Jak chronić dziecko przed kleszczami?

Przeżywamy inwazję kleszczy. Zdaje się, że są one wszechobecne – można je spotkać nie tylko w głębokim lesie, ale i na miejskim trawniku przed domem. Kleszcze mogą przenosić groźne wirusy i stać się źródłem poważnych chorób. Choć nie każdy kleszcz jest niebezpieczny, to i tak spotkanie z nim do przyjemnych nie należy. Jak zatem chronić dziecko przed kleszczami?

Kleszcze

Kleszcze są niewielkie - mają rozmiar łebka od szpilki. To pasożyty, które potrzebują krwi, żeby się rozwijać. Ich aktywność rozpoczyna się w marcu i trwa do listopada. Potencjalną ofiarę wyczuwają z odległości 20 metrów.

Dorosły kleszcz może się wspiąć na wysokość metra 1,50, dlatego atakują maksymalnie na tej wysokości. A występują wszędzie: w lasach (głównie na paprociach i krzakach), na polanach i łąkach, nad jeziorem i rzeką, ale i na miejskich trawnikach. Bytują najczęściej na terenach przejściowych między różnymi typami roślinności (skraj lasu i łąki, granice lasu liściastego z iglastym).

W Polsce tereny endemiczne, czyli te, gdzie jest duża zachorowalność na kleszczowe zapalenie mózgu, to województwa: podlaskie, warmińsko-mazurskie, opolskie i mazowieckie.

Wbicie maleńkiego kleszcza w skórę jest całkowicie bezbolesne. Dlaczego? Ich jego ślina ma substancje przeciwzakrzepowe i znieczulające.

Dlaczego kleszcze są groźne?

Szacuje się, że 10–15% kleszczy to nosiciele groźnych wirusów i bakterii. Ich ukąszenie może wywołać wiele niebezpiecznych chorób – np. wirus kleszczowego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu jest obecny gruczołach ślinowych kleszczy i jest przenoszony w chwili ugryzienia.

Jakie choroby przenoszą kleszcze?

Kleszczowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu (KZM). To wirusowa choroba ośrodkowego układu nerwowego. Nie każda infekcja prowadzi do ciężkiej choroby - większość ludzi przechodzi chorobę bez żadnych skutków. Może ona jednak doprowadzić do poważnych powikłań neurologicznych i psychicznych. Objawy przypominają grypę, później następuje okres bezobjawowy, a następnie może pojawić się: zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych czy zapalenie mózgu i rdzenia kręgowego.

W Polsce nie ma zbyt wielu przypadków zachorowań na kleszczowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu (KZM). Rocznie jest ich nie więcej niż 300 na kilka tysięcy spotkań z kleszczem.

Borelioza. Przenoszą ją bakterie borrelia. Najpierw pojawiają się objawy grypopodobne, zaczyna się od gorączki, pojawiają się dreszcze, poty, zmęczenie, ociężałość, bóle stawów, kołatanie serca, skoki ciśnienia, objawy zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i nerwów obwodowych i zapalenie mięśnia sercowego. Im dłużej kleszcz pije krew, tym większe ryzyko zachorowania, dlatego należy go szybko usunąć. Zdiagnozowana borelioza może być skutecznie leczona antybiotykami.

Inne choroby przenoszone przez kleszcze to: babeszjoza (w przebiegu podobna do malarii), anaplazmoza, bartoneloza, gorączka Q, tularemia, tibola.

Według statystyk Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego-PZH najwyższą liczbę przypadków zachorowań na kleszczowe zapalenie mózgu zanotowano w 2009 r.

Jak chronić dziecko przed kleszczami?

Jeśli wybieracie się z dzieckiem do lasu lub na tereny potencjalnie zagrożone inwazją kleszczy, zadbaj o malucha. Jak go chronić przed kleszczami?

• Załóż dziecku odpowiednie ubrania - długie spodnie, koszulę lub bluzkę z długimi rękawami, skarpety, pełne obuwie oraz czapkę. Najlepiej by odzież była w jasnych kolorach – łatwiej dostrzeżesz intruza.

• Zastosuj na ciało dziecka preparat odstraszający kleszcze.

• Możesz skropić ubranie dziecka olejkiem cytrusowym, lawendowym lub eukaliptusowym – ich zapach odstrasza pajęczaki.

• Kleszcze najbardziej aktywne są rano i późnym popołudniem - na spacer wybieraj godziny około południa.

• Warto, by dziecko nie zapuszczało się w zarośla, a chodziło środkiem ścieżek i dróżek.

• Po powrocie ze spaceru zdejmij dziecku ubranie, dokładnie je obejrzyj, wykąp dziecko.

• Szczepienia. Przed kleszczowym zapaleniem mózgu chroni szczepionka (płatna), która podaje się w 3 dawkach. Już druga dawka chroni przed wirusem. Drugą dawkę przyjmuje się 2 tygodnie po pierwszej, a 3 po roku. Przeciwko boreliozie na ma szczepionki, leczy się ją antybiotykami.

Co zrobić, jeśli kleszcz wbił się w skórę dziecka?

Kleszcze wbijają się skórę, najchętniej w okolicach uszu, zgięć rąk i nóg oraz na brzuchu i głowie. Co robić, jeśli go zauważysz?

Kleszcza należy jak najszybciej usunąć – pęsetą bądź specjalnym narzędziem kupionym w aptece (przypomina pompkę). Jeśli używasz pęsety – rób to zdecydowanym ruchem, przykładając narzędzie jak najbliżej skóry, starać chwycić główkę kleszcza. Wyciągaj go jak drzazgę, nie wykręcaj go.

Miejsce ukąszenia zdezynfekuj i obserwuj je. Jeśli pojawi się zaczerwienienie, idź do lekarza. To może być objaw boleriozy.

Jeżeli boisz się, że nie uda ci się wyciągnąć kleszcza w całości, udaj się do lekarza lub na izbę przyjęć do szpitala.

Nigdy nie smaruj kleszcza tłuszczem! Spanikowany, duszący się kleszcz wymiotuje i wydziela więcej śliny i drobnoustrojów.