Jak rozwijać umiejętności komunikacyjne niemowlęcia

Mówienie i słuchanie dzieci od chwili narodzin pomaga im rozwijać umiejętności językowe i komunikacyjne.

Dzieci potrafią komunikować się, zanim zaczną mówić i najczęściej wyraźnie dążą do interakcji z ludźmi, zwłaszcza najbliższymi. Język ciała to ich sposób. Od urodzenia dziecko słucha, a więc automatycznie bierze udział w rozmowie.

Sześciomiesięczne dzieci zaczynają przyglądać się dorosłym wokół nich i uważnie przysłuchiwać odgłosom. Bardzo chętnie angażują się w „rozmowę” i cieszą, kiedy jesteśmy tylko dla nich: mówimy, śpiewamy piosenki i pokazujemy im książeczkę. Dobrze jest słuchać i reagować na gaworzenie twojego dziecka, ponieważ dzięki temu będzie ono wiedziało, że to, co mówi, jest dla ciebie ważne. Dzieci wyczuwają, kiedy jesteśmy szczęśliwi bądź zagniewani. Rozpoznają różne emocje w głosach rodziców i mogą na nie reagować wyciszeniem lub uśmiechem. Staraj się, by jak najczęściej widziało wyraz twarzy mamy lub taty, a to z kolei pomoże mu w uważniejszym oglądaniu i słuchaniu.

Jak rozwijać umiejętności komunikacyjne maluszka?

• Rozmawiaj z twoim maluszkiem patrząc mu prosto w oczy i czekaj na jego odpowiedź. Dzięki temu pobudzasz mózg dziecka, pomagasz w zwiększeniu połączeń nerwowych, które czynią dalszą naukę łatwiejszą. Wykorzystaj czas kąpieli, zmianę pieluszki itp.

• Mówienie i słuchanie pomaga w późniejszej nauce czytania i pisania, bowiem biegłość językowa stanowi fundament dla rozwoju dalszych umiejętności dziecka.

• Werbalne i niewerbalne porozumiewanie się, nasze rozmowy z maluszkiem są bardzo ważne dla rozwoju umiejętności społecznych i budowania dobrych relacji z ludźmi. O tym jak dogadać się z maluszkiem przeczytasz klikając w link.

• Kiedy mówisz do dziecka, czuje się ono kochane i szanowane, co zwiększa poczucie własnej wartości.

• Ponieważ komunikacja jest podstawą relacji między najbliższymi, czas spędzany na rozmowie z maleństwem pomaga wytworzyć ścisłą więź między wami.

• Możesz mówić do dziecka o rzeczach które, widzisz w danej chwili: w autobusie, w samochodzie lub podczas zakupów w sklepach.

• Supermarket jest dobrym miejscem, aby porozmawiać i wprowadzać nowe słowa

• Staraj się nie zadawać zbyt wielu pytań. Zamiast tego opowiadaj o rzeczach, które maluszka szczególnie interesują , na przykład o ulubionej zabawce.

• Kiedy wspólnie oglądacie programy telewizyjne, rozmawiaj z dzieckiem o tym, co się dzieje na ekranie.

Muzyka ułatwia naukę mowy, czytania i pisania

• Dziecko może reagować gaworzeniem, bulgotaniem, uśmiechem, kopaniem na różnorodną muzykę.

• Czy masz jakiś ulubiony wierszyk, piosenkę lub melodię z dzieciństwa? Podziel się nią z twoim maleństwem.

• Wspólnie bawicie się,  odkrywając muzykę i ruch. Wyłącz telewizor, komputer i radio, usiądź z dzieckiem na kolanach i zaśpiewaj jedną ze swoich ulubionych piosenek. Tak naprawdę nie ma znaczenia, jaki utwór wybierzesz.  Nie martw się, jeśli nie uważasz, że brzmi świetnie - twoje dziecko i tak pokocha dźwięk twojego głosu. Włącz imię dziecka do swojej piosenki i słuchaj tonu jego głosu. Jeśli odpowiada lub robi minę, oglądaj i słuchaj go uważnie, aby pokazać, jak bardzo jesteś zainteresowana jego odpowiedzią.

• Śpiewaj w kółko te same piosenki. Twoje dziecko nie będzie się nudzić słysząc je. Spróbuj używać słów rymujących się i dodatkowo podkreślaj rymy. Dodaj ruch do swoich słów i klaszcz dłońmi dziecka w rytm muzyki.

• Wykorzystaj swoje ręce do klaskania, palce do klikania, a usta do tworzenia zabawnych dźwięków i gwizdów. Wypełnij plastikowe butelki piaskiem lub fasolą i potrząsaj nimi w takt melodii.

