Jak prawidłowo mierzyć temperaturę u niemowlaka

Temperaturę u niemowlaka można zmierzyć na kilka sposobów, różnymi rodzajami termometru. Jak i gdzie zmierzyć temperaturę ciała u dziecka?

Pomiar można wykonać w odbycie, pod pachą i w uchu (na błonie bębenkowej), przy czym najlepszym miejscem do pomiaru temperatury ciała malucha jest pacha i ucho (które oddaje temperaturę z wnętrza ciała, o ile w jego obrębie nie rozwinęła się infekcja).

Czym i jak mierzyć temperaturę niemowlakowi? Najlepiej:

• termometrem elektronicznym dotykowym pod pachą (lub w odbycie),
• termometrem ciekłokrystalicznym (cieczowym, chemicznym) pod pachą (lub w odbycie),
• termometrem na podczerwień w uchu (na błonie bębenkowej za pomocą termometrów elektronicznych bezdotykowych dousznych).

U noworodków, to jest niemowląt poniżej 4. tygodnia życia, temperaturę ciała mierzy się za pomocą elektronicznego termometru dotykowego umieszczonego pod pachą (dół pachowy).

Czym nie mierzyć temperatury u niemowlaka? Według lekarzy zawodne są pomiary temperatury ciała wykonywane za pomocą aplikacji na smartfony. Termometr zatem to pozycja obowiązkowa na każdej liście akcesoriów dla niemowląt, które warto kupić.

Istnieją trzy typy termometrów, które służą do pomiaru temperatury ciała. To termometr cieczowy, termometr elektroniczny dotykowy i termometr elektroniczny bezdotykowy. Urządzenia różnią się miedzy sobą nie tylko mechanizmem działania czy wyglądem, ale także czasem pomiaru, miejscem jego wykonywania oraz zakresem ewentualnego błędu pomiarowego. Każdy typ ma swoje zalety i wady.

Termometr cieczowy

Termometr cieczowy to najstarszy typ termometru. Obecnie zawiera galinstan. To stop galu, indu i cyny. W 2009 rokiem wycofano z obiegu termometry rtęciowe. Uznano je za niebezpieczne w przypadku uszkodzenia, gdyby doszło do wycieku trującej rtęci. Nawet jeśli znajdują się w domowej apteczce, nie powinny być stosowane.

• Termometry cieczowe stosować można do oceny temperatury w jamie ustnej, dole pachowym oraz odbycie.
• Pomiędzy kolejnymi pomiarami konieczne jest strząsanie cieczy, aby jej słup opadł do wartości minimalnych w skali.
• Czas pomiaru za jego pomocą wynosi od czterech do dziesięciu minut.
• Zakres wykrywanych temperatur to 35-42°C, a błąd pomiarowy wynosi +/- 0,1°C.

Termometr elektroniczny dotykowy

Termometr elektroniczny dotykowy można użyć w dole pachowym, jamie ustnej i odbycie.

• Termometry elektroniczne cechują się szybkim czasem działaniem oraz dokładnością pomiaru.
• Czas pomiaru przeprowadzanego w warunkach domowych wynosi od kilku do 15 sekund. Czasem temperaturę można odczytać już po kilku sekundach.
• Błąd pomiarowy jest wynosi +0,1°C.

Elektroniczny termometr bezdotykowy

Termometr elektroniczny bezdotykowy jest dostępny jako termometr douszny (służy do wykonywania pomiarów na błonie bębenkowej) i termometr czołowy (temperaturę mierzy się na środku czoła lub na tętnicy skroniowej).

Urządzenia cechuje bardzo krótki czas pomiaru, niestety także największy możliwy margines błędu pomiarowego (0,2°C) oraz znaczna podatność na modyfikację odczytu przez czynniki zewnętrzne.

W przypadku małych dzieci polecane są termometry douszne oraz termometry naczołowe.

Temperatura ciała to jeden z podstawowych parametrów życiowych. Jej wartości są zmienne. Jaka jest prawidłowa temperatura ciała niemowlaka?

Warto pamiętać, że zdrowe niemowlę rzadko ma temperaturę wynoszącą równo 36,6 stopni Celsjusza, uznawaną za typową. Prawidłowa temperatura ciała, czyli średnia normalna temperatura mierzona na powierzchni ciała wynosi 37°C, a wynik zależy od miejsca pomiaru.

W przypadku niemowląt normą temperatury ciała niemowlęcia jest zakres temperatur wynoszący od 36,6°C do nawet 37,5°C. Ma to związek z tym, że maluchy nie mają jeszcze w pełni rozwiniętego układu termoregulacji.

Niemowlęta i małe dzieci mają zwykle wyższą temperaturę niż dzieci starsze i dorośli. Co więcej, w zależności od aktywności fizycznej fizjologiczna dobowa zmienność temperatury może wynosić od 0,5°C do 1°C. Zwykle najniższe wartościach odnotowuje się pomiędzy godziną 2 a 6 rano, a najwyższą między godziną 17 a 19. Warto wiedzieć, że zmienność dobowa zaczyna się rozwijać od 4. miesiąca życia.

