Tężec to ostra choroba zakaźna, którą wywołuje beztlenowa laseczka Clostridium tetani. Najczęściej źródłem zakażenia są zanieczyszczone zarodnikami tężca ziemia i kurz, a rezerwuarem zarazka w przyrodzie - przewód pokarmowy zwierząt (głównie koni) i ludzi, a także skażona wydalinami przewodu pokarmowego gleba.

Do zakażenia dochodzi w wyniku kontaktu bakterii z uszkodzoną skórą, rzadziej błoną śluzową, narządem rodnym czy pępowiną noworodka. Toksyna drogą krwi lub wzdłuż obwodowych nerwów ruchowych, dostaje się do ośrodkowego układu nerwowego, wskutek czego dochodzi do rozwoju uogólnionego wzmożonego napięcia mięśniowego. Ponad 80% przypadków tężca pochodzi z drobnych skaleczeń i otarć naskórka, a najwięcej zakażeń odnotowuje się latem i jesienią, co związane jest z nasileniem prac polowych. Na chorobę najczęściej zapadają osoby, u których wygasła odporność poszczepienna lub te, u których cykl szczepienia był niekompletny; również niemowlęta, którym nie podano jeszcze szczepionki (u noworodków śmiertelność w przypadku zakażeń tężcem wynosi 90%!) oraz dzieci.

Objawy tężca

Okres wylęgania (od wniknięcia drobnoustroju do wystąpienia objawów) wynosi od 5 do 50 dni (średnio 5-10). Ostra choroba zakaźna rozpoczyna się zakażeniem przy ranie, towarzyszy mu wysoka gorączka. Pierwsze objawy tężca to ogólne pogorszenie samopoczucia: rozdrażnienie, niepokój, bóle głowy, potliwość, wrażenie napięcia mięśni.

Pierwszym objawem nie pozostawiającym wątpliwości jest szczękościsk, który wywołuje wzmożone napięcie mięśni żwaczy, następnie wzmożenie napięcia mięśni mimicznych twarzy, mięśni szyi i karku, tułowia, kończyn dolnych i brzucha. Skurcze dużych grup mięśniowych, zwłaszcza grzbietu i karku, powodują napady bardzo bolesnych prężeń, w przebiegu których często dochodzi do złamań trzonów kręgowych, a każdy napad tężcowy powoduje niedotlenienie mózgu. Najczęstsze powikłania to niewydolność oddechowa i trwałe przykurcze mięśniowe.

mzb