Jeśli dziecko urodziło się przedwcześnie…

Warto przypomnieć, że największy rozwój mózgu dziecka występuje w okresie od urodzenia do wieku dwóch lat, dlatego oczywistym jest, że niemowlęta i małe dzieci potrzebują stymulacji tak, jak pokarmu. Najlepszym sposobem, aby pobudzić mózg maluszka, jest rozmowa z nim. Gdy dziecko rodzi się przedwcześnie, może spędzić kilka dni, tygodni lub miesięcy na oddziale noworodkowym. Mówienie i komunikowanie się z dzieckiem od samego początku pomaga mu w poznawaniu siebie i otoczenia. Język migowy może być ciekawym rozwiązaniem. Należy jednak pamiętać, że wcześniaki szybciej się nudzą i dużo śpią – nawet do 20 godzin dziennie. Mimo to istnieje wiele możliwości, aby mówić do swojego maleństwa i słuchać go. Nie chodzi jedynie o kontakt werbalny. Dotyk, kontakt wzrokowy i mimika, to równie ważne sposoby komunikowania się, które pomagają w stymulowaniu rozwoju dziecka i budują więź między nim a rodzicami.

Porady

Metoda kangura należy do najbardziej naturalnych i najstarszych sposobów utrzymywania przy życiu noworodków, które przyszły na świat zbyt wcześnie. To rodzaj specyficznego kontaktu mamy z dzieckiem, który umożliwia szybsze zaaklimatyzowanie się w całkowicie nowym środowisku. Bliski kontakt „ciało do ciała, skóra do skóry” daje wcześniakowi poczucie bliskości i bezpieczeństwa, którego w tej chwili bardzo potrzebuje. Kojące bicie serca, znajomy głos i zapach, ciepło i miłość, a do tego izolowanie przed nadmiarem bodźców sprzyja szybszemu rozwojowi maluszka i pozwala na nawiązanie pozytywnego kontaktu między rodzicami a dzieckiem. Wykorzystaj ten czas, by spokojnie porozmawiać i by słuchać twojego maleństwa. Jeśli „hałasuje”, spróbuj odpowiedzieć mu. Gdy jest spokojne, możesz również wykorzystać ten czas, aby zrelaksować się razem z nim.

• W czasie rutynowych zadań, takich jak zmiana pieluchy i karmienie, można porozmawiać ze swoim dzieckiem. Nie spiesz się i opowiadaj mu o tym, co robisz lub śpiewaj. Nie ma znaczenia, czy uważasz, że jesteś muzykalna - dziecko i tak pokocha twój głos i z radością go będzie słuchać.

• Gdy dziecko wydaje różne dźwięki, kontynuuj „rozmowę” kopiując je i dodając swoje.

• Słuchaj uważnie, jak twoje maleństwo uczy się nowych dźwięków  - obserwuj, reaguj i przyłączaj się do powtarzania

• Zwracaj się do maluszka po imieniu, a dźwięk głosu pomoże mu odprężyć się i ukoić, gdy jest ono niespokojne.

• W miarę upływu tygodni, twoje dziecko będzie patrzeć na ciebie dłużej i zobaczy twoją twarz wyraźniej. Uśmiechaj się i reaguj, ale pamiętaj, że skupienie wymaga od niego dużego wysiłku, dlatego staraj się unikać rozpraszania go światłem i hałasem.

• Gdy dziecko rośnie i staje się silniejsze, można je wykąpać. To również doskonała okazja, aby mówić do niego i zobaczyć, jak dźwięk głosu mamy pozwala poczuć się bezpiecznie, zwłaszcza za pierwszym razem.

• Nigdy nie jest za wcześnie, aby przeczytać maleństwu historię!  Wybierz prostą książkę dla dzieci i czytaj , a głos pomoże mu się zrelaksować i zasnąć.

• Podobnie jak dorośli, dzieci nie zawsze są w  towarzyskim nastroju, zwłaszcza gdy męczy je głód, zmęczenie lub niewygoda, a wcześniaki znużenie czują najszybciej.  Czkawka lub ziewanie to znaki, że maluszek musi odpocząć.

• Gry są doskonałym sposobem, aby porozmawiać ze sobą. I nie potrzeba żadnych zabawek. Gdy dziecko staje się silniejsze, możesz liczyć jego paluszki, bawić się w łaskotanie lub chowanie – a ku ku!

Nie potrzeba ani szczególnej wiedzy, ani wyjątkowych zdolności, by pomóc dziecku rozwijać dobre umiejętności komunikacyjne. Wszystko czego potrzebujemy, to gotowość do słuchania i rozmowy z dzieckiem, kiedy tylko możemy.

Anna Czajkowska
pedagog, logopeda
www.logopedzi.pl