Temperatura ciała u niemowląt i dzieci a miejsce pomiaru

Zakres wartości prawidłowej temperatury ciała różni się w zależności od miejsca dokonywania pomiaru. W przypadku dzieci zawiera się on pomiędzy:

• 36,6 a 37,9°C w przypadku pomiaru w odbycie,
• 35,7 a 37,5°C przy pomiarze w uchu,
• 34,7 a 37,3°C w dole pachowym,
• 35,6 a 37,9°C w pomiarze na skórze czoła dziecka,
• 35,5 a 37,5°C podczas pomiaru w ustach.

Uważa się, że pomiar temperatury na zewnątrz ciała w stosunku do pomiaru wewnątrz ciała może różnić się nawet dwiema kreskami. W przypadku niemowląt znaczenie ma także ubranie, ale i warunki otoczenia.

Gorączka a stan podgorączkowy. Przyczyny gorączki

Ważną kwestią, nie tylko w przypadku dzieci, ale i dorosłych, jest odróżnienie stanu podgorączkowego od gorączki. Uznaje się, że temperatura ciała maluchów pomiędzy 37,2 a 38°C to stan podgorączkowy. O gorączce świadczy temperatura od 38,5°C.

Gorączka to wzrost temperatury ciała będący reakcją organizmu wiele chorób, od samoograniczającego się wirusowego zakażenia górnych dróg oddechowych po poważne choroby stanowiące zagrożenie dla życia. U większości dzieci przyczynami gorączki są infekcje wirusowe bądź wywołane przez bakterie (w tym gruźlica) lub pasożyty, znacznie rzadziej przez choroby nieinfekcyjne (autoimmunologiczne, nowotwory, alergie, polekowe, poszczepienne).

Kiedy mierzyć gorączkę maluchowi? Naturalnie wtedy, gdy to konieczne bądź wskazane, pamiętając jednak, że na wynik pomiaru mogą wpływać różne czynniki, takie jak aktywność fizyczna, pobudzenie ruchowe dziecka, płacz, kąpiel czy przyjmowane ciepłe pokarmy lub płyny.

Oznacza to, że inną temperaturę ma niemowlak zaraz po przebudzeniu, a inną podczas zabawy ruchowej. Zwykle wieczorem temperatura ciała jest nieco wyższa.

Temperaturę ciała dziecka należy więc mierzyć w chłodnym pomieszczeniu, gdy maluch nie jest przegrzany lub spocony od wysiłku fizycznego. Warto chwilę odczekać po powrocie ze spaceru, po jedzeniu czy po drzemce.

Sposoby na mierzenie temperatury u niemowlaka

O ile mierzenie temperatury ciała na czole nie wymaga specjalnych zabiegów i sprytu, o zachowaniu środków ostrożności trzeba pamiętać zwłaszcza podczas mierzenia temperatury niemowlaka w odbycie. Trzeba pamiętać, by końcówkę termometru posmarować kremem, dziecko ułożyć na plecach i podnieść jego nóżki do góry. Termometr trzeba delikatnie i ostrożne wsunąć mniej więcej na głębokość 1,5 centymetra, po czym przytrzymać około 2 minut.

O czym warto pamiętać przy pomiarze temperatury u dziecka?

• Aby zrobić to prawidłowo, pomiar należy powtórzyć co najmniej dwa razy.

• Bardzo ważną zasadą jest wykonywanie kolejnych pomiarów w tym samym miejscu, co pozwala na ich porównywanie. To, jak mierzona będzie temperatura u niemowlaka, zależy przede wszystkim od termometru, jaki zostanie do tego wykorzystany.

• Dla uzyskania wyników powtarzalnych konieczne jest używanie do kolejnych pomiarów tego samego termometru, ponieważ poszczególne typy urządzeń charakteryzują się różnym marginesem błędu pomiarowego.

• Nie mniej ważne jest, by przed pierwszym użyciem termometru zapoznać się z dołączoną do niego ulotką.

Jeśli dziecko ma gorączkę lub podwyższonej temperaturze towarzyszą niepokojące objawy, które mogą wskazywać na rozwój infekcji, należy skontaktować się z lekarzem. Pediatra, po wykonaniu badania fizykalnego i zebraniu wywiadu, może zlecić dodatkowe badania (laboratoryjne z krwi, moczu czy kały bądź wydzieliny, także badania obrazowe lub specjalistyczne) bądź konsultację ze specjalistą.

W łagodzeniu gorączki, o ile to konieczne, zwykle wdrażany jest paracetamol lub ibuprofen. To jedyne leki przeciwgorączkowe zalecane do stosowania u dzieci. Ich skuteczność i bezpieczeństwo zostały potwierdzone badaniami. W sytuacji, gdy monoterapia nie przynosi efektów, możliwe jest łączenie ibuprofenu i paracetamolu. Decyduje o tym lekarz.