Pierwsza kąpiel noworodka

Zdarza się, że pierwsza kąpiel dziecka odbywa się zaraz po porodzie, jeszcze w szpitalu, jednak nie zawsze tak się dzieje. Często ma to miejsce dopiero później, po wyjściu do domu.

Kąpiel nie musi się odbyć od razu po przyjściu do domu, niemniej dobrze to zrobić w najbliższym czasie, na przykład po wieczornym karmieniu. Z pierwszą kąpielą noworodka można także odczekać 2 lub 3 dni, dając sobie i dziecku czas na przyzwyczajenie się do nowej sytuacji.

Ponieważ skórę noworodka pokrywa maź płodowa, która tworzy barierę ochronną naskórka, a i nawilża skórę, nie poleca się kąpieli natychmiast po urodzeniu (chyba, że jest to konieczne). WHO rekomenduje, by najwcześniej kąpać noworodka 6 godzin po urodzeniu, a najlepiej minimum 24 godziny po porodzie.

Noworodka można myć w wanience ustawionej w łazience czy sypialni, koniecznie na stabilnym podłożu. Można wykorzystać stół w pokoju, przewijak czy specjalny stelaż na wanienkę. Ważne, by rodzic miał możliwość bliskiego kontaktu z dzieckiem.

Co istotne, w pomieszczeniu, w którym ma odbyć się kąpiel, musi być ciepło. Optymalna temperatura otoczenia wynosi 22-25 stopni C.

Ważna jest także temperatura wody, ponieważ noworodki bardzo szybko się wyziębiają, szczególnie kiedy ich skóra jest mokra. Ta powinna być podobna do temperatury ciała lub trochę wyższa, czyli wynosić około 37-38 stopni C. Można ją sprawdzić za pomocą termometru lub poprzez zanurzenie łokcia (testy dłonią się nie sprawdzają). By się upewnić, że woda nie jest zbyt ciepła albo zbyt chłodna, trzeba obserwować zachowanie maluszka podczas kąpieli.

Bez względu na to, gdzie zorganizujesz pierwszą kąpiel noworodka, powinno być to pomieszczenie i ciepłe, i pozbawione przeciągów.

Zanim rozpoczniesz kąpiel dziecka, przygotuj stanowisko kąpielowe i rzeczy potrzebne po wykąpaniu dziecka. Trzeba je ustawić je w taki sposób, by były w zasięgu ręki. W miejscu, w którym po kąpieli będzie przewijane dziecko, powinien być rozłożony czysty ręcznik, a obok niego ubranko i pieluszka oraz kosmetyki nawilżające.

Aby wykąpać noworodka, ale i starsze dziecko, potrzebne jest:

• ubranko na zmianę, które powinno być wygodne i łatwe do założenia. Sprawdzi się zapinane z przodu body oraz pajacyk czy śpiochy jako warstwa wierzchnia,
• pielucha w odpowiednim rozmiarze,
• kosmetyki do kąpieli. Może to być płyn, emulsja, żel,
• duży ręcznik do otulenia dziecka po kąpieli, najlepiej z doszytym kapturem. Pamiętaj, by go wyprać i wyprasować przed pierwszym użyciem, koniecznie w środkach bezpiecznych dla małych dzieci. Dobrym wyborem będzie ręcznik z bambusowego włókna, który dobrze chłonie wilgoć i po praniu pozostaje miękki,
• pieluszka z tetry do wyłożenia nią wanny,
• gaziki do przemycia oczu,
• oliwka lub mleczko dla dzieci,
• krem lub maść przeciw odparzeniom do posmarowania pupy dziecka,
• pałeczki do czyszczenia uszu. Muszą to być pałeczki specjalnie dla dzieci, z ogranicznikiem, do czyszczenia punktowego zewnętrznych powierzchni uszu,

• wanienka i woda do kąpieli. Wody w wannie nie powinno być dużo. Wystarczy wlać jej tyle, by sięgała 10 cm powyżej dna. Tak naprawdę, by wykąpać dziecko, potrzebne jest jedynie około 5 centymetrów ciepłej wody.

Nie używaj myjek, których nie możesz wyprać lub wygotować. Myjka wcale nie jest konieczna, aby dokładnie umyć niemowlę.

Jeśli chcesz położyć na dnie wanienki pieluchę tetrową, zrób tak, ale nie zawijaj w nią dziecka. Namoczona momentalnie zrobi się zimna.

Kąpiel rozpocznij poza wanienką, od: mycia twarzy wacikiem, przetarcia oczu gazikiem zwilżonym solą fizjologiczną i przemycia zewnętrznych zachyłków małżowin usznych oraz skóry za uszami. Należy to robić pałeczką do mycia uszu przeznaczoną specjalnie dla dzieci (z ogranicznikiem) lub miękkiego, zrolowanego gazika, wacika lub płatka kosmetycznego po zwilżeniu go odrobiną wody. W żadnym wypadku nie wciskaj jednak patyczka do ucha! Wystarczy, że oczyścisz je z widocznej woskowiny.

