Pielęgnujemy ząbki maluszka

Coraz więcej dzieci w wieku przedszkolnym ma zaawansowaną próchnicę mleczaków. Stomatolodzy biją na alarm. Generalnie aby zminimalizować ryzyko wystąpienia próchnicy, rodzice powinni już od pierwszych dni życia dziecka zacząć dbać o higienę jamy ustnej swoich pociech.
 
Pielęgnacja jamy ustnej u noworodków
Nie jest prawdą, że o zdrowie ząbków należy zacząć dbać dopiero, gdy pojawi się pierwszy mleczak. Już podczas ciąży mama może wpłynąć na stan uzębienia swojego dzidziusia stosując dietę bogatą w białko, wapń, fosfor, witaminę D. Wszystkie te składniki mają duże znaczenie dla rozwoju zawiązków zębów mlecznych oraz pierwszych zębów trzonowych.
A więc drogie ,,okrąglutkie mamusie” spożywajcie do woli nabiał, ryby, zielone rośliny liściaste oraz produkty pełnoziarniste. Wyrzekajcie się natomiast węglowodanów, głównie słodyczy, które według badań osłabiają formujące się przyszłe zęby dziecka.
Równie ważna jest dieta po porodzie, szczególnie u mam karmiących piersią. Dalej na pierwszym miejscu spożywamy pokarmy, które dostarczą dzidziusiowi niezbędnych składników do budowy kości i zębów. I zaczynamy czyścić dziąsła dziecka co najmniej 2- 3 razy dziennie, a najlepiej po każdym posiłku.
Do przemywania używamy wyjałowionych gazików zwilżonych w przegotowanej wodzie. Gazik najwygodniej jest nawinąć na palec wskazujący i delikatnie przesuwać po dziąsłach zarówno od strony warg jak i języka. Czynność ta powinna być przeprowadzana systematycznie.
 
Gdy pojawi się pierwszy ząbek......
Gdy dziecku zaczynają wyżynać się pierwsze mleczaki oczywiście nadal kontynuujemy przemywanie dziąseł i ząbków gazikiem lub miękką szczoteczką masującą opuchnięte dziąsełka.
Od pierwszego roku życia zaleca się mycie ząbków szczoteczką przynajmniej dwa razy dziennie ( po porannym posiłku i po kolacji).W tym czasie wyżynają się dzieciom zęby boczne, które mają liczne bruzdki i guzki. Te zęby można dokładnie wyczyścić tylko przy użyciu szczoteczki.
 
Pierwsza szczoteczka
Na początek wybieramy szczoteczkę o bardzo delikatnym włosiu i zaokrąglonych końcach żeby nie pokaleczyć dziąseł maluszka. Również główka szczoteczki powinna być zaokrąglona, uchwyt ma być szeroki, antypoślizgowy, wygodny dla rączki dziecka i rodzica, który aktywnie uczestniczy w myciu ząbków. Niektóre szczoteczki mają również inny kolor włókna, na który nakładamy odpowiednią ilość pasty ( najczęściej jest to wielkość małego ziarenka grochu).

Jak powinno wyglądać prawidłowe mycie ząbków?
Oczywiście pierwsze próby mycia ząbków muszą mieć formę zabawy. Masujemy dziąsła i ząbki dziecka tylko zwilżoną szczoteczką. Najpierw rodzic myje ząbki bardzo delikatnie w miłej pogodnej, atmosferze później ,,czyści” ząbki dziecko.
Około 2 roku życia dziecka na szczoteczkę  zaczynamy nakładać pastę do zębów zgodnie z zaleceniami podanymi przez producenta pasty.
Oczywiście każde mycie ząbków powinno odbywać się w obecności osoby dorosłej. Pierwsze próby mycia mleczaków są bardzo trudne, bowiem dzieci zlizują pastę, gryzą szczoteczkę. Traktujmy to raczej jako zabawę, ale pamiętajmy, że jeżeli używamy pasty należy zawsze po umyciu ząbków dokładnie wypłukać buzię.
Gdy dziecko przyzwyczai się już do smaku pasty i obecności szczoteczki w buzi przechodzimy do poprawnego czyszczenia ząbków.
Na samym początku czyścimy powierzchnie zewnętrzne ząbków i po kolei ruchem kolistym czyścimy ząbek po ząbku. Następnie czyścimy powierzchnie wewnętrzne ząbków tzw. ruchem ,,wymiatającym”, kolejno przechodzimy do czyszczenia powierzchni żujących
i tylnych wykonując ruchy  ,, tam i z powrotem” wzdłuż osi zębów i linii dziąsła. Ząbki przednie myjemy ruchami pionowymi  ,,góra – dół – góra....”.
Na koniec 2-3 minutowego mycia ząbków dziecko powinno starannie wypukać usta wodą.
 
