Co musisz wiedzieć o wzroku niemowlaka

Maluszek rodzi się z zapuchniętym i często też zaczerwienionymi oczkami, a na świat spogląda nieco błędnym wzrokiem. Zdaje się, że choć patrzy, niewiele widzi – i tak jest rzeczywiście. Co jeszcze musisz wiedzieć o wzroku niemowlaka?

Wzrok niemowlaka

Dzięki wzrokowi możemy dostrzegać przedmioty i określać ich wzajemne położenie, orientować się w przestrzeni, rozpoznawać ludzi, zachwycać się pięknem przyrody. Krótko mówiąc potęgi narządu wzroku nie sposób przecenić.

Jednak nie od razu ludzie widzą dobrze – zarówno jeśli chodzi o barwy, kształty, odległości i perspektywę. Sporo wody musi upłynąć nim maluszek zacznie postrzegać świat w jego całej krasie. Układ wzrokowy  jest jednym z najbardziej złożonych systemów sensorycznym w organizmie, a jednocześnie - w chwili narodzin - jednym z najsłabiej rozwiniętych zmysłów.

Wzrok niemowlęcia w ciągu pierwszych 12. miesięcy życia musi przejść ogromną ewolucję, by zaadoptować się do nowych warunków. W macicy, w której przebywało przez 9. miesięcy, było ciemno, dlatego w trakcie życia płodowego wzrok nie rozwinął się w pełni. Na świecie czeka na dziecko światło i feeria innych bodźców. Ale postrzeganie to jedno. Nie wystarczy, że oczy noworodka zaczną widzieć prawidłowo i zarejestrują obraz. Potrzeba też czasu, by mózg nauczył się go interpretować. Co jeszcze musisz wiedzieć o wzroku niemowlaka?

Co musisz wiedzieć o wzroku dziecka

Jeśli martwisz się, że twoje dziecko urodziło się z zaczerwienionymi oczkami, nie martw się – to skutek wysiłku, jaki dziecko włożyło w przyjście na świat. Za kilka dni sytuacja się ustabilizuje i gałki oczne będą wyglądały normalnie.

Czy wiesz, że po porodzie oczy dziecka są zakraplane roztworem azotanu srebra, by zmniejszyć ryzyko zakażenia gałek ocznych bakteriami, z jakimi dziecko mogło mieć kontakt podczas porodu? Efektem mogą być podrażnione spojówki oka.

Większość dzieci rodzi się z niebieskimi oczami. Dopiero około 6. miesiąca życia oczy zaczynają przybierać barwę zapisaną w genach.

Oko noworodka jest około 35% mniejsze niż dorosłego człowieka. Noworodek widzi 30 razy gorzej niż dorosły. Ktoś ładnie to ujął, że ogląda on świat przez zamarzniętą szybę. Ostrość wzroku noworodka gwałtownie rośnie przez pierwsze 6. miesięcy życia.

Noworodek, badając świat, korzysta ze wszystkich zmysłów (poznanie polisensoryczne). Dopiero z czasem zastępuje je poznawaniem jednozmysłowym, wzrok staje się podstawowym zmysłem – dostarcza większość, bo aż 80% informacji  z otoczenia.

Zauważyłaś, że noworodek płacze bez łez? Pojawią się one dopiero w drugim miesiącu życia.

Noworodek dostrzega przedmioty, które znajdują się 20-30 cm od jego oczu. Widzi kontrastowe zestawienia: czerń i biel, pod warunkiem, że wzory są duże. Dostrzega nieostro przedmioty, które często zlewają mu się w jeden obraz. Nie potrafi też odróżniać kolorów – ich paletę rozpozna najpóźniej w 4. miesiącu życia. Noworodek nie dostrzega też trójwymiarowości świata, dlatego pierwsze zabawki powinny być utrzymane w wyrazistych i kontrastowych barwach - wtedy przyciągają wzrok i uwagę.

Noworodek lepiej widzi to, co znajduje się na obrzeżach pola widzenia (to tzw. widzenie peryferyjne) niż w centrum, czyli odwrotnie niż dorosły.

U maluchów najczęściej obserwuje się małą i średnią nadwzroczność, a według specjalistów aż 80% noworodków posiada astygmatyzm.

Od 2. miesiąca życia wzrok malucha zaczyna przystosowywać się do widzenia bardziej ostrego i wyrazistego. Niemowlak potrafi dostrzec też przedmioty centralnie, a nie tylko peryferyjnie. Od 2. miesiąca również wzrok przystosuje się do widzenia trójwymiarowego (świat noworodka istnieje w dwóch wymiarach), a wrażliwe na kolory staje się już od 4. miesiąca życia.

Aby coś zobaczyć, 2-miesięczny maluch odwraca całą główkę. Widzenie pod kątem opanuje dopiero między 3. a 4. miesiącem życia.

W ciągu pierwszych 3. miesięcy życia mogą się okresowo pojawiać zmienne zaburzenia równoległego ustawienia oczu (zezowanie).  Później dokonuje już wyboru, na co chce patrzeć, a także wyciąga rączki w kierunku różnych przedmiotów. Pod koniec 3. miesiąca dziecko zaczyna dostrzegać szczegóły.

Dziecko dopiero w 3.-4. Miesiącu życia zaczyna dostrzegać rysy twarzy rodziców – i zapamiętuje je.
W drugim kwartale życia dziecko nauczy się przewidywać, gdzie wyląduje rzucona zabawka – będzie się tą umiejętnością bawił, a podczas rzucania przedmiotami będzie je z uwagą śledził.

Dobre widzenie to warunek prawidłowego rozwoju dzieci we wszelkich aspektach: od intelektualnego, przez motoryczny, po społeczny. Dzieci z zaburzoną funkcją widzenia mają trudność z wykonywaniem różnych czynności, tak z zakresu dużej, jak i małej motoryki. Mają kłopot z czytaniem, nabywaniem wiedzy i zapamiętywaniem. To dlatego tak ważne jest kontrolowanie wzroku i reagowanie na niepokojące sygnały.