Następnie włóż maluszka do wanienki. Rób to powoli i ostrożnie, trzymając go pewnie i stabilnie pod pośladkami i plecami, stopniowo zanurzając poszczególne części ciała: zaczynaj od pośladków, następnie wkładaj nóżki, tułów i główkę.

Jak trzymać dziecko? Prawą rękę podłóż pod pośladki malucha, a lewą podtrzymaj główkę i kark. Po zanurzeniu w wodzie wyjmij dłoń spod pośladków, cały czas trzymając noworodka pod pleckami i pod pachą tak, żeby główka spoczywała na przedramieniu, ale nie była mocno przygięta do klatki piersiowej.

Myj dziecko delikatnie, podtrzymując główkę i uważając, by woda nie zalała oczu i uszu. Powoli oczyszczaj brzuszek: najpierw dotykając go swoją mokrą dłonią, później lekko polewając z dłoni.

Jeśli do wody został dodany płyn, delikatnie umyj ciało dziecka, zwracając szczególną uwagę na pachwiny, paszki i fałdki na szyi. Pamiętaj, że po kąpieli malucha z użyciem płynu do kąpieli wytwarzającego pianę należy opłukać ciało wodą. Jeśli używasz mydła czy żelu, namydl maluszka w powyższej kolejności i w tej samej kolejności spłucz mydło wodą z wanienki.

Kiedy nabierzesz wprawy i odwagi, spróbuj odwrócić dziecko w wanience brzuszkiem do dołu, również trzymaj je pod pachą, kciuk jest na klatce piersiowej dziecka, pozostałe palce przechodzą pod pachą na plecki, bródka dziecka opiera się na twoim przedramieniu.

Kolejność mycia jest taka: od najczystszych części ciała do najbrudniejszych, czyli pupa jest myta na końcu.

Podczas pierwszych kąpieli uważaj, by nie zamoczyć gojącego się pępka. Jeśli jednak tak się stanie, możesz go delikatnie osuszyć sterylnym gazikiem.

Jak myć główkę dziecka?

Na koniec umyj główkę malucha. Na mokrą myjkę nałóż odrobinę żelu i delikatnie pocieraj główkę dziecka kolistym ruchem. Przy spłukiwaniu uważaj, by nie zalać oczu i uszu. Pamiętaj też, by stosując szampon (po 1. miesiącu) nie nanosić go bezpośrednio z butelki na włosy dziecka. Nakłada się go na wilgotną dłoń, którą potem myjemy główkę malucha.

Preparatów, które mają w swoim składzie oliwkę, nie stosuje się do mycia włosów, ponieważ mogą je sklejać i nadmiernie przetłuszczać.

Skóra noworodka i niemowlęcia nie ma jeszcze odpowiednio ukształtowanej bariery lipidowej, która chroni przed wnikaniem do krwiobiegu niepożądanych substancji. Dodatkowo jest bardzo delikatna i cienka, łatwo ją uszkodzić, skąd już otwarta droga do infekcji. To dlatego tak ważne są kosmetyki pielęgnacyjne, także te do mycia i kąpieli. Co jest ważne?

Przede wszystkim do kąpieli niemowląt, a zwłaszcza noworodka, należy używać wyłącznie produktów, które są przeznaczone dla dzieci od 1. dnia życia. Fantastycznie sprawdzają się emolienty, które myją i chronią skórę przed wysuszeniem.

Idealny kosmetyk do mycia dla najmłodszych dzieci powinien łagodnie natłuszczać skórę, nie zawierając żadnych dodatków zapachowych czy barwników (im mniej składników w danym kosmetyku, tym lepiej).

Do mycia noworodka najbardziej zalecane jest używanie wody z niewielkim dodatkiem bardzo łagodnego kosmetyku.

Ważne jest, by kosmetyk do mycia małego dziecka zawierał łagodnie działające substancje myjące, tzw. związki powierzchniowo czynne, które nie naruszają bariery ochronnej skóry, nie wysuszają jej oraz zmniejszają ryzyko podrażnienia oraz pojawienia się alergii.

Do kąpieli noworodka warto wybierać żele i płyny dla niemowląt, dozwolone od pierwszego dnia życia. Dobrze, jeśli mają atest IMiD, CZD lub pozytywną opinię Polskiego Towarzystwa Alergologicznego.

Noworodka nie można kąpać w kosmetykach przypadkowych,uniwersalnych, przeznaczonych do mycia starszych dzieci czy dorosłych. Muszą być przeznaczone dla dzieci od dnia narodzin.

