzinnego.

Kiedy rozpocząć rozszerzanie diety niemowlaka?

Zgodnie z zaleceniami ESPGHAN oraz EFSA wprowadzanie produktów uzupełniających należy rozpocząć po ukończeniu przez dziecko 17. tygodnia życia i nie później niż w 26. tygodniu życia. Produkty należy wprowadzać stopniowo, najlepiej zacząć od warzyw np. marchewka. Dlaczego? Owoce zawierają więcej fruktozy, stąd dziecko może nie chcieć już jeść warzyw, kiedy będziemy próbować je wprowadzać.

Dlaczego wprowadzanie nowych pokarmów jest ważne?

Rozszerzanie diety o nowe produkty (inne niż mleko matki czy modyfikowane) jest niezbędne dla prawidłowego rozwoju i stale rosnącego zapotrzebowania na składniki odżywcze. Nie tylko energię, białko, tłuszcze i węglowodany. Produkty uzupełniające wprowadza się do diety między innymi w celu dostarczenia: żelaza, cynku, witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E) oraz pierwiastków śladowych. Posiłki bezmleczne powinny stopniowo zastępować mleko tak, aby pod koniec 1. r.ż. niemowlę otrzymywało jedynie dwa lub maksimum trzy posiłki mleczne.

Po okresie niemowlęcym żywienie ma również wpływ na rozwój psychomotoryczny dziecka. Maluszek kształtuje swoje nawyki i preferencje żywieniowe. W dzisiejszych czasach mało który rodzic może sobie pozwolić - ze względów ekonomicznych - na pozostanie z dzieckiem w domu do lat przedszkolnych. Jest zmuszony oddać je pod opiekę placówki oświatowej (żłobek, klub malucha).

Żłobek jest placówką, w której dziecko z reguły przebywa nawet 8-10 godzin. Rzutuje to na nasz wpływ na nawyki żywieniowe dzieci. W takich placówkach jest zatrudniony dietetyk lub intendent żywieniowy, który bazuje na normach i ustala jadłospis zgodny z wytycznymi dla danego wieku. Mimo że na cały dzień nie mamy wpływu, to musimy pilnować tego, co podajemy w posiłkach tych gdy dziecko jest w domu.

Plan żywienia niemowlęcia

Istnieją dwa plany żywieniowe. Pierwszy to model żywienia niemowląt karmionych piersią, a drugi - model żywienia niemowląt na mleku modyfikowanym.

W pierwszym modelu zalecane jest oczywiście karmienie piersią „na żądanie” przez okres 1-6 miesięcy. W tym w okresie 5-6 miesiąc niewielkie ilości glutenu. Zalecenie to jest również w drugim modelu. Z ostatnich badań wynika, że wprowadzenie glutenu w tym okresie zmniejsza ryzyko wystąpienia celiakii u niemowląt.

Między 7 a 9 miesiącem życia karmienie piersią kontynuacja na żądanie. Uzupełniamy dietę o nowe produkty. Jak wspomniałam zaczynając od małych ilości, stopniowo, obserwując reakcję dziecka. Nowe produkty to warzywa, owoce, kasze, mięso oraz ryby.

Co ważne posiłki te podawać należy po zakończeniu karmienia piersią. Jednak gdy dziecko odmawia próbowania posiłków można odwrócić kolejność zaczynając od podania 3-4 łyżeczek produktu zblenderowanego i potem nakarmić piersią.

Schemat żywienia niemowląt karmionych piersią

Przez pierwsze 6 miesięćy zalecane jest karmienie piersią „na żądanie”. Posiłki dodatkowe:

w 5-6 miesiącu. Początkowo (nie wcześniej niż w 5 miesiącu i nie później niż w 6 miesiącu) stopniowe wprowadzenie niewielkiej ilości glutenu, np. kaszka lub kleik zbożowy glutenowy (1 x dziennie, pół łyżeczki, czyli ok 2-3 g na 100 ml) w przecierze jarzynowym.

w 7-9 miesiącu posiłki uzupełniające to:

• Zupa jarzynowa lub przecier jarzynowy z gotowanym mięsem lub rybą (nie gotowany na wywarze, bez wywaru); z kleikiem zbożowym glutenowym i z 1/2 żółtka co drugi dzień
• Kaszka/kleik zbożowy bezglutenowy lub glutenowy
• Sok owocowy lub przecier owocowy (nie więcej niż 150g)

10 miesiąc posiłki uzupełniające:

• Obiad z 2 dań: zupa jarzynowa z kaszką glutenową + jarzynka z gotowanym mięsem (rybą 1-2 razy w tyg.),  1/2 żółtka do posiłków codziennie
• Kaszki/kleiki glutenowe i bezglutenowe, niewielkie ilości pieczywa, biszkopty, sucharki
• Przecier lub sok owocowy (nie więcej niż 150g)