Wybór pasty
Obecnie na rynku jest wiele past do zębów dla dzieci dostosowanych do wieku dziecka. Na pewno nie należy podawać dziecku pasty do zębów dla dorosłych. Nawet w małych ilościach, ze względu na zbyt dużą zawartość fluoru.
 
Kiedy wymienić szczoteczkę?
Najczęściej szczoteczkę wymienia się, gdy włókna stracą swój kształt i sprężystość średnio co 2 - 3 miesiące. Szczoteczkę należy też wymienić po chorobach zakaźnych.
 
Kiedy wprowadzać nowe produkty do higieny jamy ustnej?
Od 3 roku można używać już nici dentystycznej do usuwania płytki nazębnej i resztek pokarmowych z przestrzeni międzyzębowych.
Około 4-5 roku można zacząć używać szczoteczek elektrycznych oraz płynów do płukania jamy ustnej przeznaczonych specjalnie dla dzieci. Dodatkowo możemy kupić szczoteczkę do czyszczenia języka.
 
Kiedy pierwszy raz należy odwiedzić  dentystę?
Ogólnie przyjęła się taka tendencja, iż pierwszą wizytę u stomatologa powinniśmy odbyć w pierwszym roku życia dziecka, a najlepiej gdy dziecko ma 4 pierwsze mleczaki (siekacze). Wtedy dentysta oceni stan ząbków, powie o ewentualnych wadach zgryzu oraz może zalecić dodatkowe podawanie fluoru w kropelkach. Pod żadnym pozorem nie wolno samemu eksperymentować i na własna rękę podawać fluor. Pamiętajmy że jego nadmiar jest szkodliwy. Jeżeli okaże się że ząbki dziecka są całkowicie zdrowe nie zaniedbuj wizyt u stomatologa lepiej zapobiegać niż leczyć. 
 
Co to jest próchnica?
Próchnica – to choroba bakteryjna, powodująca znaczne uszkodzenie struktury zęba. W zaatakowanym przez próchnicę zębie tworzy się ubytek, który może wyleczyć już tylko stomatolog.
U małych dzieci najczęściej mamy do czynienia z tzw. ,,próchnica butelkową”. Główną jej przyczyną jest karmienie dzieci słodkimi potrawami przez butelkę ze smoczkiem. Ten sposób podawania słodkich pokarmów wydłuża czas przebywania cukrów w jamie ustnej i w ogromnym stopniu zakwasza jej środowisko.
U dzieci, które zasypiają z butelką dochodzi do zmniejszenia wydzielania się śliny, która ma właściwości neutralizujące zakwaszone środowisko. Resztki słodkiego pokarmu pozostające w buzi są doskonałą pożywką dla bakterii, które niszczą powierzchnię małych ząbków. W rezultacie dochodzi do ubytków w mleczakach.
 
Jak ochronić małe ząbki przed próchnicą?
wykształć w malcu prawidłowe nawyki higieniczne. Przycieraj bądź myj ząbki dziecku po każdym posiłku lub przynajmniej 2 razy dziennie. Bardzo ważne jest wieczorne mycie ząbków, bowiem w nocy wydzielanie śliny neutralizującej płytkę nazębną jest obniżone, przez co zęby stają się bardziej wrażliwe na rozwój próchnicy.

• dbaj o prawidłowe odżywianie dziecka. Ogranicz podawanie słodyczy do minimum lub wyznacz jeden dzień w tygodniu, w którym dziecko będzie mogło zjeść tyle słodyczy na ile ma tylko ochotę ( z własnej praktyki wiem że słodycze szybko sycą
  i w rezultacie za dużo dziecko ich nie zje). Jako przekąskę zamiast słodyczy możesz podać jogurt, świeże owoce lub jarzyny bądź sok owocowy bez cukru i konserwantów.
• nie podawaj jedzenia czy napojów po wieczornym myciu ząbków, jeśli już dziecko jest spragnione najlepiej podać mu niegazowaną wodę mineralną.
• staraj się jak najwcześniej odzwyczajać dziecko od smoczka i w żadnym razie nie podawaj smoczka umoczonego w miodzie czy soku, ponadto nie oblizuj smoczka bowiem flora bakteryjna z Twoich ust może zawierać bakterie odpowiedzialne za rozwój próchnicy.
• jak najwcześniej przyzwyczajaj malca do picia z kubeczka, sok podczas picia trafia bezpośrednio do gardła, niemal nie stykając się z powierzchnią ząbków.
• regularnie odwiedzajcie stomatologa. Przynajmniej 2 razy w roku. Zapytaj dentystę czy Twoje dziecko nie powinno przyjmować dodatkowo fluoru.

 Monika Broniecka