- Pamiętaj, aby skórę niemowlęcia myć delikatnymi mydłami (kostkami myjącymi) lub płynami do kąpieli przeznaczonymi specjalnie dla niemowląt. Mydła i płyny dla dorosłych mogą podrażniać skórę (substancje zapachowe, konserwanty) i zaburzać czynność ochronnej bariery naskórka (inny odczyn kosmetyków dla dorosłych). [mp.pl]

Niezbyt dobrym pomysłem jest także kąpiel noworodka w krochmalu, najczęściej z mąki (skrobi) ziemniaczanej. Wielu rodziców sięga po to rozwiązanie, ponieważ roztwór ma działać łagodząco na podrażnienia skóry i pomagać przy odparzeniach, potówkach czy reakcjach alergicznych.

Okazuje się jednak, że stosowanie krochmalu może nasilić zmiany skórne wywołane na przykład przez drożdżaki. Z tego powodu, jeśli nie ma pewności co do przyczyny podrażnienia, przed kąpielą noworodka w krochmalu trzeba skonsultować się z lekarzem.

Podobnie jest z nadmanganianem potasu, który dzięki właściwościom bakterio- i grzybobójczym działa na skórę odkażająco. Ponieważ substancja w nadmiarze może ją wysuszać i podrażniać, kąpiel niemowlaka w roztworze nie jest traktowana jako rutynowy zabieg pielęgnacyjny, chyba że pediatra lub dermatolog zdecyduje inaczej.

Pierwsza kąpiel nie powinna trwać zbyt długo. Optymalny czas wynosi 5 minut. Dłuższe przebywanie w wodzie może przesuszyć delikatną skórę dziecka.

Po wykąpaniu chwyć dziecko obiema dłońmi stabilnie i delikatnie. Możesz chwycić je pod paszki podtrzymując z tyłu palcami wskazującymi główkę, albo tak jak niosłaś (-łeś) je do kąpieli, czyli pod plecki i pod pupę. Pierwszy chwyt jest stabilniejszy, gdyż mokre i śliskie dziecko nie ma szansy wygiąć się czy wyślizgnąć.

Powoli połóż dziecko na przygotowanym wcześniej ręczniku i osusz jego ciałko raczej dotykając ręcznikiem niż trąc. Pamiętaj o dokładnym osuszeniu pachwin, szyi, uszu i wszelkich fałdek.

Po wytarciu przełóż malucha na suchą pieluchę tetrową lub ręcznik, osusz dokładnie pępuszek (jeśli jeszcze nie odpadł). Jeśli skóra tego wymaga, czyli jest sucha lub łuszcząca się, szczególnie w fałdkach na udach i szyi oraz w zgięciach kolan i łokci, możesz posmarować ją delikatnie oliwką lub kremem dla dzieci. Pamiętaj, że po użyciu do mycia kosmetyków zawierających substancje natłuszczające nie ma już potrzeby smarować skóry dziecka oliwką ani mleczkiem.

Następnie załóż maluchowi pieluszkę, body lub koszulkę. I gotowe..

W przypadku noworodków wystarczą 2 czy 3 kąpiele w tygodniu. Skóra dziecka jest bardzo cienka, nie posiada w pełni wykształconej warstwy lipidowej, przez co łatwiej ulega podrażnieniom i wysuszeniu. Codzienne mycie delikatnej skóry może powodować niszczenie jej naturalnej bariery ochronnej. W pozostałych dniach wystarczy oczyszczać ciało dziecka myjką, kąpiące je „na sucho”.

- W pierwszych kilku miesiącach życia niemowlęcia codzienna kąpiel nie jest jednak bezwzględnie konieczna, pod warunkiem że podczas każdej zmiany pieluszki dokładnie przemywasz skórę w tej okolicy, najbardziej narażoną na zabrudzenie i podrażnienie. O codzienną kąpiel należy zadbać, gdy dziecko nauczy się samodzielnie przemieszczać i jeść (oblewa się i brudzi) oraz w upalne dni (bardziej się poci). [mp.pl]

Trzeba pamiętać, by codziennie myć buzię i rączki, a także dokładnie oczyszczać skórę pod pieluszką. Starsze maluchy można kąpać każdego dnia. To nie tylko czynność pielęgnacyjna, ale i często ważny element rytuału przed snem. To świetna metoda, by pomóc dziecku zrelaksować się i wyciszyć po aktywnym dniu.

Dziecko podczas kąpieli musisz trzymać delikatnie, ale jednocześnie pewnie. Mokra, namydlona skóra jest śliska i łatwo o urazy. Dla pewności na początku poproś kogoś bliskiego o asystowanie. Jeżeli bardzo obawiasz się pierwszej kąpieli noworodka, poproś o pomoc kogoś bardziej doświadczonego. Pomocna może być mama, siostra czy położna.

Jeśli dziecko się boi, delikatnie pogłaszcz je po brzuszku i w miarę sprawnie i szybko zakończ mycie. Nie martw się, maluszek na pewno polubi kąpiel, teraz może być po prostu przestraszony, głodny lub jest mu zimno. Kolejna dobra wiadomość jest taka, że z czasem kąpiel będzie coraz łatwiejsza. Stanie się rutyną, doskonale wpisującą się w harmonogram dnia