11-12 miesiąc życia dziecka. Posiłki uzupełniające:

• Obiad z 2 dań: zupa jarzynowa z kaszką glutenową + jarzynka z gotowanym mięsem (rybą 1-2 razy w tyg.),  ewentualnie z ziemniakami lub ryżem i całe jajko (3-4 razy w tyg.)
• Produkty zbożowe (kaszki, kleiki glutenowe i bezglutenowe; pieczywo, biszkopty, sucharki) łączone z produktami mlecznymi (mleko modyfikowane, jogurt naturalny, twarożek, kefir –kilka razy w tyg)
• Przecier lub sok owocowy (nie więcej niż 150g)

Schemat żywienia niemowląt na mleku modyfikowanym

Drugi model żywienia, z mlekiem modyfikowanym. Wielkość i ilość porcji podana uśredniona. Może się różnić w zależności od łaknienia i zapotrzebowania indywidualnego.

1 miesiąc życia. Wielkość porcji i częstośc posiłków:  7 x 90-110 ml (mleko początkowe)

2 miesiąc życia. Wielkość porcji i częstośc posiłków: 6 x 110-130 ml (mleko początkowe)

3 miesiac życia. Wielkość porcji i częstośc posiłków: 6 x 130 ml (mleko początkowe)

4 miesiąc życia. Wielkość porcji i częstośc posiłków: 6 x 150 ml (mleko początkowe)

5 miesiąc życia. Wielkość porcji i częstośc posiłków: 5 x 180 ml (mleko początkowe)

• 4 x mleko początkowe
• 1 x zupa (przecier jarzynowy)
• Skrobane jabłko lub sok (bądź przecier) w ilości 50-100g

6 miesiąc życia. Wielkość porcji i częstośc posiłków: 5 x 180 ml  

• 4 x mleko początkowe
• 1 x zupa - przecier jarzynowy z dodatkiem kleiku glutenowego (0,5 łyżeczki czyli ok 2-3g na 100 ml + 10 g gotowanego mięsa (bez wywaru) lub ryby (1-2 x w tyg)
• Przecier lub sok owocowy (nie więcej niż 150g)

7 miesiąc życia. Pięć posiłków:

• 1 x 180 ml mleko następne z dodatkiem kaszki zbożowej glutenowej (2-3 g na 100 ml)
• 2 x 180 ml mleko następne z dodatkiem bezglutenowego kleiku (2-3 g na 100 ml)
• 1 x 200 ml zupa – przecier jarzynowy z 1/2 żółtka  (co drugi dzień) i z gotowanym mięsem (10g) lub rybą (1- razy w tyg)
• 1 x 150 g kaszka na mleku następnym lub deser mleczno-owocowy
• Przecier lub sok owocowy (nie więcej niż 150g)

8 miesiąc życia. Pięć posiłków:

• 1 x 180 ml mleko następne z dodatkiem kaszki zbożowej glutenowej (6 g na 100 ml)
• 2 x 180 ml mleko następne z dodatkiem bezglutenowego kleiku (6 g na 100 ml)
• 1 x 200 ml zupa przecier jarzynowy z  dodatkiem 1/2 żółtka  (co drugi dzień) i z gotowanym mięsem (10-15g) lub rybą (1-2 razy w tyg)
• 1 x  kaszka na mleku następnym lub deser mleczno-owocowy
• Przecier lub sok owocowy (nie więcej niż 150g)

9 miesiąc życia. 5 posiłków:

• 1 x 200 ml mleko następne z dodatkami kaszki glutenowej
• 1 x 200 ml mleko następne z dodatkami kaszki bezglutenowej
• 1 x 200 ml kaszka na mleku następnym
• 1 x 200 ml zupa – przecier jarzynowy z dodatkiem z 1/2 żółtka  (co drugi dzień) i z gotowanym mięsem (10-15g) lub rybą (1-2 razy w tyg)
• 1 x 150 g owoce lub kompot/sok (najlepiej przecierowy) + biszkopt

10 miesiąc życia. 4-5 posiłków:

• 3 x 220 ml mleczny posiłek połączony z produktami zbożowymi  (np. mleko następne, kaszki mleczne glutenowe lub bezglutenowe, niewielkie ilości pieczywa, biszkopty, sucharki)

Posiłek obiadowy:

• 1 x zupa jarzynowa z kaszą glutenową
• 1 x jarzynka z gotowanym mięsem (15-20g) lub rybą (1-2 razy w tyg) i  1/2 żółtka , z dodatkiem ziemniaka lub ryżu
•  Przecier owocowy lub owoce lub kompot lub sok (przecierowy najlepiej) – nie więcej niż 150g)

11-12 miesiąc życia. 4-5 posiłków:

• Posiłki jak w 10 miesiącu życia
• Zmiana: wprowadzić całe jako 3-4 razy w tyg
• Twarożek, kefir, jogurt naturalny kilka razy w tyg.